Avrupa Birliği (AB) liderleri, bugün (Perşembe) başlayacak ve iki gün sürecek AB Liderler Zirvesi’nde Kovid-19 ve yeni türleriyle mücadele etmenin yollarını tartışacak. Zirvenin ilk gününde AB ülkelerinin ve kurumlarının ana gündemi haline gelen Kovid-19 salgınıyla ilgili konular ele alınacak. Ayrıca, aşılama kampanyalarındaki ilerlemeye ve sürü bağışıklığını sağlamadaki başarıya bağlı olan mevcut sağlık krizinden hızla çıkmak için çoğu ekonomik ve sosyal alanları etkileyen meseleler gündeme gelecek. Yarın (Cuma) yapılacak AB Liderler Zirvesinin ikinci gününde ise, yeni ABD yönetimiyle birlikte AB-NATO iş birliği ve  AB yetkililerinin, son zamanlarda açıklanan olumlu niyetlerine herhangi bir gösterge ya da güven sağlayan pratik adımlar eşlik etmediği yönünde şikayetlerinin olduğu başta Türkiye olmak üzere Güney Avrupa ülkeleri ile ilişkiler masaya yatırılacak. Bugün başlayacak AB Liderler Zirvesi, AB Komisyonu’nun AB ülkelerindeki yetişkin nüfusun yüzde 70ini gelecek yazın bitiminden önce aşılama hedefine ulaşmasını engelleyen çoğu aşılama kampanyasında zorlukların yaşandığı kritik bir dönemde düzenleniyor. AB Komisyonu ile ilaç şirketleri arasında imzalanan sözleşmelere göre belirlenen aşı dozlarının teslimatının defalarca gecikmesinin ardından bazı Avrupa hükümetleri aşı üretme yeteneklerini geliştirmeye başladı. AB Komisyonu’ndaki aşı dosyasından sorumlu yetkililer, geçen Salı akşamı bazı medya organlarının ilgili kaynaklardan aktardığı haberleri endişeyle tartıştı. Yayılan haberlere göre, Oxford Üniversitesi tarafından geliştirilen aşıyı üreten AstraZeneca şirketi, AB ile yaptığı sözleşmelerde taahhüt edilen miktarların yarısından fazlasını bu yılın ilk yarısına kadar AB’ye teslim edemeyecek. Şirketin daha önce yaptığı açıklamada, yılın ilk çeyreğinde Komisyona vaat edilen miktarlarda yüzde 40lık bir düşüş olacağını duyurması, iki taraf arasında bir krize yol açmıştı. AB yetkilileri, şirketin üzerinde anlaşmaya varılan aşıları Avrupadaki fabrikalarından teslim etmeyi zorunlu kılacak istisnai tedbirler alma tehdidinde bulundu. Ancak AstraZeneca firması dün sabah (Çarşamba) yaptığı resmi açıklamada söz konusu haberleri yalanladı. Açıklamada şu ifadeler yer aldı: "Tahminlerimiz AB Komisyonu ile imzalanan sözleşmede öngörülen miktarları sağlamak için yeterli üretim kapasitesinin olduğunu gösteriyor. Aşıların yarısı Avrupa Birliği’ndeki fabrikalarımızdan, diğer yarısı ise şirketin Avrupa dışındaki fabrikalarından sağlanacak." AB Komisyonu’ndan bir yetkili, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, "üzerinde anlaşılan aşı dozlarının teslimi için yeni bir program sunacağına söz veren AstraZeneca ile görüşmelerin sürdüğünü" belirtti. Yetkili açıklamasında, “Şirket, Avrupa kıtasında ve dışındaki üretim kapasitesi nedeniyle vaat edilen dozların teslim tarihini geciktirdi. Önümüzdeki günlerde veya haftalarda bize iyileştirilmiş bir program sunmasını bekliyoruz” dedi. Bugün düzenlenecek Kovid-19 salgını ve aşı dosyasına ayrılan AB Liderler Zirvesiyle eşzamanlı olarak, AstraZeneca, BioNTech, Moderna ve Novavax şirketlerinin CEO’larının AB ülkelerinin Kovid-19’a karşı