Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPCW) dün ilk kez, Suriye rejim güçlerinin 2017 yılında Latamneye düzenlendiği hava saldırısında sarin ve klor gazı kullandığını açıkladı. OPCW Soruşturma ve Tanımlama Ekibi Koordinatörü Santiago Onate-Laborde yaptığı açıklamada, ellerinde Suriye Hava Kuvvetleri’ne mensup kişilerce Latamnede 24 ve 30 Mart 2017de sarin gazı ve 25 Mart 2017de klor gazı kullanıldığını gösteren gerekçeler olduğunu belirtti. OPCW tarafından iki yıl önce Suriyede kimyasal silah kullanımının ardındaki faillerin belirlenmesi amacıyla kurulan Soruşturma ve Tanımlama Ekibi, Suriyede kimyasal silahların kullanıldığı veya kullanılmış olabileceği kararına vardı. Ekibin ilk raporunda, kendisine verilen yetkinin sınırlardan, çalışmaları sırasında karşılaşılan yasal ve pratik zorluklardan, 24, 25 ve 30 Mart 2017 tarihlerinde Hama kırsalındaki Latamnede meydana gelen olaylarla ilgili Haziran 2019 ile Mart 2020 arasında yapılan soruşturmaların sonuçlarından bahsedildi. OPCW tarafından dün yayınlanan raporda şu ifadeler yer aldı: “Soruşturma ve Tanımlama Ekibi tarafından yapılan soruşturma, aşağıdakiler de dahil olmak üzere elde edilen tüm bilgilerin kapsamlı incelemesini içermektedir. Bu bilgiler arasında, olaylar sırasında ilgili bölgelerde bulunan kişilerle yapılan görüşmeler, söz konusu bölgelerden toplanan örneklerin ve kalıntıların analizleri, mağdurlar ve sağlık personeli tarafından bildirilen semptomların gözden geçirilmesi, uydu görüntüleri de dahil olmak üzere bir takım görüntülerin incelenmesi ve bir dizi uzmanla yapılan kapsamlı istişarelerin sonuçları yer almaktadır. Soruşturma, bilgi toplama misyonu tarafından yayınlanan ilgili raporların yanı sıra doğrudan OPCW’nin Suriye’deki Teknik Sekreterliği’nden alınan örnekler ve diğer materyallere dayanıyordu.” Açıklamaya göre, raporun sonuçlarında şu bulgular yer aldı: - 24 Mart 2017de saat 06:00 sularında, Suriye Hava Kuvvetlerinin 22. Hava Bölümünün 50. Tugayı’ndan Su-22 model askeri uçak, Şayrat Hava Üssünden havalanarak sarin içeren M4000 hava bombasını Latamnenin güneyine attı. Bomba, en az 16 kişiyi etkiledi. - 25 Mart 2017de saat 15:00 sularında, Hama Hava Üssü’nden havalanan Suriye Hava Kuvvetlerine ait bir helikopter, Latamne’deki bir hastaneye klor içeren bir bomba attı. Bu olayda da en az 30 kişi etkilendi. - 30 Mart 2017de saat 06:00 sularında, Suriye Hava Kuvvetlerinin 22. Hava Bölümünün 50. Tugayı’ndan Su-22 model askeri uçak, Şayrat Hava Üssünden havalanarak yine Latamnenin güneyine sarin içeren M4000 hava bombası attı ve saldırıda en az 60 kişi etkilendi. OPCW Genel Direktörü Fernando Arias, üye ülkelere gönderilen raporda, Soruşturma ve Tanımlama Ekibi’nin kişileri cezai olarak sorumlu tutma yetkisine sahip bir adli veya yarı yargı kuruluşu ya da sözleşmeye uymama konusunda nihai sonuçları yayınlama yetkisine sahip bir kurum olmadığını vurguladı. Arias, bugün uygun ve gerekli görülen diğer tedbirlerin alınmasının OPCW Taraf Devletler Konferansı ve Yürütme Konseyi, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri (Antonio Guterres) ve bir bütün olarak uluslararası topluma bağlı olduğunun altını çizdi. Soruşturma ve Tanımlama Ekibi Koordinatörü Onate-Laborde da konuya dair şunları söyledi: “Ekibin elinde Suriye Hava Kuvvetleri’ne mensup kişilerce, Latamnede 24 - 30 Mart 2017de sarin gazı ve 25 Mart 2017de klor gazı kullanıldığına dair haklı gerekçeler var. Bu stratejik nitelikteki saldırılar, ancak Suriye Arap Cumhuriyetinin askeri liderliğinin en yüksek makamların tarafından verilecek emirler ile gerçekleşebilir. Bu emirler daha düşük rütbeliler tarafından verilse bile sorumluluk üst makamlara aittir. Ancak Soruşturma ve Tanımlama Ekibi, diğer gerekçeleri teyit edemedi.” OPCW Soruşturma ve Tanımlama Ekibi’nin hazırladığı ilk rapor, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlemesi Antlaşması’nda (NPT) yer alan ülkeler ve BM Genel Sekreterliği ile de paylaşıldı. Soruşturma ve Tanımlama Ekibi, OPCW’nin Teknik Sekreterliği tarafından Taraf Devletler Konferansı’nın ‘Kimyasal silah kullanımının neden olduğu tehdidin ele alınması’ başlıklı kararı uyarınca 27 Haziran 2018de kuruldu.