Suudi Arabistan Enformasyon Bakanlığı, Basın ve Yayın Kanunu hükümlerindeki bazı aksaklıkların giderilmesi amacıyla komitelerin çalışma kurallarında bir dizi değişikliğe gitti. Son değişikliklere göre komitelerin işlemlerinin hızlı bir şekilde, 60 gün içinde tamamlanması gerekiyor. Bakanlık, üzerinden 90 gün geçen davaların kabul edilmeyeceğini belirttiği açıklamasında temyiz süresini de 15 gün ile sınırladı. Kültür ve Enformasyon Bakanlığı, Basın ve Yayın Kanunu ile Görsel ve İşitsel Medya Kanunu hükümlerindeki aykırılıkları dikkate alarak ilgili komitelerin çalışma kurallarına ilişkin kurallar ve düzenlemeler çıkardığını açıkladı. Dün akşam Umm el-Kura gazetesinde yayınlanan yönetmelik ve düzenlemelere göre komitelerin, ihlal edilen durumun ilanının üzerinden 90 gün geçmesi halinde ilgili davalara bakmaması kararlaştırıldı. Ayrıca ikinci kez iptal edilen temyiz başvurusunun ancak temyiz komisyonunun kararı ile gerçekleşebileceği ve bunun da iptal tarihinden itibaren iki hafta içinde yapılması gerektiği bildirildi. Yönetmelik, herhangi bir gecikme olmaması halinde komitenin ilk oturum tarihinden itibaren 60 gün içinde karar vermesini de şart koştu. Basın ve Yayın Kanunu ile Görsel ve İşitsel Medya Kanunu hükümlerine ilişkin ihlalleri değerlendirmek üzere oluşturulan 4 Şubat 2019 tarihli ve 4765 sayılı çalışma kuralları şu şekilde sıralandı:Madde 1 Aşağıdaki kurallar, aksi belirtilmediği sürece düzenlenen içeriğe göre uygulanır. 1- Kanun: Basın ve Yayın Kanunu ile Görsel ve İşitsel Medya Kanunu. 2- Bakanlık: Kültür ve Enformasyon Bakanlığı. 3- Bakan: Kültür ve Enformasyon Bakanı. 4- Yönetmelikler: Basın ve Yayın Kanunu’nun Uygulama Yönetmeliği ile Görsel ve İşitsel Medya Kanunu’nun Uygulama Yönetmeliği. 5 - Dava: Komiteye herhangi bir kişi tarafından getirilen şikayet. 6 - Komite: Basın ve Yayın Kanunu ile Görsel ve İşitsel Medya Kanunu hükümlerine ilişkin ihlalleri değerlendirmek üzere oluşturulan birincil komiteler. 7 - Temyiz Komitesi: Basın ve Yayın Kanunu ile Görsel ve İşitsel Medya Kanunu hükümlerine ilişkin ihlalleri değerlendirmek üzere oluşturulan temyiz komitesi. 8 - Sekreterlik: İdari ve teknik komitelerin çalışmalarını yürüten iki komitenin genel sekreterliği.Madde 2 Komite aşağıdaki hususlarda yetkili olacaktır: 1- Sistemin hükümlerine ilişkin ihlallerin söz konusu olduğu davalara bakmak ve belirtilen cezaları uygulamak. 2- Görsel ve İşitsel Medya Kanunu hükümleri veya Basın ve Yayın Kanunu’nun 9’uncu maddesinde öngörülen kurallardan herhangi birini Krallık dışında ihlal eden bir Suudi vatandaşının bu davranışını değerlendirmek ve Görsel ve İşitsel Medya Kanunu’nun 17’inci maddesi ile Basın ve Yayın Kanunu’nun 38’inci maddesinde öngörülen cezaları uygulamak. 3- İslam dinini kötüye kullanan veya yüce devletin çıkarlarına dokunan ihlallerin gerekçeli bir karar ile gerekli önlemlerin alınması amacıyla yetkili mahkemeye sevk edilmesi veya kamu yararı için uygun gördüğü şekilde karar vermesi için bakan tarafından Kral’a ulaştırılması.Madde 3 1- Bir davanın kabulü, gerekli resmi prosedürlerin yerine getirilmesinin ardından doğrudan çıkar veya vasıf sahibi herhangi biri tarafından gündeme getirilmesi veya bakan tarafından yönlendirilmesi ile gerçekleşir. 2- Bakan, bakanlık tarafından yönlendirilen davalarda, bakanlık tarafından nitelendirilen görevlileri veya komiteye talepte bulunacak kişiyi tayin eder.Madde 4Davanın şartları: Dava, sekreterliğe sunulan ve bu amaç için hazırlanmış örneğe uygun olarak ilgili belgeleri içeren bir dava dilekçesi ile komite başkanına yönlendirilecek. Dava dilekçesinin aşağıdaki bilgileri içermesi gerekmektedir: 1- Başvuranın tam adı, kimlik numarası, mesleği, ikamet yeri, iş yeri ve dilekçeyi teslim alanın tam adı ile kimlik numarası, mesleği, ikamet yeri ve iş yeri. 2- Davalının adı ve adresi. 