İran, son 10 yılında rejim karşıtı en şiddetli protesto gösterilerinin başlamasının üzerinden geçen 10 günün ardından ülke genelindeki gözaltı kampanyasını halen sürdürüyor. Öte yandan İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) Genel Komutanı General Hüseyin Selami İran’ın ABD tarafından şimdiye dek görülmemiş bir baskıya maruz bırakıldığı bir dönemde başkent Tahran’da binlerce Velayet-i Fakih destekçisinin önünde yaptığı konuşmada, ülkesinin bir dünya savaşına girdiğini söyledi. DMO Sözcüsü Ramazan Şerif ise, eski Pehlevi rejimini destekleyen sloganların atılmasına atıfta bulunarak İranda ‘nesiller arası kopukluğun doğurabileceği sonuçlara’ karşı uyardı. İran polisi dün Şiraz, Hamedan ve Hürremabad’da 34 protestocunun gözaltına alındığını duyurdu. Kirmanşah Eyaleti Emniyet Müdürü Reham Bahş Habibi, Şiraz’da 15 kişinin ‘sabotaj eylemlerinde bulunmak’ suçlamasıyla gözaltına alındığını söyledi. Ülkenin batısındaki Hamedan Eyaleti Emniyet Müdürü, başkent Tahranın batısındaki Şehriyar’da 2 kişinin bankalara saldırmaktan gözaltına alındığını belirtti. Loristan Eyaleti Emniyet Müdürü Muhammed Mehdiyan Neseb ise son olaylarda kilit rol üstlendikleri gerekçesiyle 17 kişinin gözaltına alındığını kaydetti. Binlerce genç ve işçi sınıfından insan, benzine yapılan yüzde 50’lik zammın ardından 15 Kasım’da başlayan protesto gösterilerinde ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımlar nedeniyle zaten kötü olan hayat şartlarının altında ezilirken benzine de zam yapılması karşısında duydukları öfkeyi ifade etmek için sokağa döküldüler. Ancak protestoların seyri, ülke idaresinde yolsuzluk yaptıkları düşünülen yetkililerin görevlerinden uzaklaştırılması isteğiyle hızla farklı bir yöne kaydı. En az 100 banka şubesinin ve onlarca binanın yakıldığı şiddet olayları yaşandı. Reformistlerin 2009 yılındaki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin sonuçlarına itiraz etmesinin ardından başlayan ve yetkililerin güç kullanarak bastırdığı ‘Yeşil Hareket’ protestolarının ardından ülkede yaşanan en şiddetli protesto gösterileri oldu. 2009’daki olaylarda onlarca güvenlik görevlisi ölmüştü. İranlıların sosyal medyada paylaştıkları videolarda protestocuların ‘Diktatöre ölüm. Artık çekilmenin zamanı geldi’ sloganları attıkları görüldü. Video görüntülerinde ayrıca protestocuların aralarına motosikletlerle dalan ve onlara coplarla saldıran polis memurları da yer aldı. Bazı videolarda ise polisin halka ateş ettiği görüldü. Yaşanan olaylar karşısında yetkililer internet erişimini ülke genelinde askıya aldılar. Buna karşın ABD, protestolar sırasında tüm ülkede internet erişiminin engellenmesi nedeniyle İran İletişim ve Bilgi Teknolojileri Bakanı Muhammed Cevad Azeri Cehromiye yaptırım uygulandı. DMO Genel Komutanı General Selami, ülkesinin tüm düşman planlarını bozacağını söyledi. İranlıların yaptığı protesto gösterilerini ‘küresel bir senaryo’ olarak niteleyen Selami, ‘bir dünya savaşına’ girdiklerini söyledi. ABD Başkanı Donald Trumpı ‘İran halkını hezimete uğratmak için Beyaz Saray’da kurulan operasyon odasının komutanı’ olmakla suçlayan Selami Trump’a işaret ederek, “Bu kez tüm gücü, baskısı, psikolojik savaşı ve paralı askerleriyle hatta aylardır Körfez sularının dışında bekleyen uçak gemileriyle birlikte geldi” şeklinde konuştu. ‘Dünya savaşı’ ifadesi DMO saflarından ikinci kez dillendirilirken Cuma Besic Direniş Gücü Başkan Yardımcısı Tuğgeneral Salar Abnuş, “Rejim ve devrime karşı bir dünya savaşı patlak verdi. Neyse ki, çocuk doğduğum sırasında öldü” şeklinde konuşmuştu. İran, Güvenlik ve İstihbarat Bakanlığı, DMO istihbarat servisleri ve polis güçleriyle protestoculara karşı bir gözaltı dalgası başlattı. Ancak bununla birlikte şuana kadar gözaltına alınanların sayısı belirsizliğini koruyor. Bir yargı yetkilisi geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada olayların