Washington ve müttefikleri, Suriyeye sınır ötesi yardım mekanizmasının uzatılması konusunda çabalarını sürdürüyor. Bu bağlamda ABD yönetimi Moskovaya ek bir taviz verdi. Ancak Rusya, müttefiklerini daha fazla Amerikan tavizi elde etmek için seferber ediyor. Sonuç olarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putinin nihai kararı bekleniyor. Joe Biden’ın göreve gelmesiyle birlikte Washington, Suriyedeki ‘hedeflerinin’ çıtasını düşürdü. Washington’un Suriye’de üç önceliği var: Yarın (Cumartesi) sona erecek olan Suriyeye sınır ötesi yardım mekanizmasının ‘genişletilmesi ve uzatılması’, DEAŞ’ın tamamen yenilgiye uğratılması ve geri dönüşünün önüne geçilmesi, tüm Suriyede kapsamlı bir ateşkesin sağlanması. ABD, 28 Haziranda Roma’da Suriye konulu bakanlar konferansı gerçekleştirdi. ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, Romada gerçekleşen bu kapalı oturumda G7, Küçük Grup (Small Group) ve Türkiye, Katar, Arap Birliği ve Avrupa Birliğinden mevkidaşlarına Washington’un Suriye’deki hedeflerinden bahsetti. Ayrıca Şam ile Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü (OPCW ) arasındaki ilişkiyle ilgili bir dosya da gündeme getirildi. Biden’ın göreve gelmesinden bu yana türünün ilk örneği olan geniş çaplı uluslararası Suriye konferansına ek olarak, Blinken geçtiğimiz Mart ayında Güvenlik Konseyinin bir toplantısına başkanlık etti. Diğer yandan ABDnin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Linda Thomas Greenfield Suriye-Türkiye sınırına ziyaret gerçekleştirdi. ABD Başkanı Joe Biden da geççtiğimiz ayın 16sında Cenevrede Rus mevkidaşı Vladimir Putinle yaptığı görüşmede, yardım kararının uzatılmasının ‘hayati bir mesele’ olduğunu söyledi. Ayrıca Rusya Devlet Başkanının Suriye Özel Elçisi Alexander Lavrentiev ile Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Afrika ve Ortadoğu Direktörü Brett McGurk geçtiğimiz Cuma günü Cenevrede bir araya geldi. İkilinin görüşmesinde insani yardım dosyası ve uluslararası çözüm konularına ağırlık verildi. Tüm bu toplantılardan ve kamuoyu açıklamalarından sonra ortaya çıkan Amerikan mesajı şu: Suriyeye sınır ötesi yardım mekanizmasının uzatılması Biden yönetimi için bir öncelik. Washington, Türkiye ile İdlib arasındaki Bab el-Hava Sınır Kapısı’nı açık tutmaya devam etmek istiyor. ABD yönetimi bunun yanı sıra Türkiye ile ‘Fırat Kalkanı’ harekatı bölgesi arasındaki Babüsselam Sınır Kapısı’nın ve Irak sınırındaki El-Yarubiye Sınır Kapısının yeniden açılmasını istiyor. Biden yönetimi, Putinin bu konudaki tutumunun Suriyedeki ikili temasların geleceğini belirleyeceğini düşünürken, diplomatlar ve Batılı yetkililer Güvenlik Konseyindeki oylamanın Rusya için bir ‘Amerikan sınavı’ olduğunu söylüyor. Öte yandan Rusya, müttefiklerini tek bir pozisyon için seferber etti; Suriyeye sınır ötesi yardım mekanizması uzatılmalı ve yardım Suriye hükümeti üzerinden yapılmalı. Rusya açısından yardım dosyası, Batının yaptırımları, Suriyenin yeniden inşası ve Şam ile normalleşme konularını içeren kapsamlı bir dosya üzerinden tartışılmalı. Moskova ayrıca, nihai kararın Kremline ait olduğuna ve bu kararın ikili ilişkilerin gidişatı ve diğer uluslararası dosyalarla olan bağlantısına dikkati çekti. ABD’nin Avrupalı müttefikleri Suriyeye sınır ötesi yardım mekanizmasını uzatmak istiyor. Avrupalılar Suriye’deki ve komşu ülkelerdeki Suriyelilere yardım yaparak onların Avrupaya sığınmamalarını sağlamak istiyor. Özellikle Avrupada sağın yükselişiyle birlikte göçmenlik ve terör meseleleri Avrupa kamuoyunda daha hassas bir hal aldı. Suriyelilere yardımın sağlanması sivil toplum kuruluşları ve Avrupa solunda da karşılık buluyor. Belki de Batının on yıl içinde yaklaşık 25 milyar avroya ulaşan yardımının sebeplerinden biri de budur. Washingtonun karşılaştığı ilk sürpriz Avrupalı müttefiklerinden geldi: İrlanda ve Norveç, üç yerine yalnızca iki sınır kapısının açılmasını talep eden bir karar taslağı sundu. Bu taslak, üç sınır kapısının açılmasını isteyen Washington ve hiçbir sınır kapısının açılmasını istemeyen Moskova tarafından reddedildi. İki Avrupa ülkesi Çarşamba günü, El-Yarubiye Sınır Kapısının yeniden açılmasını Bab el-Hava Sınır Kapısı’nın genişletilmesini öneren yeni bir taslak hazırladı. Rus heyeti bu öneriye müzakere toplantısından çekilerek yanıt verdi. Batı ve ABD, uluslararası kararın geçerlilik süresini uzatmak için bir zemin hazırlayacağı umuduyla, El-Yarubiye Sınır Kapısı’nın yeniden açılması talebinden vazgeçerek Rusyaya ek bir taviz verdi. ABD tarafı daha önce de Rusya’ya uluslararası çözümün uzatılmasını kabul etmesi için cazip teklifler sunmuştu. Moskova, müzakere pozisyonunu yükseltmeye devam ediyor Moskova dünkü Astana garantörleri toplantısında Ankara ve Tahranı kendi pozisyonuna çekti. Toplantı sonrasında yapılan ortak açıklamada sınır ötesi yardımdan söz edilmezken ülke genelindeki tüm Suriyelilere ayrımcılık, siyasallaştırma ve ön koşul olmaksızın yardımların teslim edilmesi gerektiği vurgulandı. Açıklamada ayrıca uluslararası toplum, Birleşmiş Milletler ve insani yardım kuruluşlarına yapılan çağrıda, su ve enerji kaynağı tesisleri, okullar ve hastaneler gibi hayati öneme sahip yapıların erken iyileştirme ve yeniden inşa etme yoluyla Suriyeye yardımın güçlendirilmesi talep edildi. Moskova şu ana kadar uluslararası karar taslağını veto edip etmeyeceğini veya Bab el-Hava Sınır Kapısı’nın açık kalma süresini 6 ay mı yoksa 1 yıl mı uzatacağını açıklamadı. Suriyeye sınır ötesi yardım mekanizmasının uzatılması ile ilgili dosyada son söz Kremline ait. Batı, Putinin, Bidena kapıyı kapatmak istemediğini ve nihai kararın, Kremlin ile Beyaz Saray arasındaki müzakerelere bağlı olacağını düşünüyor.