Avrupa Birliği’nin 7 üyesi, önümüzdeki ayın başlarında tüm AB ülkelerinde başlanacak olan koronavirüs seyahat sertifikasını şimdiden uygulamaya koydu. Ancak bu adım Brükselde tartışmalara yol açtı. Birçok ülke yaz sezonunda milyonlarca turist kaybına uğramaktan kaçınmak için “korona pasaportları” adı altında, uygulamanın kendilerine uygun farklı versiyonlarını geliştiriyor. Küresel havacılık endüstrisi tarafından desteklenen birçok ülke, seyahat edenlerin aşı olduklarını kanıtlamak için akıllı telefon uygulamalarını kullanmalarına izin veren sistemler üzerinde çalışmaya başladı. AP’nin haberine göre söz konusu sistem, yolcuların seyahat ettikleri bölgelerde karantina prosedürlerinden kaçınmasına yardımcı olabilir. Diğer yandan yolcular için elektronik muayene ve aşılamanın doğrulanması için uluslararası bir sistemin bulunmaması hava trafiğinin önüne çeşitli zorluklar çıkarıyor. Mahremiyetin korunması ve aşıların dağıtımındaki eşitsizlik ile ilgili sorular da cevapsız kalıyor. Sağlık Pasaportu geçtiğimiz yıl dünyanın birçok ülkesine yayılan yeni tip koronavirüs ile ilgili geliştirilen elektronik sağlık uygulamaları ve takip yöntemleri için yeni bir dijital alan niteliğinde. Bu tarz uygulamaların kullanımı henüz yerel düzeyde. Ancak ekonomiyi yeniden açma girişimlerinde uygulamadan yararlanma konusu hararetli tartışmalara sebep oluyor. Birçok kişi restoranları yeniden açmak, konserler düzenlemek ve çeşitli spor etkinlikleri düzenlemek için uygulamalara güvenme fikrine karşı çıkıyor. Buna rağmen bu ve benzeri uygulamalar özellikle aşı olmuş ziyaretçilere uluslararası sınırlarını açmaya başlayan Avrupa ülkelerinde, seyahat alanında büyük bir sorun olarak ortaya çıkıyor. Bazı ülkeler, virüse karşı bağışıklığı olan vatandaşlarının yurt dışına seyahat etmesine izin veriyor. Geçtiğimiz ay AB’nin aşı olmuş yolcuları için üye ülkelere sınırları açma kararı, sağlık pasaportlarına yeni bir acil düzenleme getirilmesi gerekliliğini ortaya çıkardı. Ulusal planlar Pasaportun ilk bölümü, kullanıcının fotoğrafı ve elektronik aşı kaydıyla ilgili. AB 1 Temmuzda sınır ötesi seyahatlerde kullanılmak üzere kendi dijital aşı sertifikasını piyasaya sürmeye hazırlanıyor. Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Yunanistan, Hırvatistan, Polonya ve Almanya gibi ülkeler dün resmi olarak bu uygulamaya geçtiğini duyurdular. Avrupa Birliği yakın bir zamana ait negatif test sonucu veya koronavirüs geçirdiğine dair kanıt gibi maddelerle, elektronik ya da kağıt sertifika sahibinin sağlık durumunu kontrol ederek güvenli seyahati kolaylaştırmak adına tek bir sistem üzerinde çalışıyor. Yolcular dijital sertifikayı akıllı telefonlarında, havaalanlarında ve tren istasyonlarında kullanabilecekler. Belçikalı yetkililer, ülkelere giriş kriterlerinin (tanınan aşı türü, iyileşme süresi, geniş yayılım alanlarından gelenlere ihtiyati karantina uygulanması)  AB içindeki hükümetlerin kendi takdirine bırakıldığını duyurdu. Bu bağlamda Birleşik Krallık geçtiğimiz ay aşı dozlarını tam olarak alan yolcuların yurt dışına seyahat edebilmesi için sağlık durumlarının bildirimine izin vermek ve seyahat kısıtlamalarını hafifletmek için Ulusal Sağlık Hizmeti’ni (NHS) güncelledi. Ancak Dünya Sağlık Örgütü (WHO) koronavirüs aşısı olmasyı uluslararası seyahat koşulu olarak desteklemiyor. WHO, farklı ülkeler için akıllı aşı sertifikasyon sistemlerinin geliştirilmesiyle ilgili geçici tavsiye ve rehberlik sağlasa da aşıların dünya çapında orantısız bir şekilde dağılımı konusuna dikkat çekiyor. Seyahat uygulamaları Yurt dışındaki yolcular, dünya genelinde onaylanmış aşı sertifikalarından herhangi birinin bulunduğu bir akıllı telefon uygulamasına ihtiyaç duyuyor. AB projesi, Avrupa ülkelerinin kendi resmi akıllı telefon cüzdanlarını oluşturmak için kullanabilecekleri açık kaynağa sahip bir teknoloji içeriyor. