Taliban’ın ülkenin birçok eyaletinde eylemleri devam ederken, Afganistan Cumhurbaşkanı Eşref Gani, daha fazla çatışma yaşanmaması ve taraflar arasında ulusal uzlaşının sağlanması için yeni bir barış planı ve yol haritası açıkladı. Barış görüşmeleri için Taliban’ın Afganistan Anayasası’nı kabul etmesi ve başta kadınlar olmak üzere tüm Afgan vatandaşlarının haklarına saygı göstermesi gibi bir takım şartlarının olduğunu belirten Cumhurbaşkanı Gani, Taliban’ın El Kaide ve diğer terör örgütleri ile ilişkilerinin devam etmesi konusunda uyarıda bulundu. Taliban’ın El Kaide ile bağlantılarının olmadığını açıklasa da Gani, terör örgütleri ile bağlantıları olan silahlı grupların siyasi sürece katılmasına asla izin verilmeyeceğini ifade etti. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından dün Cenevre’de düzenlenen ve dünyanın dört bir yanından gelen üst düzey diplomatların katılımıyla gerçekleşen Afganistan konulu konferansa katılan Cumhurbaşkanı Gani, Taliban’la görüşmek üzere ülkedeki siyasi liderler ve toplumun diğer kesimlerinden 12 kişilik bir Uzlaşı Heyeti’nin oluşturulduğunu söyledi. Uzlaşı Heyeti’ne Genelkurmay Başkanı liderlik edecek Afganistan Cumhurbaşkanı açıklamasında, “Bugün yurttaşlarımızla aylar süren yoğun istişarelerin ardından barış müzakereleri için bir yol haritası belirlediğimizi duyurmaktan kıvanç duyuyorum. Barış anlaşması için gerekli organları ve mekanizmaları oluşturduk. Şimdi barış sürecinin bir sonraki aşamasına geçeceğiz. Uzlaşı Heyeti’ne Genelkurmay Başkanı liderlik edecek. Dokuz farklı gruptan oluşan bir danışma kurulu da oluşturuldu” ifadelerini kullandı. Cumhurbaşkanlığı Ofisi Müdürü Abdusselam Rahimi’nin de üyesi olduğu Uzlaşı Heyeti’nin barış ve diyalogun zorlukları ile baş edebilecek yeteneğe sahip kadın ve erkeklerden oluştuğuna dikkati çeken Gani, hükümet karşıtı silahlı güçler ile ulusal bir uzlaşıya ulaşmak için bir barış planı hazırladıklarını belirtti. Gani, barışa ulaşma çabalarının Afganistan halkının kabulüne bağlı olduğunu sözlerine ekledi. Barış sürecinin en az beş yıl süreceğini kaydeden Afganistan Cumhurbaşkanı, barış sürecinin ilk yılında eski düşmanlar arasında güvenin inşa edilmesini sağlayacak adımlar atılması gerektiğini vurguladı. Bu gibi koşulların sağlanması için Afganistanın tam egemenlik ve bağımsızlığa kavuşması gerektiğinin altını çizen Gani, kısa süreli durulmanın hiç kimseye fayda sağlamayacağını, çünkü bu tür durumlarda en kısa sürede sorunların yeniden geri geldiğini ifade etti. Çeşitli gruplar ve Afganistandaki tanınmış isimlerle 2004 yılında kabul edilen Afganistan Anayasası’nın devamlılığının sağlanması için istişarelerde bulunduğuna dikkati çeken Cumhurbaşkanı Gani, uluslararası toplumla olan işbirliğini vurgulayarak, Afgan hükümetinin ülkede barış sürecine liderlik etmesi gerektiğinin altını çizdi.5 aşamalı barış süreci Barış sürecinin 5 aşamadan oluştuğunu söyleyen Gani, bunların Pakistan ve ABD ile yapılan müzakereleri takip eden Afganistan diyaloğu, ardından Arap ve İslam devletleri ile bölgesel güçlerin katılımı, daha sonra da NATO üyesi ülkeler ve diğer ülkelerin katılması olduğunu belirtti. Öte yandan ilkbaharda yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin barış müzakerelerinin başarısı için çok önemli olduğunu vurgulayan Eşref Gani, “Afgan halkı, barış anlaşmasını onaylamak, uygulamak ve ulusal uzlaşı sürecini yönetecek bir hükümete ihtiyaç duyuyor. 