Bazı kesimler yeni kurulan ve Lübnan Başbakanı Saad Hariri tarafından “İcraat Hükümeti” olarak isimlendirilen yeni Lübnan hükümetini “Sedir Hükümeti” olarak adlandırmayı tercih ediyor. Söz konusu çevreler bu adlandırma ile Nisan 2018’de Fransa’nın başkenti Paris’te gerçekleştirilen ve Lübnan’ın 11,5 milyar dolar değerinde hibe ve kolaylaştırılmış kredi aldığı CEDRE (Sedir) Konferansı’na işaret ederken bu konferansla Lübnan’ın altyapısının yenilenmesi hedefleniyor. Görünen o ki siyasi güçler aralarındaki çekişmelere rağmen ilerleyen süreçte Lübnan’ı içinde bulunduğu ekonomik krizden çıkarabilecek onlarca projenin önünü açmak istiyor. Sedir Konferansı’nın Lübnan ekonomisinin ve altyapısının yenilenmesi yolunda atılan ilk adım olarak gören Hariri bu adımla birlikte özel sektör imkânlarının artacağını ve sürdürülebilir bir kalkınma yakalanabileceğini düşünüyor. Uluslararası bankalar Paris’te Lübnan’a destek için gerçekleştirilen Sedir konferansında Vadedilen hibe ve kredilerin 3’te birini karşılama sözü verirken Avrupa Birliği (AB) Ülkeleri diğer 3’te birine kefil oldu. Son 3’te birlik kısmı ise Arap ülkeleri karşılayacakken söz konusu 11,5 milyar dolarlık miktarın hepsi uzun vadeli (25 sene ve üzeri)  ve en fazla %1,5’luk faiz oranları ile verilmiş kredilerden oluşuyor. Sedir Konferansı kararlarının uygulanmasından sorumlu Fransız elçi Pierre Duquesne’nin Beyrut’a gerçekleştirdiği ziyaret ile birlikte konferanstaki projelerden yararlanılmasına yönelik hazırlıklar başladı. Söz konusu ziyarette Duquesne Lübnanlı yetkililere birçok tavsiyede bulundu. Lübnanlı yetkililere, ortaya net bir çalışma haritası konularak yatırımcıların güvenini kazanılması üzerinde uzlaşılan sektörlerdeki reform planının kabul edilmesi gerektiğine ilişkin tavsiyelerde bulunan Duquesne, Lübnan’ın reforma ve yatırımlara hazır olduğuna inandığını söyledi.Reformlara start verildi Lübnan geçtiğimiz aylarda, Sedir konferansının uygulanmasını şart koştuğu idari ve mali reformlar için çalıştay başlattı.  Çalıştay,  Saad Hariri tarafından bakanlıklara ve idarelere gönderilen iki kararla birlikte başlarken Hariri söz konusu birimlere gönderdiği kararlarında harcamaların rasyonelleştirilmesini ve israfın kontrol altında alınmasını istedi. Söz konusu kararlarda adli ve denetleyici kurumlar tarafından başlatılan disiplin cezalarına dikkat çekildi. Öte yandan Bütçe komisyonu geçtiğimiz sene yapılan rastgele görevlendirme dosyasını gündeme alarak bu konudaki suçluların yargılanmasının önü açtı. Söz konusu gelişmelere eş zamanlı olarak Lübnan Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri başkanların ve bakanların yargılanması için Yüksek Konsey kurma sürecinin hızlandırılmasını istedi. Lübnan Başbakanı Saad Hariri’nin Duquesne ile bir araya gelmeden önce Sedir konferansı kararlarının uygulanma sürecinin hızlandırılması için atılacak adımlar konusunda yaptığı en önemli görüşmelerden biri de Dünya Bankası’nın Ortadoğu Bölgesi’nden Sorumlu Müdürü Saroj Kumar Jha ve Arap, Avrupa ve uluslararası finans kurumlarının temsilcileri ile yaptığı görüşme idi. Görüşmede Sedir’deki projelerin öncelikleri ile Sedir’de alınan kararların uygulanması için Lübnan’daki tüm kurumlara destek verilmesi konuları ele alındı. Dünya Bankası temsilcileri ise geçen sene Paris’teki Sedir konferansında yaptığı mali taahhütlerin hala geçerli olduğunu kesin bir dille belirtirken Lübnan’a yardımcı olmak için önceliği olan projelerin uygulanması konusunda Lübnan ile birlikte çalışmayı istediklerini ifade etti. Merkezi Beyrut olan, her ay veya iki ayda bir periyodik olarak toplantılar yapan ve Paris merkezli uluslararası bir heyete rapor sunan teknik bir heyet oluşturulması yönünde eğilim var. Söz konusu uluslararası heyetin, faaliyet takviminin denetlemesi ve bazen de üzerinde ittifak edilen projelerin doğru uygulanmasına ilişkin stratejide değişiklikler yapması düşünülüyor. Şarku’l Avsat kaynaklarının aktardığına göre Hariri ve Duquesne, Yüksek heyetin bakanlık ve başbakanlık düzeyinde, devletlerin ve uluslararası mali kurumları katılımı ile Paris’te senede bir toplantı gerçekleştirmesi konusunda anlaştığı.  