3- Dava dilekçesinin teslim tarihi. 4- Davanın konusu ve davacının talebi ve dayanakları. Sekreterlik, dava dilekçesinin tamamlanmasının ardından davayı iki iş günü içerisinde komiteye sunar.Madde 5 1- Komite, dava kayıtlarını organize eden, düzenleyen, dijital ortama aktaran ve muhafaza eden bir sekreter bulundurmalıdır. 2- Komite sekreteri, dava dilekçesini komite başkanına sunar ve belirtilen şartların yerine getirildiğinin tespit edilmesinin ardından komite başkanının talimatıyla bir seri numarası ile numaralandırarak dosyalar.Madde 6 Her komite, zabıt katibinin çalışmalarını üstlenecek bir veya daha fazla sekreter bulundurmalıdır.Madde 7 Haftalık toplantılar: Komite üyelerinin tamamı, kendileri tarafından kaydedilen davaları değerlendirmek için haftada en az iki kez toplanır. Toplantı ancak üyelerin çoğunluğunun katılımı ile yapılabilir. Toplantı çoğunluğun katılımıyla yapılırsa ve toplantıya katılmayanlardan biri eğer komite başkanı ise yasal danışman komite başkan yardımcısı olur. Komite, bir gecikme durumu söz konusu olmadığı takdirde ilk oturum tarihinden itibaren 60 gün içinde kararını verir.Madde 8 1- Davanın tarafları veya temsilcileri, davanın görülmesi için belirlenen tarihte duruşmada hazır bulunmalıdır. Davacı oturumlardan birine katılmaz. Komite tarafından kabul edilmek üzere bir mazeret sunmazsa komite, uygun gördüğü takdirde oturuma ara verebilir veya davanın iptal edilmesi ve bunun taraflara bildirilmesi kararı alabilir. Dava iptal edildiği takdirde dava sahibi, ilk iptal tarihinden itibaren iki hafta içerisinde davanın tamamlanmasını talep edebilir. 2- Dava yeniden iptal edilmesinin ardından ancak temyiz komitesinin kararıyla, iki hafta içinde yeniden düzenlenebilir.Madde 9 Davalı duruşmada bulunmadığı takdirde komite, ilgili duruşmayı, davalının bilgilendirildiği başka bir duruşmaya erteleyecektir. Davalı oturumlardan birine katılmaz ve komite tarafından kabul edilmek üzere bir mazeret sunmazsa karar, davalının gıyabında alınır. Bir cevap göndermiş veya herhangi bir duruşmaya katılmışsa, bu durumda karar onun huzurunda alınmış kabul edilir.Madde 10 Taraflardan her ikisinin de hazır bulunmaması durumunda davanın başlamasından en az otuz dakika geçinceye kadar oturum sonlandırılamaz.Madde 11 Komite, ihlal durumunun yayınlandığı tarihin üzerinden 90 gün geçmesi halinde duruşmayı gerçekleştiremez.Madde 12 Duruşma prosedürlerinin süresi, 11’inci maddede öngörülen süre dahilinde hesaplanmaz. Sürenin hesaplanması, iptal veya askıya alma kararının veriliş tarihinden itibaren yapılır.Madde 13 Komiteye sunulan kanıtlar, davanın mahiyetine aykırı olmayan bir biçimde olmalıdır.Madde 14: Komitenin, hukuk sisteminde kararlaştırılan kurallar çerçevesinde duruşmalarda uygun gördüğü bilirkişi, uzman veya bakanlık görevlisi görüşüyle karar vermesi uygundur.Madde 15 Komitenin yargılamalar sırasında ek bir inceleme veya soruşturmaya ihtiyaç duyulduğuna karar vermesi halinde doğrudan veya üyelerini veya başkalarını görevlendirerek bunu yapabilir.Madde 16Davanın askıya alınma koşulları: Davalar, tarafların devam etmeme kararı alırsa askıya alınabilir. Bunun için anlaşmanın onaylandığı tarihten itibaren komite tarafından belirlenen 25 günlük sürenin aşılmamış olması gerekir.Madde 17 Komite, kararın bağlı olduğu bir başka meseleden dolayı davaya ilişkin kararını