Zayed Hediyye Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), yıllarca süren görüş ayrılıklarının ardından nihayet Libya kriziyle ilgili ortak bir karar çıkarırken Libyalı tarafların tamamladığı ve Birleşmiş Milletler Libya Destek Misyonu (UNSMIL) himayesinde Cenevrede yapılan görüşmelerde belirlenen siyasi yol haritasını destekledi. Bunun yanı sıra haritanın uygulanmasını engellemeye çalışanlara uluslararası yaptırımlar uygulama sözü verdi. BMGK tarafından oybirliğiyle alınan karar, Libyalı taraflardan yoğun övgü, destek ve memnuniyetle karşılanırken karara uyma taahhütlerinde bulunuldu. Pek çok kişi, bu kararı, 24 Aralık’ta yapılması planlanan genel seçimlerle sonuçlanacak barışçıl çözüm çabalarına etkili bir ivme kazandıracak olan Libya siyasi yol haritasına verilen büyük bir destek olarak değerlendirdi. Libyada herkes şuan siyaset sahnesinde yaşanan olumlu gelişmeler bağlamında, Temsilciler Meclisi’nin (TM) Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe tarafından önerilen genel bütçeyi onaylamak üzere Pazartesi günü Tobrukta toplanmasıyla yeni bir ilerleme kaydedilmesini bekliyor. Bütçenin, ekonomik krizin hafifletilmesine katkıda bulunması umuluyor. Uzun zamandır beklenen uluslararası fikir birliği BMGK, geçtiğimiz Cuma günü, Libya konusunda yıllar sonra oluşan ilk fikir birliği çerçevesinde 22 paragraftan oluşan 2571 sayılı Libya kriziyle ilgili yeni bir kararı oybirliğiyle kabul etti. Karar, Libyalı yetkilileri ve TM öncülüğündeki siyasi kurumları 24 Aralıkta başkanlık ve milletvekili seçimlerinin yapılmasını kolaylaştırmayı amaçlayan yol haritasında öngörülen önlemlerin alınması çağrısı yapıyor. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre, BMGK’nın aldığı karar, seçimlerin anayasal dayanağını netleştirmeye ve Yüksek Seçim Komisyonu’na seçimleri zamanında yapılmasına hazırlanabilmesi için yeterli süre tanınması için gerekli yasaların önümüzdeki Temmuz ayından önce çıkarılması gerektiğini vurguluyor. Ayrıca Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun (LSDF) gerekirse seçimlerin tamamlanmasını kolaylaştıracak önlemler alabileceğinin altı çizilen kararda, BMGK’nın Libya seçimlerinin yapılmasını engelleyenlere yaptırımlar uygulayabileceğine işaret ediliyor. BMGK kararda, 24 Aralık’ta yapılması planlanan seçimlere kadar ülkeyi yönetmekle görevli Geçici Başkanlık Konseyi ve Geçici Hükümetin kurulmasından duyduğu memnuniyeti de ifade etti. Özgür ve adil bir şekilde düzenlenecek seçimlerin, Libya halkının kendilerini temsil eden birleşik bir hükümeti seçmesine izin vereceğini vurgulayan kararda, bunun Libyanın bağımsızlığını, egemenliğini, toprak bütünlüğünü ve birliğini güçlendireceğinin altı çizildi. Vatandaşlara yönelik hizmetleri iyileştirme ve yolsuzlukla mücadele çağrısı BMGK, karar görüşmelerinin oturum aralarında UBH’ye, Libya halkına verilen temel hizmetlerin iyileştirilmesi, yolsuzlukla mücadele edilmesi, siyasi yol haritasında öngörüldüğü gibi insan haklarının korunması ve kaynakların şeffaf ve adil bir şekilde yönetilmesi çağrısında bulundu. BMGK ayrıca bir kez daha tüm paralı askerlerin ülkeden çıkarılması ve BMGK üyesi ülkelerin Libya çatışmasına müdahale etmemeleri veya çatışmayı şiddetlendirecek adımlar atmamalarını talep ederek Libya’nın yurtdışındaki dondurulmuş mal varlıklarının daha sonraki bir aşamada Libyalı yetkililere sunma söz verdi, ancak kesin bir tarih belirtmedi. Kararın, 5 + 5 Ortak Askeri Komite çalışmalarını desteklediğini vurgulayan BMGK, Libyaya ateşkesi denetleme mekanizması gönderilmesini onayladığını açıkladı ve tüm ilgili tarafları çalışmalarını kolaylaştırmaya çağırdı. BM Genel Sekreteri Sözcüsü Stephane Dujarric, bir önceki basın toplantısında Libya’ya gönderilecek uluslararası gözlemci misyonundaki kişi sayısını ve görevlerini açıklamıştı. Misyonda en fazla 60 gözlemcinin yer alacağını söyleyen Dujarric, misyonun güvenlik ve