İhtiyaç olması durumunda olağanüstü toplantılarda gerçekleştirilebilecek. Lübnan Başbakanı Saad Hariri’nin Ekonomi Danışmanı Dr. Nedim Manala mevcut aşamada odaklanılan konunun projeler ile finansman arasında uyum sağlanması olduğunu belirterek bazı sektörlerin büyük mali destek alamayacağını bazılarının da hiçbir mali destek alamayacağını söyledi. Manala, projelerin uygulanma sürecini hızlandıracaklarını belirterek proje tespiti ile harcama yapılması arasındaki sürenin 15 aydan fazla olmayacağını söyledi. Öte yandan Ekonomi Uzmanı Dr. Gazi Vazna Manala’nın projeler için belirlediği süre için “Çok mantıklı. Her proje uygulanmaya başlamadan önce ekonomik ve mali bilançonun ortaya çıkarılması için ince bir araştırmaya ihtiyaç duyar ki sonraki süreçte hükümet tarafından söz konusu projeye onay çıksın. Proje hükümetinin onayının ardından Meclis’e ve ardından da uluslararası topluma sunulacak. Ardından da projeyi gerçekleştirebilecek uygun şirketler seçilecek. Tüm bu aşamalar için uzun bir süre gerektiriyor” dedi.  Wazna Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamaların devamında Lübnan ekonomisinin yatırım projeleri için yılda bir veya bir buçuk milyardan fazla bütçe ayıramadığını ve her projenin 3 veya 4 yıla ihtiyaç duyduğunu söyledi.Üç Aşama Sedir konferansından öngörülen gelir üç aşamaya ayrıldı: İlk aşama 5 yıl. 106 projenin gerçekleştirilmesi için yaklaşık 11 milyar dolar tahsis edildi. Bu miktarın %30’u alınan borçlardan ve %7’si yapılan bağışlardan oluşuyor. İkinci aşama için yaklaşık 6,5 milyar ayrılırken Lübnan, hükümet tarafından istenilen 23 milyar dolarlık miktara ulaşabilmek için üçüncü aşamada 8,5 milyar dolar bütçe ayırdı. CEDRE (Sedir) Konferansında; ülkenin istikrarı, kalkınması ve iş imkanları oluşturulması konusunda kapsamlı bir vizyon sundu. Söz konusu vizyon 4 ana temelden oluşuyor: 1: İçinde 230 projeyi barındıran, 23 milyar dolar maliyeti olan, 12 seneye ayrılmış ve 3 aşamada gerçekleştirilecek olan altyapı yatırım projesi 2: Yıllık %1 oranında ekonomik reform 3:İdarenin ve yolsuzlukla mücadelenin modernize edilmesine yönelik yapısal reformlar, özel sektör çalışmalarına yönelik mevzuatın yenilenmesi, yatırımlardan maksimum düzeyde gelir elde edilmesi için sektörel reformlar yapılması 4:Verimli sektörleri geliştirme ve ihracat hacmini artırma projesi Hariri 11 milyar dolarlık miktarın projenin ilk aşaması belki de biraz fazlası için yeterli olabileceğini belirterek Çin, Japonya ve Güney Kore gibi yeni ülkelerin de destek vermesi için hala uygun ortamın bulunduğunu söyledi.Son Fırsat Ekonomi uzmanları Sedir konferansının Lübnan’ın kurtuluş reçetesi ve son fırsatı olduğunu düşünüyor. Ortadoğu Stratejik İşler Enstitüsü Müdürü Sami Nadir Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada Suriye’de iç savaşın çıktığı 2011 yılından bu yana ödemeler açığı ile hazine açığı yaşandığını belirterek son 4 senede açığın 20 milyar dolarlık açık meydana geldiğini ancak ekonomilerinin sadece 4 milyar dolarlık bir büyüme kaydettiğini söyledi. Nadir “ekonomimizi büyütmemiz için