İran, petrol ürünlerinde yolsuzluk ve kaçakçılık yaptığı tespit edilen “Katran Sultanı” lakaplı tüccarı idam etti. Ülkede düzenlenen yolsuzluk ve yaşam koşulların kötüleşmesi karşıtı protestoların ardından ekonomik sıkıntılar yaşayan Tahran yolsuzluk konusunda ipleri sıkı tutmaya başladı. Hamid Rıza Bakiri Dermani, İran’da geçen yaz başlayan yolsuzlukla mücadele kapsamında idam edilen üçüncü iş adamı oldu. Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) İran Yargı Erkine bağlı Mizan haber ajansından aktardığına göre Dermani, dolandırıcılık ve hile yoluyla 10 trilyon riyal (100 milyon dolardan fazla) yolsuzluk yapmakla suçlandı. İlk olarak 2014’ün ağustos ayında tutuklanan Dermani, banka kredileri alabilmek için belgede sahtekârlık yapma suçlaması ile karşı karşıya kaldı. Hamid’in şirketleri 300 milyonun üzerinde değere sahip katran (en ağır petrol ürünü olan ve yol asfaltlama işleminde kullanılan) üretmek için kullandığı tespit edildi. Bunun bölgede en fazla kâr getiren işlerden biri olduğu belirtildi. İran merkezli raporlara göre Dermani, Mahmud Ahmedijad döneminde ABD yaptırımları konusunda yapılan dolandırıcılık operasyonuna katılan tüccarlardandı. Makamlar Dermani’yi 2,7 milyar dolarlık dolandırıcılık yapmak suçlamasıyla idam kararı alan iş adamı Babek Murtaza Zanjani ile bağlantısı olmakla suçladı. Zanjani, uluslararası yaptırımların etkisini azaltmak için hükümete yardım ediyordu. İran yargısı Dermani’nin kredi alabilmek için vergi kaçakçılığı kriziyle birlikte Kanada’ya kaçmasının ardından gıyabında yolsuzlukla suçlanan eski İcra direktörü Mahmud Rıza Reza Havri tarafından kendisine kolaylık sağlandığını vurguladı. İran yargısına Tahran’daki birçok petrol şirketi ve döviz dükkânından şikâyet geldi. İran televizyonu Hamid Rıza Bakiri Dermani’in idam edildiği haberini gerilim filmi müziği ve suçlarını anlatan bir belgesel filmi eşliğinde verdi. Dermani idam edilmeden bir hafta önce, Reformist Başkan Mehdi Kerrubi’ye yakınlığı ile bilinen “Saham News” sitesi Hamid Rıza Bakiri Dermaniye ait bir ses kaydı yayınladı. Söz konusu ses kaydında Dermani, İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney’e hitaben Meclis Başkanı Ali Laricani ile eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad arasındaki siyasi çekişmeye kurban gittiğini söylüyordu. Saham News sitesi, İran’daki haber ajanslarının Dermani’nin hapisten kaçırılmasına yönelik girişimin başarısızlığı uğratıldığını açıklamasından bir hafta sonra Yargı Başkanını Dermani’den intikam aldığını iddia etti. İran, dolar fiyatlarını yükseltmek için piyasaları kullanan yolsuzluk şebekelerini çökertmek için çalışıyor. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, geçen ağustos ayında riyal krizini kötü yönetmesinde dolayı Merkez Bankası Müdürü Veliyyullah Seyf’ten vazgeçmek zorunda kalırken İran Dışişleri Bakanı Abbas Irakçi’nin yeğeni olan Merkez Bankası Müdür Yardımcısı Ahmed Irakçi de kızağa çekilmişti. İran, geçen ay iki iş adamını idam etti. Söz konusu şahıslardan biri “döviz sultanı” olarak bilinen tüccardı. Tüccar, İran parasının kriz yaşadığı bir dönemde stokçuların taleplerinin artmasından yararlanarak milyonlarca dolar değerindeki altınla ticaret yapmakla suçlandı. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’ndan birkaç gün önce yapılan açıklamada İran’ın insan hakları ihlalleri kınandı. BM raporlarına göre İran nüfusa kıyasla en çok idam gerçekleştiren ülke konumunda. İran ekonomisi, ABD Başkanı Donald Trump’ın 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmadan çekilerek Tahran’a özellikle petrol alanında yaptırımlar uygulamasının ardından zor zamanlar geçiriyor. İran’ın para birimi dolar karşısında yüzde 70’den fazla değer kaybetmiş durumda.
مشاركة :