Pekin, ABD Başkanı Joe Biden ve Japonya Başbakanı Suga Yoşihide arasında yapılan görüşmelerin ardından yayınlanan ABD-Japonya ortak açıklamasına tepki gösterdi. Biden ve Suga tarafından yapılan ortak açıklamada, Tayvan Boğazı boyunca barış ve istikrarın yanı sıra boğazlardan geçişle ilgili sorunlara barışçıl çözümler getirilmesinin teşvik edilmesinin önemi’ vurgulandı. Geçtiğimiz ay iki ülkenin dışişleri ve savunma bakanları arasında yapılan görüşme sonrasında da benzer açıklamalar yapılmıştı. ABD-Japonya zirvesi, Çin’in, ayrılıkçı bir eyaleti olarak gördüğü Tayvan yakınlarına, aralarında savaş ve nükleer bombardıman uçaklarının da bulunduğu 25 uçak göndermesinden sadece birkaç gün sonra gerçekleşti. Buna karşın Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Tayvan, Hong Kong ve Sincanın, Çinin iç işleri olduğu ve müdahale edilmemesi gerektiği vurgulandı. Açıklamada, görüşmelerin normal ikili ilişkilerin kapsamının ötesine geçtiği, üçüncü bir tarafın çıkarlarına zarar verdiği ve bölgede barış ve istikrarı tehdit ettiği belirtildi. Japonya Başbakanı Suga Yoşihide açıklamasında, Japonyanın Çine söylenmesi gerekenleri söyleyeceğini ve insan hakları hakkında konuşacağını, ancak Pekin ile istikrarlı ve yapıcı bir ilişki kurulması gerektiğini vurguladı. Başbakan Suga, Biden ile yaptığı görüşmeden bir gün sonra Washington Postun Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nde (CSIS), Japonya’nın, Myanmar, Sincan Uygur Özerk Bölgesi ve Hong Kong Özerk Bölgesi ile ilgili konularda ‘sesini yükselteceğini’ ve somut önlemler almak için uluslararası toplumla birlikte çalışacağını söyledi. Suga, “Japonyanın Çinin neden olduğu sorunlara ilişkin temel politikası, teyit edilmesi gerekenleri kesin bir şekilde teyit etmek ve Çinden gerçek tedbirler almasını istemektir. Bunun yanı sıra Çin ile istikrarlı ve yapıcı bir ilişki kurmak için çalışmalıyız” ifadelerini kullandı. Çine bir başka darbe de Biden’dan geldi. Biden basın toplantısı sırasında, ABD ve Japonyanın 5G ağları, yapay zeka, genomik bilimi ve yarı iletken tedarik zincirleri gibi alanlarda ortak yatırımlar yapacaklarını açıkladı. Biden ortak açıklamada, ABD’nin 5G ağları ve ötesi dahil olmak üzere dijital rekabet gücünü artırmak için 2,5 milyar dolar, Japonya’nın ise 2 milyar dolar ayırdığı belirtti. ABD Başkanı Biden geçtiğimiz Cuma günü, göreve gelmesinden bu yana ilk kez yüz yüze bir görüşme gerçekleştirirken Çinin artan gücüne karşı koymak için Japon Başbakanı Suga ile ortak bir cephe oluşturmaya çalıştı. Görüşmeler, Ocak ayında göreve gelen Demokrat Başkana, Cumhuriyetçi selefi Donald Trump yönetimi sırasında çöken ABD’nin taraf olduğu ittifakları yeniden canlandırma sözü üzerinde çalışmaya devam etmesi için bir fırsat sundu. Zirve gündemin üst sıralarında yer alan Çin, ABDnin Pekinle mücadele etme çabalarında Japonyanın merkezi rolünü bir kez daha gösterdi. Sagu ve Biden, Tayvan Boğazı sorunu da dahil olmak üzere bazı jeopolitik sorunları ele aldılar. Suga, Pekinin Çinin egemenliği altında olduğunu iddia ettiği Tayvan’a uyguladığı artan askeri baskıya dikkati çekerek, ‘Tayvan Boğazında barış ve istikrarın önemini’ vurguladıklarını söyledi. Biden ise Beyaz Sarayda düzenlenen ortak basın toplantısı sırasında, “Başbakan Suga ve ben, bugün, ABD-Japonya ittifakına ve ortak güvenliğimize olan kararlı desteğimizi teyit ettik. Çin kaynaklı zorluklarla mücadelenin yanı sıra Doğu Çin Denizi ve Güney Çin Denizi gibi konularda birlikte çalışmaya kararlıyız. Aynı durum, Hint-Pasifik bölgesinin gelecekte özgür ve açık olmasını sağlamak amacıyla Kuzey Kore için de geçerli” şeklinde konuştu. Çinin su yollarındaki tartışmalı hamleleri konusunda endişeler artıyor. Suga tercüman aracılığıyla yaptığı açıklamasında, “Doğu Çin Denizinde ve Güney Çin Denizindeki mevcut durumu zorla değiştirmeye ve bölgedeki diğer ülkelere gözdağı verilmesine yönelik her türlü girişime karşı koyma konusunda anlaştık” dedi. Çin, bölgedeki diğer ülkelerle sürtüşmelere neden olan Güney Çin Denizinin neredeyse tamamının kontrolü altında olmasını isterken Filipinler, Malezya, Vietnam, Brunei ve Tayvan da denizin bazı kısımları üzerinde egemenlik hakkına sahip olduklarını iddia ediyorlar. Zirvede ele alınan diğer endişe kaynağı, acil konular arasında Çinin Tayvan yakınlarında artan askeri hamleleri, Hong Kong’a yönelik baskıcı ihlalleri ve Sincan Özerk Bölgesi’nde Müslüman Uygur Türkleri üzerindeki artan baskısı yer alıyordu. Suga, Biden ile, Çin’in Hint-Pasifik bölgesindeki eylemlerine ilişkin Pekin ile görüşmeler yapılması konusunda fikir birliğine vardıklarını söyledi. Reuters’ın aktardığı açıklamasında Suga, “Şuan karşılıklı diplomatik adımlar atıldığı için konuya ilişkin detay vermekten kaçınıyorum. Ancak, Japonya ve ABD’nin Tayvan Boğazında barış ve istikrarın önemini kabul ettikleri, bu vesileyle teyit edildi” ifadelerini kullandı. Nükleer güç olan ABDnin Japonya için bir koruma gücü olduğu biliniyor. Japonyada binlerce Amerikan askeri bulunuyor. Bunun yanı sıra ABD, ‘nükleer silahlar da dahil olmak üzere bir dizi imkanı kullanarak’ Japonya savunmasına verdiği desteği yeniden bir kez daha teyit etti. Ortak açıklamada, Washingtonın iki taraf arasında imzalanan Karşılıklı İş birliği ve Güvenlik Anlaşması kapsamında Japonyaya verdiği desteğin, Japonyanın Doğu Çin Denizinde yönettiği bir grup küçük ıssız ada olan Adaları için de geçerli olduğu vurgulandı.