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) Qantas, Japan Airlines, Emirates Airlines, British Airways ve Virgin Atlantic gibi birçok uluslararası havayolunun katıldığı seyahat sağlık pasaportu uygulamasını kullanıyor. Ayrıca Cathay Pacific, JetBlue, United ve Lufthansa gibi diğer havayolları şirketleri ile daha fazla tercih edilmeye başlanan CommonPass uygulaması da bulunuyor. Yolcular seyahat ettikleri ülkelerde koronavirüs test sonuçlarının kabul edilip edilmediğini kontrol etmek için bu uygulamaları kullanabiliyor. Travel Pass ve CommonPass uygulamaları yalnızca bu uygulamaları kullanan havayolları tarafından kabul ediliyor.Söz konusu uygulamalar ayrıca diğer havayollarının seyahat uygulamalarıyla birleştirilebiliyor. Böylece yolcular aşı durumunu online check-in sırasında kontrol edebiliyor. Ayrıca bu uygulamaların Avrupa Birliği dijital sertifikaları ile tam bir uyum içerisinde çalışması bekleniyor. CommonPass uygulaması kullanıcılarının haziran ayı ortasına kadar aşı onay belgelerini ve sertifikalarını girebilecekleri bildirildi. CommonPass uygulamasının geliştirilmesi aşamasında çalışmalar yürüten, kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Common Projectin CEOsu Paul Meyer, pandemi sebebiyle aşı pasaportlarının daha da yaygın hale geleceğini belirterek bu belgenin önümüzdeki dönemlerde uluslararası seyahatin bir şartı olacağını vurguladı. Yolcuların ihtiyaçları Aşılarla ilgili seyahat belgesi hazırlayan İngiltere vatandaşı Richard Fogg, AP’ye yaptığı açıklamada “Karantinanın ilk on günü işlerin yürütülmesnde olumsuzluk yaşanacak. Bu duruma bağlı kalmaktan ve etrafından dolaşmaktan başka yol yok” diyerek söz konusu durumun yolcu verilerinin mahremiyetine ilişkin bariz endişelere yol açtığına dikkat çekti. Cenevre merkezli özel jet komisyonculuğu yapan Luna Gatesin CEOsu Emeric Segaard ise yolcuların  bazı özel kişisel verileri içeren pasaportları varışta teslim ettikleri bilgisini paylaştı. Segaard açıklamasında, aşı olmaktan mutluluk duyduğunu belirterek aşı pasaportlarının yolcuların karşı karşıya kaldıkları koronavirüs tehlikesinden kaçınılmasında büyük ölçüde yardımcı olacağını söyledi. Sahte belgeler sorunu Dünya genelinde dolandırıcılar tarafından ticareti yapılan koronavirüs ile ilgili sahte kağıt belgeler salgın döneminde büyük sorun haline geldi. Bununla birlikte sağlık sertifikalarının geliştiricileri, bu tarz belgelerin dijital kopyalarının üçüncü şahıslar tarafından çoğaltılmasını veya taklit edilmesini zorlaştıran korumalara sahip olduğunu savunuyor. IATA’dan yapılan açıklamada uygulamada test sonuçlarının veya aşılamanın doğrulanmadığını, bunun yerine başvuru yapan kişilerin kimliklerinde test veya aşı olan yolculara bu bilgileri güvenli bir şekilde göndermek için onaylanmış bir laboratuvar yöntemi olarak hizmet ettiğini bildirdi. Uygulama yolcunun yüzünü kamera ile taradıktan sonra pasaportta yer alan biyometrik verilerle detayları eşleştiriyor. Başka bir kişinin aynı kimliği kullanmasını engellemek amacıyla yapılan başka kontroller de mevcut. Güvenlik ve gizlilik Kişisel verilerin gizliliğinin ihlal edilme endişesi göz önüne alındığında sağlık pasaportları oldukça fazla tartışmaya neden oluyor. Uygulamayı geliştirenler, telefonlarda mümkün olan en az miktarda kişisel verinin tutulduğunu ve sadece bilgilerin güvenli bir şekilde değiş tokuş edilmesini sağlayan şifreleme anahtarlarının aktarıldığını vurguladı. Elektronik aşı kartı teknolojileri alanında çalışmalar yürüten kişisel kimlik doğrulama şirketi Onfidonun Baş Ürün Sorumlusu Kevin Trelly konuyla ilgili yaptığı açıklamada, yalnızca onaya bağlı yapılan akreditasyon sunumundaki mahremiyet risklerinden korkulmaması gerektiğini söyledi.