lojistik gereklilikler karşılanır karşılanmaz Sirtede konuşlandırılacaklarını belirtti. Dujarric açıklamasını şöyle sürdürdü: “BM gözlemcileri silahlı olmayacaklar ve askeri kıyafetler giymeyecekler. Aksine BM için çalıştıklarını gösteren giysiler giyecekler. Gözlemciler, bizim için büyük bir endişe kaynağı olmasına rağmen, yabancı güçlerin ülkeden çıkışını takip etmeyecekler. Daha ziyade ateşkesin uygulanmasına odaklanacaklar.” Libyalı yetkililerden karara övgü ve uygulama sözü Öte yandan Libyalı taraflar, BMGK’nın Libya dosyasıyla ilgili yıllardır ilk kez aldığı ortak kararı memnuniyetle karşıladılar. Başbakan Abdulhamid Dibeybe karara övgüde bulunurken kararı uygulama sözü verdi. Dibeybe Cumartesi günü yaptığı açıklamada, BMGK’nın, Libyada meşru otorite olarak hem Başkanlık Konseyi’ni hem de UBH’yi tanıyarak ve destekleyerek, uluslararası topluma, ‘UBH’nin özgür ve adil seçimlerin planlandığı gibi yapılmasını sağlamak için, tüm imkanları Yüksek Seçim Komisyonunun emrine vereceğine’ dair güvence verdiğini söyledi. Başbakan Dibeybe, BMGK kararında Temsilciler Meclisi’ne (TM) ve ilgili kurumlara yapılan çağrıların yanı sıra LSDF’den çıkan yol haritasında belirtilen önlemlerin uygulanmasının hızlandırılması, başkanlık ve milletvekili seçimlerinin yapılmasını kolaylaştırmak, seçimlerin anayasal dayanağının netleştirilmesi ve ilgili yasaların çıkarılması talebini destekledi. UBH’nin ateşkesi izlemek için 5 + 5 Ortak Askeri Komite ile iş birliği yapmak üzere uluslararası izleme birimlerinin konuşlandırılmasına yardımcı olmaya ve çalışmalarını kolaylaştırmak için tüm imkanları sağlamaya hazır olduğunu ifade eden Dibeybe, bunun yanı sıra BMGK’yı, paralı askerlerin Libya topraklarından çıkarılması sürecinde UBH’nin çabalarını desteklemeye çağırdı. Başkanlık Konseyi’nin tutumu da UBH ile aynı Başkanlık Konseyi de resmi olarak BMGK kararını memnuniyetle karşıladığını açıkladı. Başkanlık Konseyi, UBH ile tutarlı bir tutum sergilerken başta tüm yabancı güçlerin ve paralı askerlerin Libyadan çıkması olmak üzere ateşkes anlaşmasının maddelerinin tam olarak uygulanmasına saygı duyulması ve desteklenmesinin yanı sıra ateşkesin kalıcı olması için 5+5 Ortak Askeri Komitenin çalışmalarının desteklenmesi gerektiğinin altını çizdi. Başkanlık Konseyi, kararda belirtilenlere bağlı kalmanın önemini vurguladı. Başkanlık Konseyi, ülkedeki yasama kurumlarının UBH’nin genel seçimlerin zamanında yapmasına yönelik çalışmalarını desteklemek için her türlü hazırlığı yapmaları, ortak bir bütçenin kabul edilmesi ve LSDF’den çıkan yol haritasında belirtildiği gibi egemen kurumlar üzerinde bir anlaşmaya varmak için çalışılması çağrılarını destekledi. Libya Devlet Yüksek Konseyi de bir açıklama yaparak, Libyadaki siyasi süreci teyit eden BMGK’nın 2021 tarihli 2571 sayılı kararını desteklediğini duyurdu. Açıklamada, “TM’deki ortaklarımızı, seçimlerin zamanında yapılması için gerekli yasal yükümlülükleri yerine getirmek üzere birlikte çalışmaya davet ediyoruz” ifadeleri yer aldı. Tarihi karar Libyalı insan hakları aktivisti ve LSDF Hukuk Komitesi Üyesi Amal Bugaighis, BMGK’nin siyasi yol haritasına ilişkin kararını ‘tarihi’ olarak nitelendirdi. Bugaighis, “Bu karar, Libya devletinin inşasında ilk yapı taşını oluşturuyor” diyor. LSDF Hukuk Komitesi’nin bir başka üyesi Fatıma ez-Zehra Lanki ise seçimlerin anayasal dayanağına ilişkin düğümünü çözdüğünü düşündüğü karardan övgüyle bahsederek, “İlgili kurumların, seçimlerin anayasal dayanağı üzerinde anlaşamaması durumunda bu görevi LSDF üstlenecek” dedi. BMGK tarafından yayınlanan kararda, seçimlerin anayasal dayanağını netleştirmeye yönelik seçim yasası çıkarması için 1 Temmuz’un son tarih olarak belirlenmesinin önemini vurguladı. Kararda, “24 Aralıkta yapılması planlanan bir sonraki seçimler, başkanlık ve milletvekili seçimleri olacak ve ülkenin başkanı halk tarafından doğrudan seçilecek” denildi.