6 milyon mültecinin geri dönüş süreci en az beş yıl sürecek” şeklinde konuştu.Taliban’ın tavrı Taliban’ın özellikle birçok eyalette kaydettiği ilerleme ve ABD yönetimi ile aralarında başlayacak herhangi bir diyalogda Gani hükümetinin olmaması konusundaki ısrarı nedeniyle Eşref Ganinin barış planını kabul etmesi pek olası değil. Ayrıca Cumhurbaşkanı tarafından ilan edilen planda, Taliban tarafından reddedilen mevcut Afganistan Anayasası’nın şart koşulmasının yanı sıra Ganinin de belirttiği birkaç aşama nedeniyle zamanın uzun olabileceği gerçeği de Taliban’ın plana karşı çıkabileceği nedenler arasında yer alıyor. Afganistan Bağımsız Seçim Komisyonu, cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 21 Nisan 2019’da yapılacağını açıklamıştı. Komisyon ayrıca, 21 Eylül’de genel seçimlerin yapılamadığı Gazne gibi birkaç eyalette genel seçimlerin aynı tarihte yapılacağını belirtti. BM’den taraflara çağrı Öte yandan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Afganistan hükümeti ve Talibana “doğrudan barış görüşmeleri” yapma çağırısında bulundu. Cenevre’deki Afganistan konulu konferansta BM Genel Sekreter yardımcısı tarafından okunan mesajında Guterres, bugün siyasi bir çözüme ulaşılmasına her zamankinden çok daha fazla ihtiyaç duyulduğunu vurguladı. Guterres, “Şu anda elimizde Afganistan hükümeti ile Taliban arasında doğrudan barış görüşmelerinin başlatılması için nadir bir fırsat bulunuyor. Onu kaçırmamalıyız” dedi. Mesajında, Afganistan hükümetinin önkoşulsuz görüşmelerle ilgili teklifi de dahil olmak üzere son barış çabalarıyla ilgili memnuniyetini dile getiren Guterres, “Ayrıca çeşitli BM üyesi ülkelerin barışa yönelik girişimlerinden memnuniyet duyduğumuzu ifade etmek istiyorum” dedi.AB’den sürece ilişkin açıklama Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini de Cenevre’de yaptığı açıklamada, “Afganistan tarihi anlamda kritik bir süreçten geçiyor. Gerçek müzakerelerin başlama zamanının geldiğini düşünüyoruz” şeklinde konuştu. İsviçre Dışişleri Bakanı Ignazio Cassis ise İsviçre’nin her türlü müzakereye ev sahipliği yapmaya hazır olduğunu söyledi. Öte yandan ABD diplomasisi, Afganistan hükümetinin barış görüşmelerinde yer almasını istemeyen Taliban’la doğrudan müzakerelerde bulunmak istenmediğini kaydetti. ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi eski Kabil Büyükelçisi Zalmay Halilzad, Kasım ayı ortalarında yaptığı açıklamada, “Önümüzdeki 5 ay içinde bir barış anlaşmasına ulaşmayı umuyoruz” ifadelerini kullanmıştı. Halilzad, ilgili taraflara Afganistanı siyasi bir çözüme ulaştıracak ve uzlaşı yoluna sokacak bir fırsat bulmaları çağrısında bulunmuştu. Bu ifadeler, Beyaz Sarayda ve ABD’li diplomatlar arasında hızlı bir şekilde uzlaşıya ulaşılması gerektiği konusunda artan duyumları doğrular nitelikte. Bununla birlikte ABD, bu konuda Rusya ile yarışmak zorunda kalabilir. Çünkü Moskova bu ay, Taliban’la ilgili uluslararası görüşmelere ev sahipliği yaptı.