Tansiyonun yükseldiği Sudanın başkenti Hartumda çok sayıda askeri güç ve araç konuşlandırılırken tüm güvenlik birimleri alarma geçirildi. Ayrıca emniyet güçleri bazı bölgelerde ‘denetim noktası’ hazırlanması ve kurulması için seferber edildi. Söz konusu gelişmeler, yönetimin ordudan sivillere devredileceği ‘nihai siyasi anlaşma’nın yarın imzalanması için belirlenen yeni tarihin öncesinde yaşandı. Kaynaklar, ordunun kuvvetlerini maksimum alarm durumuna geçirdiğini ve ‘personel izinlerinin’ durdurulduğunu aktardı. Yoldan geçenler, silahlı araçların ve tam askeri teçhizata sahip zırhlı araçların bir dizi bölgede konuşlandırıldığına şahit olurken Hızlı Destek Kuvvetleri de Hartumda yaklaşık 60 bin kişilik kuvvetlerini yeniden konuşlandırdı. Aynı kaynaklar Şarkul Avsata, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin orduya entegre edilmesi konusundaki istişarelerden sorumlu olan ortak teknik komitenin, dördü ordudan ve ikisi Hızlı Destek Kuvvetleri’nden olmak üzere altı komutandan oluşan bir ortak komuta kadrosu kurulmasını önerdiğini bildirdi. Ancak iki taraf bu kurula başkanlık etmeyi kabul etmedi. Ordu, başkomutanın kurulun başına geçmesi gerektiğini savunurken Hızlı Destek Kuvvetleri ise sivil devlet başkanının başkanlık etmesini talep ediyor. Bu anlaşmazlık, 1 Nisan tarihinden 6 Nisana ertelenen ‘nihai anlaşmanın’ imzalanmasının yeniden ertelenmesi tehdidinde bulunuyor. İktidarın sivillere devredilmesi amacıyla 5 Aralıkta ordu ve siviller tarafından imzalanan Çerçeve Anlaşması, sivil devlet başkanının silahlı kuvvetlerin ‘başkomutanı’ olmasını şart koşuyor. Mart ayı ortalarında iki askeri taraf, tüm silahlı kuvvetlerin orduya entegrasyonunu ve anayasayı koruyan ve ülkeyi savunan ulusal bir inanca sahip birleşik bir ordunun oluşumunu içeren bir ilkeler bildirgesi imzaladı. ‘Askeri ve Güvenlik Sektörü Reformunun Temelleri ve İlkeleri’ Anlaşması olarak bilinen Mart Deklarasyonu, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin birleştirilmesini, daha fazla tartışılması gereken siyasi boyutları olan bir teknik ve güvenlik konusu olarak değerlendirdi. Anlaşma, ‘komuta ve kontrol’ sağlanması için kademeli mekanizmaların kurulmasını, ayrıca kuvvetlerin birleştirilmesi, askeri ve düzenli aygıtın yıllar alan aşamalarda reforma tabi tutulması için zamanlama ve kontrollerin belirlenmesini şart koşuyordu. Birleşme adımları, reformlar ve uygulama programları üzerinde anlaşmaya varılmasıyla ve kademeli birleşme süreçleri, liderlik organlarının birleşmesi ile başlıyor. Daha sonra kurmay organları ve bölge komutanları, anlaşmayı imzalayan silahlı hareketlerin güçlerini birleştirip terhis ederek Cuba Barış Anlaşması’nda öngörülen güvenlik düzenlemelerinin uygulanmasına ek olarak tümen komutanlarının birleşmesi ile sona eriyor. Sudan Egemenlik Konseyi Başkan Yardımcısı ve Hızlı Destek Kuvvetleri Komutanı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti) (AFP) Kaynaklar, Şarkul Avsata yaptıkları açıklamada iki askeri güç arasındaki ihtilafta iki nokta daha olduğunu