Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov dün, İranlı mevkidaşı Muhammed Cevad Zarif ile ‘kapsamlı ve ayrıntılı’ olarak nitelediği bir görüşme gerçekleştirdi. Dışişleri bakanlarının yanı sıra iki ülkenin enerji bakanları da bir araya geldi. Heyetler, görüşmelerin ‘çok olumlu olduğunu ve bölgesel ve uluslararası dosyalarda ikili işbirliğini ve koordinasyonu güçlendirmeyi hedeflediğini’ belirtti. Görüşmeler her ne kadar Suriye dosyası, ‘Astana sürecini’ ilerletme yollarının aranması ve Suriye Anayasa Komisyonu’nun kurulması yolunda kaydedilen ilerlemelere odaklı olsa da İran nükleer meselesi ve Fransanın Tahran ve Washingtonu bir araya getirme yolundaki çabaları görüşmelerin geniş bölümünün odak noktası oldu. Görüşmelerin sonunda ortak bir basın toplantısı düzenleyen iki bakan, gelecek ayın ortalarında Rusya, İran ve Türkiye liderlerinin Suriye’de anayasanın oluşturulmasına ilişkin görüşmeleri ilerletmek ve siyasi bir uzlaşı başlatılması umutlarını tartışmak üzere bir araya geleceklerini vurguladı. İkili dosyalarla ilgili olarak ise iki bakan, çeşitli alanlarda işbirliğinin arttırılması için Hükümetlerarası Çalışma Grubu’na verilen önemin altını çizdi. Ortak basın toplantısı sırasında en çok dikkat çeken konu, İran nükleer dosyası olurken iki bakan, Rusya ve İranın mevcut gelişmeler ve Körfez’deki mevcut gerginliğe ilişkin tutumlarının ‘çok yakın’ olduğunu vurguladı. Öte yandan hem Lavrov hem de Zarif, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macronun inisiyatifine övgüde bulurken, İran Dışişleri Bakanı Zarif, ülkesinin Fransa ile görüşmelere devam ettiğini, bu tür girişimlerle Avrupalıların nükleer anlaşmaya olan bağlılıklarına tam olarak odaklanması gerektiğini ve Rusya ve Çin’in nükleer anlaşmaya yönelik yükümlülüklerini mümkün olduğunca yerine getirdiklerini düşündüğünü söyledi. Zarif, tüm taraflardan tartışmaların temeli olacak kapsamlı taahhütler beklediklerinin altını çizdi. İranlı Bakan görüşmenin, İranın balistik füze ve nükleer programının yanı sıra Tahranın bölgesel politikalarını ve anlaşmadaki yükümlülüklerin bir kısmı yerine tamamının uygulanmasına ilişkin olduğunu kaydetti. Zarif’in açıklamalarını doğrulayan Lavrov, ülkesinin Fransız inisiyatifini desteklediğini ve İran’ın Pariste devam eden temaslar konusunda kendilerine bilgi verdiğini söyledi. Görüşmenin İranın balistik füze ve nükleer programının yanı sıra Tahranın bölgesel politikalarını tartışma arzusuyla ilgili olduğunu belirten Lavrov, “Önemli olan genel planın uygulanması hakkında istisnasız ve bazı tarafların öne sürdüğü herhangi bir ek fikir olmadan konuşmaktır” ifadelerini kullandı. Rusya’nın ‘diğer dosyaları da’ tartışmaya açık olduğunu söyleyen Lavrov, ancak, bunun Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinde (BMGK) kabul edilen ve tüm tarafları bağlayıcı bir belgeye dönüşen nükleer anlaşmanın yükümlülüklerine zarar vermeden’ olması gerektiğinin altını çizdi. Rus Bakan, görüşmelerin yeni şartlar getirilmeden yapılması gerektiğini de sözlerine ekledi. Tahran’ın nükleer anlaşma kapsamındaki yükümlülüklerini