Afrika Birliği’nin (AfB) Sudan Özel Temsilcisi Büyükelçi Muhammed Beliş, bugün ekonomiyi ABD (yaptırımların kaldırılması sonrasında), Avrupa Birliği (AB) ve Körfez ülkeleri arasındaki işbirliğiyle kurtarmak için Marshall Planı’na ihtiyaç duyulduğunu açıkladı. Beliş, bu plan kapsamında Sudan sterlinini kurtarma, ödemeler dengesini destekleme, ada projesi, havayolları hatları gibi engellenen projeleri iyileştirme gerekliliğine, Darfur’da yerinden edilmişlerin yeniden yerleştirilmesi, mültecilerin ülkelerine geri gönderilmesi ve yoksullara destek sağlanması gerektiğine de dikkati çekti. Büyükelçi Muhammed Beliş, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, bunun olmaması halinde ‘bir tufanın hüküm süreceğini’, bu durumun da Sudan’ı Avrupa’ya göç edenler için bir geçiş bölgesi, uyuşturucu için bir geçiş kapısı ve etnik- ırksal çatışmaların yayılması için de bir alan yapacağını vurguladı. Beliş, “Darfur’daki silahlı gruplar, bugüne kadar iç savaşa tanık olan Orta Afrika Cumhuriyeti hükümetini devirdiğinde Darfur ve Orta Afrika arasındaki ilişkide bunun bir örneğine tanık olduk” ifadelerini kullandı. Büyükelçi Beliş, “Sudan yanarsa bu, tüm Afrika kıtasını etkileyecektir. Sonuç olarak uluslararası toplum, Hartum’a uygulanan ekonomik ve mali yardımların kaldırılmasını hızlandırarak ve (6 Eylül 2019 tarihinde Afrika Barış ve Güvenlik Konseyi tarafından yayınlanan 875 sayılı kararda belirtildiği üzere) ülke, terörizme destek veren ülkeler listesinden çıkartılarak geçiş hükümetini desteklemelidir” dedi. Geçici hükümetin, Sudan sterlininin düşük değeri, enflasyonda yüzde 53 artış, fiyatlarda yüzde 15 zam, çalışanların maaşlarında düşüş, yüksek işsizlik oranı ve yatırımcıların yokluğu çerçevesinde zor ekonomik koşularla karşı karşıya olduğunu belirtmek gerekiyor. Bu bağlamda gözlemciler, “Dünya Bankası’nın Sudan’daki mallardan (hidrokarbonlar, un ve ilaç) sübvansiyonları kaldırma reçetesi, genç bir hükümetin ölüm belgesini yazmak olabilir” dedi. Bu çerçevede Büyükelçi Beliş, ülkelerinin hala kara listede olduğu göz önüne alındığında Sudanlıların, uluslararası toplumun kendilerini takip etmesi karşısında memnuniyetlerini dile getirdiğini belirtirken, “Sanki devrim yaşanmıyormuş ve uluslararası toplumun, Sudan’a siyasi ve ekonomik istikrar konusunda yardımcı olması gerekiyorken, yönetimde bir değişiklik olmamış gibi bir memnuniyet var” dedi. Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Kuveyt’ten gelen yardımların dışında bunların hiçbirinin gerçekleşmediğini ve bazı Afrika ülkelerinin yardımlarının ise sembolik olduğunu ifade etti. Muhammed Beliş, ABD hükümetinin devrimin getirdiği olumlu değişiklikleri tanıdığını, ancak Sudan isminin kara listeden çıkarılmasının uygulama koşullarına bağlı olduğuna inandığını belirtti. Yetkili, Hartum’un, Nairobi ve Darusselam’daki ABD büyükelçiliklerine yönelik terör saldırılarının kurbanlarının ailelerine tazminat ödemesi gerektiğine de dikkati çekti. Daha önce ülkesinin Sudan, Kuveyt ve Libya büyükelçisi olarak görev yapan Faslı diplomat Beliş, Sudan’ın dostları mekanizmasına, hükümetin ekonomik toparlanma programını finanse etmek, gelecek Nisan ayında Kuveyt’te yapılacak olan bağış konferansına sıkı şekilde hazırlanmak amacıyla her türlü çabayı sarf etme çağrısında bulundu. Afrika Birliği organlarının geçici Sudan yetkililerine barış, istikrar ve kalkınma sağlanmak için siyasi ve teknik destek ve tavsiyelerle eşlik etmesi gerektiğine vurgu yapan yetkili, bu unsurların ‘silahsızlanma, terhis ve yeniden entegrasyon, güvenlik sektörü reformu ve sistematik yönetim kültürünün oluşturulması gibi birçok alanda hâlâ acil bir ihtiyaç olduğunu’ belirtti. Büyükelçi, Sudan’daki geçiş hükümetini de süreci, bir açılım ruhu içinde değerlendirmeye ve toplumun tüm bileşenleriyle uzlaşmaya çağırdı. Afrika aracılığıyla bir geçiş sürecinin kabul edilmesine ilişkin bir anlaşmanın imzalanmasından bu yana 6 ay geçti. 2022 sonu gelmeden önce yerel, genel ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılmasıyla da geçiş sürecinin sona ermesi bekleniyor. Sudan’daki mevcut süreç, geçiş makamlarının siyasi ve ekonomik kararlar alırken sivil ve askeri bir bileşene sahip olduğu bir uzlaşı ruhuyla karakterize. Yönetim yapıları ve sistemleri hakkındaki anayasal belge hususuna da değinen Büyükelçi Muhammed Beliş, Sudan hükümetinin ‘anayasanın içeriğini uygulamaya, belirlenen on öncelik uyarınca reformlar gerçekleştirmeye ve Güney Sudan’ın aracılık ettiği Cuba’daki farklı rotalara tanıklık eden kapsamlı bir barış süreci uygulamaya’ devam ettiğini vurguladı. Yetkili ayrıca, iyimserlik belirtilerinin silahlı hareketler ve merkezi hükümet arasındaki çatışma sayfasını çevirmeyi sürdürdüğünü söyledi. Afrikalı diplomat, yakın bir zamanda Yasama Konseyi’nin kurulacağını ve on altı vilayete başkanlık etmek üzere sivil valilerin atanacağını belirtirken, geçici hükümetin bu hususlardaki gecikme dolayısıyla özür dilediğine dikkati çekti. Beliş, gecikmenin ise hükümetin silahlı grupları da söz konusu sürece dahil etme arzusundan kaynaklandığını söyledi. Bağımsız Soruşturma Komisyonu’nun 3 Haziran 2019 tarihinde oturma eylemlerine müdahale edilmesi olaylarına ilişkin edindiği sonuçlara da değinen Muhammed Beliş, Komisyon’un çalışmalarını dürüstlük ve tarafsızlıkla tamamlamaya devam ettiğini vurgulayarak, finansal ve lojistik hususlarda bazı sorunlarla karşılaşıldığını belirtti.