همزمان با افزایش تنشها با ایالات متحده بر سر برنامه هسته ای تهران، تصاویر ماهواره ای نشان میدهند که ایران ساخت سایتی را در تأسیسات هسته ای زیرزمینی خود در منطقه فردو در قم آغاز کردهاست. ایران هیچگاه به صورت رسمی دربارهٔ ساختوساز در فردو اطلاعرسانی نکرده و این سایت هستهای در سال ۲۰۰۹ از سوی کشورهای غربی شناسایی شد. اگرچه هدف این ساخت و ساز همچنان نامشخص است، اما هرگونه ساخت و ساز در فردو احتمالاً در روزهای آخر دولت ترامپ، قبل از تحلیف جو بایدن رئیسجمهور منتخب، نگرانی تازه ای ایجاد خواهد کرد. ساخت این مرکز در حالی است که ایران، تیرماه گذشته از وقوع انفجاری مرموز در تأسیسات هستهای نطنز خبر دادند و بعد آن را یک حمله خرابکارانه معرفی کردند. جفری لوئیس کارشناس مرکز تحقیقات منع گسترش تسلیحات اتمی جیمز مارتین در انستیتوی مطالعات بینالمللی میدبوری در مونتری کالیفرنیا که دربارهٔ ایران تحقیق میکند، گفت: «هرگونه تغییرات در این تأسیسات، به عنوان نشانهای از این که برنامه هستهای ایران به کدام سو میرود، به دقت دنبال میشود». نمایندگی ایران در سازمان ملل و آژانس بینالمللی انرژی اتمی که بازرسان آن در چارچوب توافق هستهای در ایران هستند، دراینباره اظهارنظری نکردهاند. در دل کوه بر اساس گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، ساختوساز جدید در فردو از اواخر ماه سپتامبر آغاز شده و تصاویر ماهوارهای که از سوی شرکت «مکسار تکنولوژی» گرفته شده، نشان میدهد این ساختوساز در گوشه شمال غربی تأسیسات اتمی فردو، در فاصله ۹۰ کیلومتری شهر قم در حال انجام است. بر اساس این گزارش، یک تصویر ماهوارهای که روز ۲۱ آذر تهیه شده، نشان میدهد که در محوطه شمال غربی سایت فردو، ساختوساز یک ساختمان با دهها ستون شروع شدهاست. آسوشیتدپرس دربارهٔ وجود این تعداد از ستون، تأکید کرده این آنها میتواند برای محافظت از ساختمان در مناطق زلزلهخیز باشند. سایت ساختمانی در شمال غربی تأسیسات زیرزمینی در اعماق کوه ساختهشدهاست تا از حملات احتمالی هوایی محافظت کند. ازجمله این ساختمانها، مرکز ملی فناوری خلأ ایران است. فناوری خلأ یکی از اجزای مهم سانتریفیوژهای گاز اورانیوم ایران است که اورانیوم را غنی میکند. چند روز پیش از این گزارش، حسابی کاربری در توییتر که خود را یک «سرباز بازنشسته اسرائیلی» معرفی کرده با همرسانی عکسی ماهوارهای از فردو از ساختوساز جدید در آن خبر داد. مؤسسه تحقیقات هواوفضای کره جنوبی در پاسخ به آسوشیتدپرس صحت و تهیه این عکس ماهوارهای را تهیه کردهاست. غنی سازی اورانیوم ایران بر اساس توافق هستهای سال ۲۰۱۵ با قدرتهای جهانی قبول کرد که غنی سازی اورانیوم در فردو را متوقف کرده و این سایت را به یک «مرکز هسته ای، فیزیک و فناوری» تبدیل کند اما این سایت با کاهش تعهدات برجامی تهران باردیگر به مرکزی برای غنیسازی اورانیوم مبدل شد. لوئیس با بیان اینکه «این سایت محل اصلی اختلاف در مذاکراتی بود که منجر به توافق هسته ای ایران شد»، افزود: «آمریکا بر بستن سایت توسط ایران اصرار ورزید، در حالی که رهبر ایران گفته بود که حفظ این سایت خط قرمز است». در حال حاضر ایران در حال غنی سازی اورانیوم تا ۴٫۵ درصد است، این در حالی است که حداکثر حد مجاز در برجام از ۳٫۶۷ درصد فراتر نمیرود. اخیراً مجلس شورای ایران لایحه ای را تصویب کرد که طبق آن تهران باید ۲۰ درصد غنی سازی کند، یک گام فنی محدود که از سطح مورد نیاز تولید سلاح که ۹۰ درصداست، فاصله بسیار دارد. این لایحه همچنین گزارش بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی را نادیده گرفت. کارشناسان میگویند ایران در حال حاضر به اندازه کافی اورانیوم با غنی سازی کم در انبارهای خود دارد که در صورت ادامه کار حداقل دو بمب هسته ای تولید میکند، اگرچه مدت هاست که برنامه هسته ای خود را به صورت مسالمت آمیز حفظ کردهاست. علیرغم مخالفت حسن روحانی رئیسجمهور ایران با این لایحه، شورای نگهبان این کشور بعداً این قانون را اصلاح و تصویب کرد. هدف این لایحه فشار آوردن به کشورهای اروپایی برای کاهش تحریمهای فلج کننده آمریکا است. در همین حال، یک دانشمند ایرانی که برنامه هسته ای نظامی کشورش را دو دهه پیش ایجاد کرد، در تیراندازی در خارج از تهران کشته شد. ایران اسرائیل را مقصر دانستهاست که مدتهاست انگشتهای اتهام به دست داشتن در قتل دانشمندان هسته ای ایران در دهه گذشته را به سمت آن نشانه رفتهاست.
مشاركة :