ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve İsrailli mevkidaşı Yair Lapid, Naftali Bennett hükümetinin kurulmasının ardından gerçekleştirdikleri ilk görüşmede, eski İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile önceki ABD Başkanı Donald Trump arasındaki yakın kişisel ilişkinin yazılı olduğu sayfayı çevirerek yeni bir başlangıç yapmak için çalıştı. Bu durum, İsrail ile tarihsel yakınlıktaki ilişkinin, ABDdeki Demokrat ve Cumhuriyetçi taraflar arasında tartışmalı bir konu haline gelmesi açısından tehdit oluşturuyor. ABD ve İsrailli diplomatlar pazar günü Roma’daki bir otelde bir araya geldiler. Başkan Joe Biden da dün Beyaz Saray’da İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin’i ağırladı. Nitekim iki tarafın muhalif girişimlerin oluşturduğu risk doğrultusunda meydana gelen dramatik girişimlerden ziyade pragmatik diplomasiye odaklanmayı hedeflediği görülüyor. ABD’li ve İsrailli diplomatlar, anlaşmazlıklarını kamuoyunun gözünden uzakta çözmeye çalışıyorlar. Örneğin Netanyahu, 21 Mayısta yürürlüğe giren ateşkes öncesinde İsrail ile Hamas arasındaki savaşı sona erdirme çağrısı yaptığında Biden sessiz bir diplomasi benimsemişti. Blinken ise ‘üzerinde çalışılan temelin ABD ile İsrail arasında kalıcı bir ortaklık, ilişki ve dostluk olduğunu’ söyledi. Blinken söz konuşu görüşmede, geçtiğimiz ay Hamas ve Gazze’deki diğer Filistinli grupların savaşı sona erdiren, resmi olmayan bir ateşkesi desteklemek, İsrailin Demir Kubbe savunma sistemini yenilemek, Filistinliler ile İsrail arasında uzun süredir askıda kalan barış sürecini canlandırmak gibi başlıklara destek vermek için çabaladı. İsrail ile Filistin arasındaki çatışmayı çözme ihtiyacına dikkat çeken Blinken, Filistinliler ile İsraillilerin fırsat ve itibar açısından eşit olacağı, aha umutlu bir geleceği sağlama yönünde herhangi bir zaman çizelgesi veya strateji sunmadı. Biden yönetiminin Trump döneminde başlayan ve İsrail ile birçok Arap ülkesi arasındaki ilişkilerin normalleşmesine yol açan İbrahim Anlaşması kapsamının genişletilmesine verdiği desteği dile getiren Blinken buna rağmen söz konusu anlaşmanın İsrailliler ile Filistinliler arasında çözülmesi gereken sorunların çözümünün yerini tutmayacağın vurguladı. Blinken ile yaptığı görüşmede ‘son birkaç yılda hatalar yapıldığını, İsrailin statüsü konusunda ABD tarafı ile uzlaşmanın zarar gördüğünü açıkça itiraf eden Lapid “Bu hataları hep birlikte düzelteceğiz” ifadesini kullandı. Göreve başladığından bu yana Demokratlar ve Cumhuriyetçiler ile görüştüğünü, onlara İsrail’in ABD’nin özgürlük, demokrasi, serbest piyasa, sürekli barış arayışı gibi temel değerlerini paylaştığını hatırlattığını söyleyen Lapid ancak İran ile nükleer anlaşmaya geri dönme yönünde Viyanada yapılan dolaylı görüşmeler konusunda hükümetinin ABD yönetimiyle aynı fikirde olmadığını kaydetti. Söz konusu soruna rağmen Washington ile birlikte çalışmaya söz veren Lapid, “Bu anlaşmazlıkları tartışma yolunun basın toplantılarından değil, doğrudan ve profesyonel görüşmelerden geçtiğine inanıyoruz” dedi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price’ın açıklamalarına göre bölgede istikrarın desteklenmesi, bölgesel normalleşme çabalarının baz alınması ve İsrail-Filistin ilişkilerinin iyileştirilmesi ihtiyacını görüşen Blinken ve Lapid ayrıca Washington ile Tel Aviv arasındaki güçlü ortaklık ile ABD’nin İsrail’İn güvenliğine yönelik sarsılmaz desteğin altını çizdi. Biden ve Bennett hükümetlerinin Trump ve Netanyahunun benimsediği yaklaşımlardan farklı iki strateji benimsemeleri nedeniyle söz konusu görüşme daha da önem kazandı. Her iki ülkeden yetkililer, en az 254 Filistinli ve 13 İsraillinin ölümüne sebep olan son savaşın başlamasında rol oynayan provokasyonları sınırlayarak kısmen kırılgan olan İsrail hükümeti koalisyonunu korumaya çalışıyorlar. AP’nin haberine göre Yeni Amerikan Güvenliği Merkezi’nden (CNAS) Ortadoğu uzmanı Ilan Goldenberg yaptığı değerlendirmede “Kimse kapsamlı barış girişimini uygulamaya başlamanın iyi bir fikir olduğunu düşünmüyor. Durumu iyileştirme yönünde sahada sessizce yapılabilecek şeyler var” ifadelerini kullandı. Bir grup Demokrat milletvekili, 4 Temmuz Amerikan Bağımsızlık Günü’nün ardından, Kongre tatili sırasında İsraile resmi bir ziyarette bulunmayı planlıyor. Bennett ve Lapid’in de bu yaz Washingtonu ziyaret etmeleri yönünde görüşmeler yapıldığı belirtiliyor.
مشاركة :