askıya alma kararı vermesi halinde davanın durdurulması yönünde karar alabilir.Madde 18 Komite kararı oy birliği ile veya çoğunluk ile verilir ve tüm üyeler bunu imzalar. Kararlar oy çokluğu ile alınırsa aksi yönde düşünen üye ye, görüşü ile birlikte kararda belirtilir.Madde 19Komite kararlarının şartları: Komite kararında verildiği tarih, yer, tarafların isimleri, ifadelerinin özeti, gerekçeleri, üyelerin isimleri, vasıfları ve hangi üyelerin hazır bulunup bulunmadığı ile kararın sebepleri yer alır.Madde 20 1- Karar, tüm üyelerin katıldığı, kamuya açık bir oturumda okunur. Karar ancak geçici önlemler, ihtiyati tedbirler ve resmi savunmaların herhangi birinde alınan kararlar dışında veya komitenin kararın yalnızca taraflara bildirileceğini düşündüğü durumlar haricinde en az bir üyenin varlığında ilan edilebilir. 2-  Temyiz tarihi, kararın kopyasını almak için belirtilen tarihte katılım gösteren her bir tarafın temyiz talebi ile kararlaştırılan süre içerisinde başlar.Madde 21 Temyiz komitesi, ilgili taraflarca komitenin kararlarına ilişkin sunulan şikayetlerin incelenmesi ile yetkilidir.Madde 22 Komite tarafından gıyabi bir hüküm verilmesi halinde sanık kendisine bildiren tarihten itibaren 15 gün içerisinde itiraz edebilir. Bu süre içinde başvuruda bulunmazsa temyiz hakkı düşer.Madde 23 Dava tarafları, komitenin kararına itiraz için belirtilen tarihten itibaren 15 gün içerisinde temyiz komitesi nezdinde itirazda bulunabilir.Madde 24 Temyiz başvurusu, başvuru tarihinin belirtildiği bir dilekçe ile birlikte sekreterliğe sunulur. Başvuru kayıt altına alınır ve dava dosyası ile birlikte başvurunun yapıldığı tarihten itibaren iki iş gününde sekreterlik tarafından temyiz komitesine iletilir.Madde 25 Temyiz dilekçesi itiraz beyanını, numarasını, tarihini ve temyiz başvurusunun dayandığı gerekçeleri içermelidir.Madde 26 1- Temyiz komitesi, dosyaya dayanarak sunulan temyiz başvurusunu dikkate alır ve temyiz başvurusunun dayandığı gerekçelere ikna olmadığı takdirde kararı onaylar. Aksi takdirde tamamen veya kısmen iptal kararı alabilir. Dosya yeniden komiteye gönderilir. 2- Temyiz komitesi kararlarını belirtilen 60 günlük süre içerisinde oy birliği ile veya çoğunluk ile verir. Komitenin bu karar nihaidir ve başka hiçbir şekilde itirazda bulunulamaz.Madde 27 Karar, aşağıdaki durumlarda kesinleşir: 1- Kararın temyizi için belirlenen sürenin dolması. 2- Temyiz komitesinin ilgili kararı onaylaması. 3- Temyiz komitesi tarafından davanın sonlandırılmasına ilişkin karar alınması.Madde 28 Kararın kesinlik kazanması durumunda davanın taraflarına kararın bir nüshası ulaştırılır. Karar, diğer ilgili düzenlemelerde belirtildiği şekilde uygulanır.Madde 29 Temyiz kurulunun çalışması ile komitenin çalışması, özel bir metin olmadığı ve çalışmaların niteliği ile tutarlılık gösterdiği sürece benzer süreçleri izler.Madde 30 Şeriat Usul Yasası ve Ceza Muhakemesi Usulü Kanununda yer alan hükümler, açılan davanın niteliğine uygun olduğu ölçüde kanun ve yönetmelikler uyarınca özel bir hüküm içermeyen her duruma uygulanır.Madde 31Yıllık rapor ve şeffaflık soruşturması verileri: 1- Komite ve temyiz kurulu, çalışmaları hakkında davaların sayısı, verilen kararların sayısı ve şeffaflık için gerekli olan diğer veriler de dahil olmak üzere yıllık bir rapor yayınlar. 2- Temyiz kurulu her yıl kararlaştırdığı ilkeleri yayınlar.Madde 32 Bu kurallar resmi gazetede yayımlandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer ve ancak 6/4/1433 tarihli ve 57805 sayılı karar ile Kültür ve Enformasyon Bakanı tarafından yürürlükten kaldırılır.