aşı üretme kabiliyetlerini artıracak bir programı görüşmek üzere Avrupa Parlamentosu’nda (AP) konuşma yapması bekleniyor. Zirvenin ilk gününde, Komisyon tarafından hazırlanan ve üye ülkelerin salgınla mücadelede verdiği tepkiyi koordine etmeyi amaçlayan ve bazı hükümetlerin son haftalarda mutasyonların büyük ölçüde yayıldığı bölgelerden veya ülkelerden gelenlere kendi iç sınırlarını kapatmasına yol açan mutasyonların yayılması konusunu ele alan tedbirler paketi görüşülecek.  Zirve ayrıca, pandemiden çıkarılacak dersleri ele alacak ve gelişmiş erken uyarı ve önleme cihazlarına dayanan sağlık sistemlerinin gelecekteki pandemilerle yüzleşmeye hazır olma durumunu artırma yollarını tartışacak. Bununla birlikte zirvede, üye devletler arasında sağlık verilerinin kullanımı ve paylaşımı konusunun iyileştirilmesi, temel tıbbi ürünlerin üretiminin desteklenmesi ve Komisyon tarafından denetlenen merkezi bir organ aracılığıyla tedarik zincirlerini çeşitlendirme ve koordine etme konuları masaya yatırılacak. AB Komisyonu, zirve için hazırlanan öneri ve tavsiyeler paketinde, özellikle virüs ile yıllarca bir arada yaşamaktan kaçış olmadığına dair bilim çevrelerinde neredeyse oybirliği olduğu ve grip virüsünün mevsimsel dalgalarına karşı koymak için benzer aşı kampanyalarının tekrarlanması gerekeceği için bazı ülkelerin Kovid-19’a karşı aşı üretme konusunda kendi yeteneklerini geliştirme çabalarına yanıt vermeyi amaçlıyor. Ancak Komisyon, Kovid-19’a karşı aşı üretiminin karmaşıklığı ve teknik gereksinimleri açısından ilaçların ve diğer aşıların üretiminden farklı olduğu ve gelişmiş ülkelerde bile fabrikaları donatmak için en az 6 aylık bir süre gerektiği konusunda uyarıyor.  Modern tarihin en şiddetli pandemisiyle karşı karşıya olan ülkelerin çoğuna aşılar az miktarlarda ulaşmaya devam ederken ve ilaç fabrikaları yeterli miktarları belirlenen zamanda üretemezken, zengin ülkeler normal yaşama dönüşlerini hızlandırmak amacıyla aşıları elde etmek için rekabet ediyorlar. Öte yandan son zamanlarda AstraZeneca aşısı ile ilgili yeni bir sorun ortaya çıktı. Aşının yaşlılarda etkinliğinin zayıf olduğu ve yetişkinlerde oluşturduğu yan etkilere dair son haberler ve söylentiler nedeniyle çok sayıda Alman vatandaşı aşıyı kullanmaktan kaçındı.  Resmi bilgilere göre Almanya’daki sağlık yetkilileri, temel hizmetleri sağlayan binlerce sağlık çalışanı ve diğer çalışanların aşıyı almadaki isteksizliği nedeniyle şirketten bugüne kadar aldığı 1,5 milyon dozdan yalnızca 200 bin doz AstraZeneca aşısı dağıtabildi. Almanyanın söz konusu aşıyı 65 yaşın üzerindekilere vermeme kararı alan ilk Avrupa ülkesi olduğu biliniyor. Ancak Dünya Sağlık Örgütü (WHO), yakın zamanda aşının tüm yetişkinler için kullanımını tavsiye etti. Almanya’daki bilim çevreleri, yakın zamanda bu aşının kullanımının genelleştirilmesi çağrısında bulunarak her yaş grubu için etkililiğini ve güvenliğini vurguladı. Ayrıca genç yetişkinlerde oluşturduğu yan etkilerin 24 saatten fazla sürmediğini ve bunun normal olduğunu ve bu yaş grubundaki kişilerin bağışıklık sisteminin yaşlı gruba göre daha aktif olduğu için bu durumun beklendiğini belirttiler.