azaltmaya başlamasının sorumluluğunu Washington’a yükleyen Lavrov, İran’ı nükleer anlaşmadaki yükümlülüklerini azaltmasına iten durumu anladıklarını belirterek, “Amerikalılar, Kapsamlı Ortak Eylem Planı’na (KOEP) (nükleer anlaşma) bağlı olmadıklarını beyan ederken İranın KOEP kapsamındaki yükümlülüklerini tam olarak yerine getirmelerini talep ediyorlar. Bu vesileyle bir kez daha KOEP’in çıkarların, taahhütlerin, uzlaşmanın ve bölünmezliğin hassas bir dengesi olduğunu tekrar hatırlatmak isterim” ifadelerini kullandı.Körfez’deki durum Öte yandan iki bakan, Körfez’deki son durumu masaya yatırırken Lavrov açıklamasında, “Rusya ve İran, dünyanın bu önemli bölgesinin güvenliğini sağlamak için tüm tarafların, ülkelerin, Körfez bölgesindeki tüm kıyı devletlerinin ve tüm uluslararası ortakların kabul edebileceği bir yolda fikir birliğine varamamalarından endişe ediyor. Bu bağlamda İran ve Rusya’nın açık ve anlaşılır girişimleri var. Bu bölgede yer alan tüm tarafların çıkarlarına dayanacak anlaşmaları teşvik edeceğiz” diye konuştu. Lavrov, İranlı mevkidaşıyla birlikte ‘karmaşık operasyonların sürdüğü’ Körfez bölgesinde güvenliğin sağlanması konusunda temaslarda bulunmaya karar verdiklerini belirtirken Zarif, ülkesinin son zamanlarda Moskova tarafından Körfezde ortak bir güvenlik sistemi kurulması için başlatılan girişimi memnuniyetle karşıladığını ve Tahranın ‘bölge ülkeleriyle saldırmazlık anlaşması imzalamaya hazır olduğunu’ kaydetti. Moskova, bölgedeki güvenliği artırmak için bir güvenlik sistemi önerisinde bulunmuştu. Bu sistem çerçevesinde silahlardan arındırılmış bölgelerin oluşturulması ve bölge dışındaki ülkelere ait birliklerin daimi olarak buralara konuşlandırılması, ilgili ülkeler arasında yardım hatları kurulması, silah alım anlaşmaları ve bölgedeki silahlı güçlere dair bilgi alışverişinde bulunulması öngörülüyor. Diğer yandan tutumlarının Rusya ile çok yakın olduğunu söyleyen Zarif, çatışma değil, işbirliği ile güvenliğin sağlanabileceğine inandığını ifade etti. Rusya Dışişleri Bakanı, İranlı mevkidaşıyla bir görüşme yapacağını daha önceden açıklamış, Rusya’nın ortakları İran ve Türkiye ile Suriye Anayasa Komisyonu oluşturmak için aktif olarak çaba sarf ettiğini belirtmişti. Moskova Uluslararası İlişkiler Devlet Enstitüsü’nde (MGIMO) öğrencilere hitap eden Lavrov, tarafların Anayasa Komisyonu’nun nihai oluşumu üzerinde uzlaşmaya yakın olduklarını ve ‘geriye sadece bir veya iki isim kaldığını’ söyledi.Lavrov konuşmasını şöyle sürdürdü; “Suni engellere rağmen, Astana Süreci’ndeki ortaklarımız; Türkiye ve İran ile Suriyede herkes tarafından kabul gören bir Anayasa Komisyonu oluşturmak için elimizden gelenin en iyisini yapıyoruz. Dürüst olmak gerekirse, 150 ismin arasında bir-iki isme takılmanın oldukça komik olduğunu düşünüyorum. Bu tür bir komisyonun aldığı kararlar, fikir birliği ilkesine veya oyların yüzde 75ini alma ihtiyacına dayanır.” Bununla birlikte Batı’yı mültecilerin geri dönüşü dosyasını engellemekle suçlayan Lavrov, “Batılı birçok ülke, mültecilerin geri dönüşleri için uygun şartları oluşturmuyor” dedi.