Sudanlı milletvekilleri, meclis başkanına “Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir ve ülkenin diğer liderlerinin” iktidarda kalmalarını devam ettirecek anayasa değişikliğini talep eden bir muhtıra teslim etti. Muhtırayı teslim eden milletvekillerinden biri olan Abdullah Mesar, Ulusal Yasama Organı içerisindeki 33 siyasi partiyi temsil eden 294 milletvekilinin, meclis başkanına Sudan Anayasası’nın 57. ve 178. maddelerinin değiştirilmesi çağrısında bulunan bir muhtıra teslim ettiğini belirtti. Muhtıranın, başkanların rolleri ve cumhurbaşkanına valileri görevden alma yetkisinin verilmesini de kapsadığı ifade edildi.2020’de görev süresi sona eriyor Muhtıra, mevcut anayasanın “Cumhurbaşkanının, her biri 5 yıllık 2 başkanlık döneminden sonra da başkanlık ve daha fazlası için aday olma hakkı vardır” içerikli 57. maddesinin değişikliğini talep ediyor. Bu değişiklik ise, Cumhurbaşkanı Beşir’in henüz anayasayı ihlal eden üçüncü bir dönem için adaylık başvurusunda bulunabilmesini sağlayacak. Zira Ömer el-Beşir’in, 2010 ve 2015 yıllarında her biri 5 yıl olmak üzere cumhurbaşkanı olarak görev yapmasının ardından 2020 yılında bu görevi sona eriyor. Valileri görevden alma yetkisi Muhtıra, geçtiğimiz ay parlamentodan geçen ve doğrudan seçimleri şart koşan yasaya rağmen, anayasanın valilerin seçimlerine ilişkin 178. maddenin değiştirilmesini ve cumhurbaşkanına valileri görevden alma yetkisinin verilmesini talep ediyor. Önceki yasa kapsamında cumhurbaşkanına valileri atama yetkisi verilmişti.‘Ülkenin deneyime ihtiyacı var’ Bu çerçevede cumhurbaşkanının herhangi bir oranda iktidarda kalmasını sağlamak için anayasa değişikliği taleplerine değinen Mesar, söz konusu değişikliklerin sebebinin Sudan’ın karşılaştığı zorluklar olduğunu ve bu zorlukların da cumhurbaşkanının devamlılığını acil bir mesele haline getirdiğini vurguladı. Abdullah Mesar, “Sudan birçok problem yaşayan bir ülkedir. Bu yüzden cumhurbaşkanının görev süresinin devam etmesi gerekiyor, ülkenin birikmiş bir deneyime ihtiyacı var. Bu nedenle de ülkeye istikrar fırsatı sunmak adına anayasanın değiştirilmesini istedik” dedi. Milletvekili, cumhurbaşkanının seçilmiş valileri görevden alma yetkisine dair ise, valilerin, cumhurbaşkanı tarafından atandığını, daha sonra ilgili yasanın ‘halk tarafından seçilme’ olmak üzere değiştirildiğini belirtti. Ancak valilerin, cumhurbaşkanının yetkilerine tabi olması gerektiğini söyleyen Mesar, “Vali, tayin ile atanırdı, daha sonra bu durum seçim olarak değiştirildi. Hesap verecekleri bir taraf olmalı. Cumhurbaşkanının görevi, tüm insanlarca onaylanmış kapsamlı bir görevdir. Valinin görev alanı ise bölge ile sınırlıdır. Bu yüzden cumhurbaşkanına bağlı olmaları gerekiyor. Dolayısıyla cumhurbaşkanına bu yetkiyi veren bir mevzuatın hazırlanması gerekiyor” ifadelerini kullandı.Meclis Başkanı’ndan önemli açıklama Öte yandan Meclis Başkanı İbrahim Ahmed Ömer, muhtıranın teslimini kabul ettikten sonra, “anayasanın ve muhtıranın yasama organına sunulmasına ilişkine yönetmeliklere uyma” taahhüdünde bulundu. Ömer, yaptığı açıklamada, “33 siyasi partiyi temsilen 294 milletvekili tarafından imzalanan bir muhtıra teslim aldım. Hepiniz, aynı dilde ‘Sudan Anayasası kapsamındaki 2 maddenin değiştirilmesini istediğinizi’ söylüyorsunuz. İlk madde cumhurbaşkanının görev süresi, ikinci maddede de valiliklerinin yani halk tarafından seçilen valilere ilişkin anayasal yetkilerin cumhurbaşkanına verilmesini içeriyor” dedi. Meclis Başkanı, “Bu iki maddenin, Sudan’daki yönetim portresinde net bir etkisi var. Bu nedenle Sudan siyasi sisteminin, muhtıra ve değişiklikler kapsamında gördüğünüz şekli içermesini istiyorsanız, anayasanın değiştirilmesi zorunludur. Gerekli değişiklikler, yasama organlarının tüm üyelerinin dikkatini gerektiren hususlara dayanmaktadır” dedi.‘Doğru adımları atacağım’ İbrahim Ahmed Ömer, “Size, doğru uygulama yolunu aldığınızı söyleyebilirim. Anayasa, yasa ve tüm yönetmelikler için doğru kararı vermek üzere gerekli düzenlemelere uyacağım. Yasama organının, gerekli kararları almak için gerekli zamanda müdahalesi amacıyla doğru adımları atacağım” dedi. Aynı şekilde Geleceğin Milletvekilleri Bloğundan Milletvekili İshak Beşir Gamaa da değişiklik talebinin, ülkede istikrarı sağlamayı amaçladığını vurguladı. Gamaa, talep doğrultusunda Sudan’ın tarihsel tecrübelerinden faydalanıldığını söylerken, “Başkalarının tecrübelerinden kopyalanmış görüntülere tabi olmayacağız. Sudanlıların rızasıyla, Sudan tecrübelerinden yararlanmak istiyoruz” açıklamasında bulundu. Sudan Ulusal Kurtuluş Partisi Milletvekili Ali Hüseyin Dosa ise, cumhurbaşkanlığı görev süresinin belirlenmesinde diğer ülkelerin anayasasından esinlenildiğini, Sudan’ın tarih ve tecrübelerinin cumhurbaşkanının görev süresinin sınırlandırılmasıyla tutarlı olmadığını belirtti. Dosa, “Metni, tarihimizden, bazı büyük ulusların tecrübelerinden veya İslam tarihinden ilham alarak okursak, başkanın görev süresinde herhangi bir sınırlandırma olmadığını göreceğiz. Bu metni, bir sonraki anayasada uygulamaya devam edeceğiz” dedi.