aktardı. Ordu, silahlı kuvvetlere sadece iki yıl içinde Hızlı Destek Kuvvetleri entegrasyonu çağrısında bulunurken, silahlı kuvvetler ise 5 ila 10 yıl arasında daha uzun bir süre için çağrıda bulundu. Daha da önemlisi Hamideti ‘ordunun, devrik Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşirin 30 yıllık iktidarı boyunca biriktirdiği İslamcı subaylardan tasfiye edilmesini’ şart koştu. Siyasi sürecin resmi sözcüsü olan Halid Ömer Yusuf dün yaptığı açıklamalarda, çözülmemiş konuların ele alınmasını hızlandırmak ve hazırlık yapmak için bugün çok sayıda toplantı yapıldığını söyledi. Süreç, nihai anlaşmanın ve alternatif seçeneklerin imzalanmasını geciktirmenin sonuçlarıyla yüzleşmek ve tüm olasılıklara göğüs gerecek planlar geliştirmek için tek başına Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) koalisyonunun bir toplantısıyla başladı. Yusuf gazetecilere, Cumhuriyet Sarayı’nın nihai anlaşmayı hazırlayan komitenin toplantısına ev sahipliği yapacağını söyledi. İlk taslağın tamamlanmasını takip eden dönemde Çerçeve Anlaşma’nın imzacılarından, uzmanlardan ve kamu işleriyle ilgilenenlerden ilk taslağa ilişkin gözlemler dahil edilecek. Bir dizi toplantı, Çerçeve Anlaşma’yı imzalayan sivil güçlerin liderlerinin siyasi anlaşmaya ilişkin konulardaki nihai konumlarını onaylamak üzere yaptıkları bir toplantıyla sonuçlandırılacak. Hızlı Destek Kuvvetleri, sürecin tamamlanması için iki yıl, ordu ise altı ay içinde hızlı entegrasyon talep etmiş ve İlkeler Beyannamesinde 10 yılı geçmeyecek bir süre belirtilmişti. Uluslararası uzmanlar, kuvvetlerin başarılı bir şekilde bütünleşmesi için asgari sürenin 54 aydan az olmaması gerektiğine inanıyor. Geçtiğimiz günlerde yaşanan gelişmelere göre iki kuvvet arasındaki dikkat çekici farklılıklarda temel konu artık Hızlı Destek Kuvvetlerinin birleştirilmesi değil. Daha çok birleşik orduya kim liderlik ederse, her şeyi yok edebilecek ‘düğüm’ olması meselesi ön plana çıkıyor. Geçtiğimiz ay düzenlenen Güvenlik ve Askeri Reform Çalıştayı, aralık ayında Çerçeve Anlaşma’nın imzalanmasından bu yana ülkede devam eden siyasi sürecin son aşamasının son dosyası olarak kabul ediliyor. Ancak ordu temsilcileri, Hızlı Destek Kuvvetleri ile görüş ayrılıklarının artması üzerine çalıştayın son oturumundan çekildiler. Çalıştayda, Cuba Barış Anlaşmasında öngörülen güvenlik düzenlemelerine uygun olarak silahlı grup savaşçıların entegrasyonuna ek olarak mutabık kalınacak aşamalar ve takvimlere göre Hızlı Destek Kuvvetleri’nin orduya entegrasyonu ele alındı. Sivil güçler, devrik Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir rejimiyle bağlantılı İslamcıların tüm askeri ve güvenlik teşkilatlarından arındırılması ve sınır dışı edilmesi gerektiğini vurguluyor. Siyasi çerçeve anlaşmasını imzalayan Sudanlı taraflar, ordu ve Hızlı Destek Kuvvetleri arasında teknik konuları ve en yüksek komutanlıklardan ve personel, bölgeler ve ekipler düzeyinde kuvvetleri birleştirme sürecinin birliğine ilişkin önerilen algıları tartışmak üzere teknik bir komite kurma konusunda anlaştılar.