başladığı ilk üç gün içinde yaklaşık bin kişinin gözaltına alındığını açıklamıştı. İran’ın haber ajansları, benzin zammına karşı başlayan protestoların yaşandığı 28 bölgede gerçekleşen gözaltılarla ilgili yetkililerin verdikleri düşük rakamları aktardılar.Uluslararası Af Örgütü: Olaylarda en az 115 kişi öldü Washington merkezli İran İnsan Hakları Savunucuları Merkezi (CHDR) internet sitesi üzerinden yaptığı açıklamada, yaklaşık 2 bin 800 kişinin gözaltına alındığını ve gerçek sayının 4 bini bulabileceğini söylerken ABD merkezli Farsça yayın yapan Radio Farda, en az 4 bin 800 kişinin gözaltına alındığını aktardı. Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) ise protestolar sırasında yaşanan olaylarda en az 115 kişinin öldüğünü açıkladı. İranlı yetkililer, protestocuları ‘kötü adamlar’ ve ‘bozguncular’ gibi adlarla nitelerken yurtdışında sürgünde olan İranlı muhalif gruplar ve İran’ın düşmanlarıyla bağlantılı olduklarını öne sürdüler. Yetkililer ayrıca protestoların devam etmesi halinde ‘bozguncuların’ en ağır şekilde cezalandırılacakları uyarısında bulundular. İranlı yetkililer geçtiğimiz hafta sonu protestoların sona erdiğini açıklasa da internet erişiminin kısmen açılmasıyla birlikte sosyal medyada yayınlanan güvenirliği doğrulanmamış video görüntüleri ülkenin bazı bölgelerinde protesto gösterilerinin tek-tük de olsa devam ettiğini gösterdi. ABD, İranlı protestocuların yanında olduğunu açıklarken Fransa ve Almanya, protesto gösterilerinde çok sayıda kişinin öldüğü şeklindeki haberlerden duydukları ‘büyük endişeyi’ dile getirdiler. UAÖ bu hafta başında yaptığı basın açıklamasında güvenlik güçlerinin protestocuların üzerine çatılardan ve helikopterlerden ateş açtığını ifade etti. Öte yandan Reuters’ın haberine göre İran devlet televizyonu pazartesi günü DMO Genel Komutanı’nın konuşmasını dinlemek üzere Tahran’daki Devrim Meydanı’na doğru yürürken ‘Amerikaya ölüm’ ‘İsrail’e ölüm’ gibi sloganlar atan göstericilerin görüntülerini yayınladı. Yine Reuters’ın haberine göre devlet televizyonu, benzin zammı kararının ardından başlayan protesto gösterilerine destek olan Batılı ülkelerin açıklamalarına yanıt olarak hükümetin pazar gününden bu yana çeşitli mitingler düzenlediğini aktardı. DMO Genel Komutanı Selami, rejimi destekleyen gösterilerin ‘düşmanlara sıkılan bir merhamet kurşunu’ olduğunu söyledi. Protestocuları ‘düşmanın askerleri’ olmakla suçlayan Selami, “Sokaklarımızda başlayan savaş bitti. Son günlerde yaşanan fitne, 40 yıldır ve özellikle son 8 ayda düşmanların çeşitli alanlarda uğradığı tüm büyük yenilgilerin sonucudur” diye konuştu. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abbas Musevi ise “(Yabancı ülkelere) İrandaki gerçek insanları görmek ve ne dediklerini duymak için bugün yapılan mitingleri izlemelerini tavsiye ediyorum” dedi. DMO’ya yakın Tasnim Haber Ajansı’nın haberine göre DMO Sözcüsü Ramazan Şerif, eski Pehlevi rejimiyle ilgili farkındalığın olmayışından’ duyduğu rahatsızlığı dile getirdi. Gençlerin Şah döneminin yeniden geri dönmesiyle ilgili attıkları sloganlara işaret eden Şerif, ‘gençliğin şok geçirdiğini’ söyledi. İranda ‘nesiller arası kopukluğun’ olduğuna işaret eden Şerif, ‘genç neslin ciddi zorluklarla karşı karşıya olduğu’ uyarısında bulundu. Yaklaşık 40 milyon İranlının önceki yönetim dönemleriyle ilgili bilgi sahibi olmadıklarını öne süren Şerif, “Bunlardan çok azı 1980’lerdeki İran-Irak savaşını biliyor” diye konuştu. İranın resmi haber ajansı IRNA’nın haberine göre İran Meclisi Ulusal Güvenlik Ve Dış Politika Komisyonu Sözcüsü Hüseyin Nakavi Hüseyni, dün parlamentoda istihbarat ve güvenlik servislerinden yetkililerle yapılan görüşme sonrasında yaptığı açıklamada, “Gözaltına alınanların çoğu düşük gelirli ya da işsiz olan kişiler. Son olaylarda düşmanın bir takım stratejilerle protestolara katkısının olduğu inkar edilemez” ifadelerini kullandı.