yatırımlara ihtiyacımız var” ifadelerini kullandı. Diğer taraftan Lübnan makamları Nisan 2018’den bu yana Dünya Bankası, Avrupa Bankası ve diğer kuruluşların temsilcileri ile ikili görüşmeler gerçekleştirerek birçok proje üzerinde anlaştı. Hariri’nin ekonomik danışmanı Manala ülkelerin ve borç veren kuruluşların herhangi bir şartı dayatmadığını belirtirken Sedir konferansının finanse ettiği projelerde Suriyeli mültecilerin çalışmasını zorunlu kıldığı ifade etti. Lübnan anayasasının Suriyeli mültecilerin ülkedeki üç sektörde çalışmasına izin verdiğini belirten Manala bu alanların altyapı, çevre ve ziraat olduğunu belirtti. Yarım milyondan fazla Suriyeli’nin Lübnan’da altyapı sektöründe çalıştığını belirten Manala bu durumun Lübnan için anormal olmadığını ve altyapıda yaşanan işsizlikten kaynaklandığını söyledi. Aynı konuya vurgu yapan Gazi Vazna Lübnan’da yol, baraj ve inşaata ilişkin projelerdeki iş gücünün az olduğunu belirterek Sedir konferansının sonucunda oluşacak iş gücü ihtiyacına ilişkin kesin rakamlar bulunmadığını ancak 70-80 farklı iş fırsatı olabileceğini söyledi.Lübnan – Uluslararası Toplum Ortaklığı Lübnan Başbakanı Saad Hariri Sedir Konferansı’nın; Lübnan’ın istikrarının sağlanması, sürdürülebilir kalkınmanın yakalanması ve gençler için iş fırsatlarının oluşturulmasına yönelik bir Lübnan-Uluslararası toplum ortaklığı olduğunu ifade etti. Söz konusu konferansın Suriyeli mülteciler sorunu ile başa çıkılmasına yardım ettiğini belirten Hariri, Sedir’in Lübnan’ın barış ve birlikte yaşama konusundaki örnekliğini korumaya yönelik bir ortaklık olduğunu da sözlerine ekledi. Dünya Bankası Genel Müdürü Kristalina Georgieva’nın aktardığına göre Dünya Bankası, yatırım projelerini finanse etmesi için Lübnan’a önümüzdeki 5 yıllık süreçte 4 milyar dolar para yardımında bulunma sözü verdi. Öte yandan Manala, Suudi Arabistan’ın daha önce Lübnan’a verdiği bir milyar dolarlık krediyi yenileme kararı aldığını belirtti. Avrupa ülkelerinden Fransa Lübnan’a düşük faizli 550 milyon Euro kredi verirken Fransa’nın Beyrut Büyükelçisi Bruno Fuchia yaptığı açıklamada; AB’nin 150 milyon Euro, Hollanda’nın 300 milyon Euro, İngiltere’nin 130 milyon Euro ve İtalya’nın 120 milyon Euro kredi vereceğini söyledi.Öncelik Elektrik projeleri Ekonomi uzmanları Sedir’in öneminin yaklaşık 250 projeyi içinde barındırmasında saklı olduğunu belirtiyor. Söz konusu projeler hayati önem taşıyan alanlarda gerçekleştiriliyor. Ulaşım projeleri için 5 milyar dolar, elektrik projeleri için 4 milyar dolar, içme suyu, sulama ve sanitasyon projelerine 5 milyar dolar ve katı atık projeleri için 1,5 milyon dolar tahsis edildi.  Uzmanlar Sedir projelerine yönelik çalışmalara başlanmasındaki ilk adımın elektrik sektöründe köklü bir çözüm yapılması olduğunu belirtiyor. Dünya Bankası’nda bu noktaya dikkat çekiyor. Dr. Nadir’e göre herhangi bir reform sürecinde genel açığın %30’unu oluşturan elektrik sektöründeki açığın kapatılması ile kalkınma ve üretim maliyetinin azaltılması stratejisinin aktif hale getirilerek ekonomi momentumunun güvence altına alınmasına dikkat edilmesi gerekiyor. Dr. Wazna is siyasi güçler arasında elektrik ve sanitasyon sorunlarına öncelik verilmesi noktasında görüş birliği olduğunu belirtti. Lübnan’daki elektrik açığı 1milyar 800 milyon dolar seviyelerinde. Dünya Bankasına göre Lübnan Suriye’de iç savaş nedeniyle 2011-2015 yılları arasında 18 milyar dolar zarara uğradı. Lübnan’da Fakirlik ve İşsizlik gözle görülür bir şekilde artarken ihracat üçte bir oranında azaldı. Ekonomi alanındaki güncel araştırmalar Lübnan’ın tüketici harcamalarını rasyonel