Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, dün Konsey üyelerine, Sudan hükümetinden resmi açıklama yapılmadan Pazartesi günü Uganda’nın Entebbe şehrinde İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşmesinin nedenlerine ilişkin açıklama yaptı. Burhan-Netanyahu görüşmesi ülkede tartışmalara neden olurken, hükümetin bu gelişme karşısında şaşırdığı aktarıldı. Netanyahu-Burhan görüşmesi, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeonun Burhan’ı Washingtonı ziyaret etmeye davet ettiği telefon görüşmesinden bir gün sonra gerçekleşti. Yaptığı açıklamalarla görüşmenin zeminini hazırlayan Burhan, “Dış ilişkilerimizde dizginleri elimize almamız, ulusal çıkarlarımızadır. Bu bize tecritten kurtulmamıza yardımcı olacak kapıları aralayacaktır” ifadelerini kullandı. İsrail’in duyurduğu görüşme, Sudan’ın siyaset arenasını karıştırdı. Sudan hükümet sözcüsü yaptığı açıklamada, hükümetin bu gelişme karşısında şaşırdığı ve neler yapılabileceğine dair Sudan hükümetinin bileşenleriyle basına kapalı toplantılar gerçekleştirdiği bildirildi. Hükümet, askerlerin ve sivillerin yer aldığı Ulusal Savunma ve Güvenlik Konseyi’nin üçüncü toplantısına girmeden önce kamuoyuna sunulabilecek bir ortak bir vizyon üretebilmek amacıyla önce bir kabine toplantısı düzenledi. Ardından geçici hükümetin siyasi organı Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) ile bir toplantı gerçekleşti. Şarku’l Avsat’a konuşan güvenilir kaynaklara göre Burhan, Egemenlik Konseyi üyelerine Netanyahu ile yaptığı görüşme hakkında bir açıklamada bulundu. Burhan, hakkında herhangi bir resmi açıklama yapılamayan görüşmenin ayrıntılarını Konsey üyelerine aktardı. Öte yandan gerek kabine toplantısı sonrası olsun, gerek ÖDBG ile yapılan toplantı sonrasında olsun, herhangi bir açıklamada bulunulmadı.“Bu, ülkenin dış politikasında bir darbedir” Hükümet sözcüsü Faysal Salih tarafından Pazartesi günü yapılan basın açıklamasına göre Netanyahu-Burhan görüşmesinden kabinenin haberi yoktu. Yorumcular bu durumu, yürütme organına dış ilişkiler yetkisi veren anayasa metni uyarınca Bakanlar Kurulu’nun yetkilerine saldırı olarak niteledi. Bir kaynak, “Bu sadece bir görüşme değildir. Ülkenin dış politikasında bir darbedir. Egemenlik Konseyi Başkanı tarafından Bakanlar Kurulu’nun yetkilerine yapılan bir saldırıdır” ifadelerini kullandı. Milli Ümmet Partisi Genel Başkanı Es-Sadık el-Mehdi, düzenlediği bir basın toplantısında, “Görüşme, ülkenin dış ve iç çıkarlarına bir fayda getirmeyecek” ifadelerini kullandı. Mehdi, ‘İsraili ırkçı bir şekilde yöneten ve Filistin meselesiyle ilgili tüm uluslararası kararları reddeden’ İsrail Başbakanı’nın ülkesinde dikkatle takip edildiğini belirtti. Bununla birlikte Ortadoğu sorunu için kapsamlı bir barış arayışının kapısını da kapatmayan Mehdi, ancak Netanyahu ile görüşmeyi Sudan, Arap ülkeleri, Filistin veya uluslararası çıkarlarına aykırı görmediğinin de altını çizdi. Millet Ümmet Partisi’nden bölünerek kurulan Ümmet Partisi lideri Mübarek el-Fadıl el-Mehdi ise Netanyahu-Burhan görüşmesine övgüde bulunarak, görüşmenin Sudan’a yönelik yaptırımların kaldırılmasına zemin hazırladığını söyledi. Fadıl’a göre görüşme, Sudanın ABD’nin ‘terörün devlet sponsorları’ listesinden çıkarılmasını, ülkenin borcundan muaf tutulmasını ve uluslararası finans kurumlarıyla ilişkilerinin yeniden kurulmasını sağlayabilir. Ayrıca Sudanın İsrail’in tarım teknolojisinden yararlanabilmesinin yanı sıra iki ülke arasındaki karşılıklı çıkarların elde edilmesine ve ülkedeki barış sürecine hizmet edebilir. Bazı Arap ülkelerinin İsrail ile ilişkilerini normalleştirdiğini belirten Fadıl, “Oslo Anlaşması, düşmanlığı ve savaş durumunu sona erdirdi. Anlaşmazlığın müzakere masalarında ele alınmasını sağladı” diye konuştu.Sudan Komünist Partisi’nden tepki Sudan Komünist Partisi ise dün yayınladığı bildiride, “Görüşme, Sudan ve Filistin halkı arasındaki ilişkilerle ilgili değildir. Bu, Sudanın emperyalizme ve Siyonizme karşı verdiği geleneksel mücadeleye ihanettir. Filistin halkının başkenti Kudüs olan kendi bağımsız devletini kurma mücadelesini ve mültecilerin geri dönüşü hakkını savunuyoruz” diye konuştu. Nasırcı eğilimli Demokratik Birlikçi Parti’den yapılan açıklamada ise görüşme, ‘ulusal ve ahlaki bir düşüş’ olarak nitelendirildi. Görüşme ayrıca stratejik bir hata, Sudan anayasasının ihlali ve Sudan halkına faydası olmayan bir hamle olarak tanımlandı. Bir açıklamada Ulusal Kongre Partisi’nden geldi. Açıklamada Entebbe’de gerçekleşen görüşme, ‘halkın fikir birliğinden ayrılma’ ve Filistinliler tarafından reddedilen ‘Yüzyılın Anlaşması’ ile bağlantılı olarak ‘kardeş Filistin halkını sırtından bıçaklama’ şeklinde nitelendirildi. Açıklamada ayrıca, “Filistin davası, pazarlık ve açık artırma konusu değildir. Merkezi ve ilkeli bir meseledir” ifadeleri yer aldı. Son olarak Hasan et-Turabi’nin kurucusu olduğu Halkın Kongresi Partisi, Netanyahu-Burhan görüşmesine ilişkin açıklamasında, “Görüşme, sadece Filistin davasını sırtından bıçaklamakla kalmadı. Aynı zamanda ülkenin itibarını ve Filistin halkının meşru haklarını savunmak için onurlu duruşlarının üzerine de gölge düşürdü” ifadelerine yer verdi.