Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev dün, Karakalpakistan özerk bölgesindeki protestolar sırasında siviller ve kolluk kuvvetlerinden yaşamını yitirenler olduğunu ve önerilen anayasa reformuna yönelik geniş çaplı bir huzursuzluk baş gösterdiğini duyurdu. AFP’ye göre Şevket Mirziyoyev, Karakalpakistan’da yaptığı konuşmada kurbanların sayısını veya hayatlarını nasıl kaybettiklerini belirtmeksizin, “Maalesef siviller ve kolluk kuvvetleri arasında kayıplar var” demekle yetindi. Özbekistan cumartesi günü, ülkenin batısındaki yoksul bölgede bir ay süreyle olağanüstü hal ilan etmişti. Bölgede cuma günü bağımsızlığı zayıflatacak anayasa değişikliklerini protesto etmek üzere büyük bir gösteri düzenlenmişti. Ardından Mirziyoyev, bölgeyle ilgili değişiklikleri önümüzdeki aylarda yapılacak referandum önerilerinden çekme sözü verdi. Söz konusu çatışmalar, 64 yaşındaki Mirziyoyev’in Özbekistan’ı Sovyetler Birliği’nden bağımsız hale getiren İslam Kerimov yönetiminin adından, 2016 yılında başbakanlıktan cumhurbaşkanlığına geçmesinden bu yana en büyük meydan okumayı temsil ediyor. Mirziyoyev pazar günü, bölgeyi iki gün içinde ikinci kez ziyaret etti. Yerel yetkililere şunları söyledi: “Yanlış sloganların arkasına saklanan bir grup insan, vatandaşların güvenini kazandılar, onları yanılttılar ve yetkililerin meşru taleplerine uyarak kaosa neden oldular. Yerel yönetimlerin binalarını kontrol altına almaya çalıştılar. Birkaç grup sayısal üstünlüklerini kullanmaya çalıştı. Kolluk kuvvetlerine saldırarak şiddet uyguladı ve ciddi şekilde yaraladı.” Çatışmalarda ölü ve yaralıları gösteren videolar, güvenlik hamlesinin yüksek ölü sayısına yol açmış olabileceğine yönelik korkuları artırdı. Özbek Milletvekili Bubur Bekmurodov, internet kullanıcılarının Twitter’da kırmızı boya ile kaplanmış bir şekilde hareket eden, askeri üniformalı kişilerin görüntülerinin paylaşılmasını ‘bariz provokasyonlar’ olarak nitelendirerek kınadı. Bekmurodov, Twitter’da yaptığı paylaşımda şunları söyledi: “Sevgili dostlar, lütfen bu bariz provokasyonun bir parçası olmayın. Bilgileri kontrol edin. Üzerlerindeki sadece kırmızı bir sıvı. Lütfen, gerçeği paylaşın!” Polis ise cumartesi günü, Karakalpakistan ilindeki idari karargahı ele geçirmek isteyen isyancıları tutukladıklarını duyurdu. Ancak kaç kişinin tutuklandığına ilişkin bilgi vermedi. Geçen hafta bölgenin ‘egemenliğinin’ kaldırılmasını ve bu konuda bir referandum düzenleyerek Taşkent yönetiminden ayrılma hakkının elinden alınmasını içeren anayasa değişikliği taslağının yayınlanmasının ardından Karakalpakistan’da internet hizmeti kesildi. Cumhurbaşkanı Medya Ofisi, Mirziyoyev’in cumartesi akşamı yerel makamlarla yaptığı görüşmelerde anayasanın bölgeyle ilgili maddelerinin “Karakalpakistan sakinlerinin ifade ettiği görüşlere istinaden” değişmeyeceğini taahhüt ettiğini belirtti. Bölge sakinleri AFP’ye yatıkları açıklamalarda değişikliklerin iptal edildiğine dair SMS bildirimi aldıklarını aktardılar. Bölgenin Özbekistan’dan ayrılmaya yönelik anayasal hakkı, Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra Karakalpakistan ile Taşkent’teki merkezi hükümet arasında imzalanan bir anlaşmadan miras. Taslak belgede yerini koruması beklenen değişiklikler arasında, cumhurbaşkanlarına yedi yıl için görev yapma izni verilmesi de yer alıyor. Mirziyoyev ekim ayında önde gelen muhalifleri geride bırakmayı başararak ikinci 5 yıllık görev süresi için hak kazanmıştı. Cuma günkü protesto, Özbekistan’da daha önce görülmemiş denli büyüktü. Ancak benzer bir olay 2005 yılında Andican’daki ayaklanmalar sırasında da yaşanmış, resmi verilere göre 170’den fazla kişi ölmüştü. Söz konusu dönemde bu bilançonun gerçeğin altında olduğu öne sürülmüştü. AFP’ye konuşan iki tanık cumartesi akşamı, daha küçük bir gösteri grubunun şehirdeki bir pazarın yakınında toplandığını ancak polisin göz yaşartıcı gaz ve sis bombası kullanarak protestoyu dağıttığını belirtti. Görgü tanıkları, pazar sabahı bölgesel başkentte polis ve ordu personelinin sokaklarda devriye gezdiğini ve sükunetin hakim olduğunu aktardılar.