Irak’ın Basra kentinde Şattu’l Arab’ın batı yakasında yer alan Vasıliyye bölgesinde 1. Körfez savaşında yıkıma uğramış bir limanın kalıntıları göze çarpıyor. 38 yıldır unutulmaya yüz tutan bölgedeki limanın yeniden hayata döndürülmesi hedefiyle geçen yıl bir proje uygulamaya konuldu.Limanın geçmişi Geçmişi 1919’a kadar uzanan Vasıliyye Limanı kuruluşu sırasında, İran’ın Abdan Limanı’na giden gemilere hizmet eden küçük bir limandan ibaretmiş. 1975’te Cezayir Anlaşması’nın imzalanmasıyla birlikte deniz taşımacılığında ciddi anlamda önem kaybetmiş ve liman çalışanları giderek azalmaya başlamış. İran ve Irak arasında 1980’de patlak veren ve 8 yıl süren savaşın ardından liman artık tamamen kullanılmaz hale geldi. Irak Parlamentosu İmar ve Hizmetler Komitesi Başkanı ve Eski Ulaştırma Bakanı Kazım Fincan el-Hamami, Independent Arabia’ya yaptığı açıklamada, “Vasıliyye Limanı tahrip edilmeden önce sadece deniz taşımacılığı hizmetlerine tahsis edilmişti. Ancak (projenin tamamlanmasıyla birlikte) İran ve Irak arasında ticari malların ithalatında ve yolcu taşımacılığında hizmet verebilecek. Proje, Şattu’l Arab’daki deniz taşımacılığını hareketlendirecektir” ifadelerini kullandı. 2018’de ulaştırma bakanlığı yaptığı dönemde limanın yeniden hayata döndürülmesinde kilit rol üstlenen Hammami, “Liman aynı zamanda İran-Irak kara sınırı Şelamçe Sınır Kapısının da yükünü hafifletecek. Projenin tamamlanmasından sonra limanın çevresi genişletilerek ek iskele ve tesislerin kurulması mümkün. Yakınlarında da bir turizm tesisinin inşa edilmesi bekleniyor” dedi.Ortak işletme Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’ya kaynaklı haberine göre, Irak Liman İdaresi Genel Müdürlüğü, limanın inşası ve işletmesini ‘ortak işletme’ usulünce özel bir şirkete devretti. Liman İdaresi Genel Müdürlüğü projenin gidişatıyla ilgili yayınladığı belgede, yapımı devam eden ticari iskelenin yüzde 90, dış kapıların yüzde 20, gümrük binasının yüzde 50, pasaport kontrolü amacıyla kullanılacak binanın yüzde 50 ve limana giden yolların da yüzde 40 oranında tamamlandığını belirtirken, dış cephedeki tel örgülerin yapımının tamamlandığı kaydedildi. Belgede yer verilen bilgilere göre, ticari malların sevkiyatında ve yolcu taşımacılığında kullanılacak iki iskelenin yapımına henüz başlanmadı. Ayrıca batmış olan bir iskelenin demir kalıntılarını çıkarma ve bölgede patlamamış bombaları temizleme işlemi nedeniyle limanın teslim tarihinde yüzde 7’lik bir sapmanın meydana geldiği ifade edildi. Limanın önümüzdeki yılın ortalarında hizmete girmesi bekleniyor. Vasıliyye Limanı’nın bulunduğu Seybe kasabası yetkilisi Ahmed Hallal er-Rabii, limanın yolcu taşıma bölümünün birkaç ay içerisinde tamamlanmasını beklediklerini ifade etti. Rabii, “Seybe halkı limanın faaliyete geçmesini sabırsızlıkla bekliyor. Zira liman, belde halkına birçok iş fırsatını da beraberinde getirecek” dedi.Irak’a faydası Basra Üniversitesi İktisat Profesörü Nebil Cafer el-Mersumi, limanın sağlayacağı imkanlarla ilgili olarak, “Vasıliyye Limanı Irak’a ekonomik açıdan fayda sağlayacak. Aynı zamanda İran ekonomisi üzerindeki ekonomik yaptırım yükünü de hafifletecektir. Zira liman, Şelamçe Sınır Kapısı’ndan daha önemli bir rol üstlenecek. Limanın faaliyete geçmesi Irak ile İran arasındaki ticareti güçlendirecektir. İki ülke arasında yüksek oranda yolcu akışının gerçekleşmesine katkı sağlayacak” dedi. Petrol zengini Basra kentinde, El-Makil, Hur ez-Zubeyr, Ebu Falus, Güney Umm Kasr ve Kuzey Ummu Kasr olmak üzere 5 ticari ve sanayi limanı bulunuyor. Bu limanlar Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve İran’a ait gemilerin uğrak yeri olarak bilinir. Tüm bunların yanı sıra, tamamlanması halinde Irak’ın en büyük limanı unvanına kavuşacak olan Büyük Fav Limanının inşası halen devam etmekte.