hale getirme, ihracat imkânlarını iyileştirme, mili ithalattaki artışı kontrol altına alma, kamu sektörünün hacmini azaltma ve yatırımları artırmaya ihtiyacı olduğunu gösteriyor çünkü Lübnan ekonomisi tüketime dayalı bir ekonomi. Büyük oranda Gayri Safi Yurtiçi milli hasılatın %70’ini oluşturan özel sektördeki tüketici harcamasına dayanıyor. Diğer taraftan kamu sektörü ise büyüme kaydediyor. Öyle ki söz konusu sektörün ekonomik katkısı GSYH’nin %26’sını oluşturuyor. Özel sektördeki yatırım harcamalarının katkısı ise %42. Öte yandan net ihracat veya ticari açık ise GSYH’yi %38 oranında olumsuz etkiliyor. Lübnan Araştırmaları Merkezi’ne göre Sedir konferansı, yatırımı yönlendirebilecek bir kalkınma vizyonu sunmazken bunun aksini destekleyen belgeler altyapı gelişim projeleri ile projelerin ihale edilmesini birbirine karıştırıyor. Söz konusu belgeler altyapıyı büyük anlaşmalar listesi ile sınırlı tutarken Milli kalkınma ile otoyol, baraj, su arıtma tesisleri, enerji santralleri, fiber optik ağlar, havalimanları ve liman inşa edilmesini birbirine karıştırıyor. Merkez tarafından yayımlanan araştırmalardan birinde altyapı gelişim projelerinin sermayeye sıkı bir şekilde bağlı olan projelerin bulunduğu liste ile sınırlı tutulamayacağı belirtilirken Paris’e gerçekleştirilecek muhtemel seferlerin engellenmesi için hükümetin anlaşmanın önceliklerinde yapısal değişiklikler yapması ve daha adil bir vergi sistemi benimsemesi gerektiği ifade ediliyor.Sedir ve Hizbullah’ın kaygıları Lübnan’daki tüm siyasi güçler Sedir Konferansı’nın önemi konusunda ittifak etmişken Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah Sedir Konferansı’ndan önce yaptığı açıklamada konferansın siyasi ve mali boyutları konusunda uyarmış, Sedir’in Lübnan’ı borçlara boğmak ve ülkenin karar mekanizmasını yurtdışına teslim etmek olacağını belirtmişti. Kaynaklar Hizbullah’ın Sedir Konferansı karşısındaki tutumunun değişmeyeceğini söylüyor. Şarku’l Avsat’a açıklama yapan kaynaklar Hizbullah’ın Sedir projelerini tek tek inceleyeceğini ve onaylanmadan önce tüm dosyaları gözden geçireceğini belirtti. Parti yönetiminin yararlı görmesi durumunda 5 milyar dolarlık anlaşma dışında hiçbir projeyi kabul etmeyeceğini belirten kaynaklar partinin söz konusu dosyaları ve ekonomik durumu incelemeye yönelik olarak 85 uzman ve gözlemciden oluşan heyetler kurduğunu ve bunların üç gruba ayrıldığını söylüyor. Birinci grubun görevi bilgi toplamak, ikinci grubun görevi gerekli kanuni incelemeleri yapmak ve üçüncü grubun görevi de fizibilite değerlendirmesi yapmak ve projelerin getirisinin olup olmadığını araştırmak. Kaynaklar herhangi bir hükümet oturumunun gündeminin bundan sonraki süreçte 24 saat önceden değil en az bir hafta önceden bakanlara dağıtılması konusunda uzlaşıya varıldığını belirterek bununla Hizbullah’ın söz konusu gündemlere ilişkin gerekli incelemeleri yapabilmesinin hedeflendiğini belirtti. Dr. Vazna ise Hizbullah’ı en çok endişelendiren konunun kaynakların kötüye kullanımı olduğunu belirterek partinin kota mantığı ile hareket ettiğini söyledi.  Partinin, Sedir bünyesindeki projeler ile birlikte yeni vergiler getirilmesinden endişe duyduğunu belirten Wazna, Hizbullah’ın “incelenmemiş özelleştirme” olarak isimlendirdiği durumdan rahatsız olduğunu ifade etti. Öyle ki Sedir projelerinin %40’ını özel sektör oluşturuyor. Dr. Sami Nadir ise Sedir’in en zayıf noktasının, devleti kaçınabileceği borçlar altına sokması olduğunu belirterek “Borç veren ülkeler Lübnan’da bir yatırım fonu kursa bile bu, farklı iç ve dış hesaplar tarafından engellenir” ifadelerini kullandı.