İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, “ABD yaptırımları ile orantılı” olduğunu söylediği yeni yılın bütçesini planlanan tarihten önce meclise sundu. Beyaz Sarayın atmış olduğu adımlara ek olarak İran’ın krizde olan ekonomisinin “ekonominin hatalı altyapısından” kaynaklandığını dile getiren Ruhani, aynı zamanda bütçedeki gizli hareketleri netleştirmek için şeffaflığa duyulan ihtiyacı vurguladı. Ruhani, bütçenin “Donald Trump’ın 8 Mayısta nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından ABD yönetimi tarafından altı ay önce dayatılan yaptırımlarla orantılı” olduğuna dikkat çekerek, ABD yaptırımlarının amacının “ülkenin büyümesinin ve refahının önüne geçmek” olduğunu söyledi. Ruhani, hükümet temsilcileri huzurunda tartışılmasının ardından milletvekillerine taslak bütçeyi onaylamaları çağrısında bulundu. Reuters haber ajansının aktardığına göre, üçte biri dar gelirli kimseler için ayrılan hükümet bütçesi 47 milyar dolara ulaştı. Bütçe, geçen sene Ruhani’nin önerdiği miktara nazaran gösterdiği az bir düşüş ile birlikte, İran parlamentosu tarafından onaylanan yıllık bütçeye kıyasla yüzde 39’luk bir artış gösteriyor. Bu rakam, Ruhani’nin bu yıl önerdiği 3700 trilyon riyalden daha yüksek. Ancak yeni bütçe, İran para biriminin değerindeki düşüş sebebiyle bu miktarın yarısını oluşturuyor ve serbest piyasada kullanılan gayr-i resmi kambiyo kuruna göre bütçe yaklaşık 47 milyar dolar değerinde oluyor. Milletvekillerinin bütçe önerisini onaylamalarını sağlamak için “ortak düşman kapılarını” açan Ruhani, geçtiğimiz yılın başından bu yana Tahran hükümeti yetkililerinin karşı karşıya kaldıklarını zorluklara işaret ederek ve ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilmesinin nedenlerini açıklayarak sözlerini sürdürdü. Ruhani, geçtiğimiz yıl 28 Aralıkta 80den fazla İran şehrinde ortaya çıkan ve Ocak ayının ortasına kadar devam eden protestolara işaret ederek, bu protestoların İran’a ve nükleer anlaşmaya karşı yeni pozisyonlar alma konusunda yanlış algılara yol açtığını söyledi. İlk ABD yaptırım paketinin yürürlüğe girmesinden 20 gün sonra İranlılara hitap etmek için televizyona çıkmıştı. İran Merkez Bankası Başkanının görevden alınmasından sonraki ekonomik kriz hakkında açıklamalarda bulunan Ruhani, konuşması sırasında ABD yaptırımların üstesinden gelineceğine dair söz vermişti. Aynı şekilde, ABD’nin hayal kırıklığına uğratılacağını taahhüt eden Ruhani, yaptırımların insanlar üzerinde etkili olduğunu fakat Amerikanın bu hususta kesinlikle başarılı olamayacağını söylemişti. Amerikalıların İran’ı bölgede bir engel olarak gördüklerini ve İran’ın dahili bir ilerleme kaydettiği her durumda bunun ABD tarafından engellendiğini ifade eden Ruhani, bütün bunlara rağmen İranlılar üzerindeki yaptırımların ve baskıların ülkenin kalkınmasını ve ilerlemesini etkilemeyeceğini belirtti. Eleştiri oklarını hükümetin geçen yılki performansını eleştiren medya ve gazetelere yönelten Ruhani, bu bağlamda şu açıklamalarda bulundu: “İfadeleri zaman zaman yanlış ve uygunsuz olan bazı siteler ve gazeteler, hükümetin ülkeyi terk ettiğini ve durumun kontrolden çıktığını söyledi. Aynı şekilde ekonomi hakkında çok az bilgiye sahip olan bazı kimseler, ülkede büyük bir enflasyon olduğunu ve İran’ın Venezüella’ya dönüştüğünü dile getirerek, halkın hayal kırıklığına uğradığını ve hükümetin çaresiz kaldığını yazdılar. Bu tutumlar rejime yönelik bir tehlike oluşturuyor ve bunların İranlılar üzerindeki psikolojik etkisi ekonomik gerileme faktörleri arasında yer alıyor. İranlı yatırımcıları sermayelerini İrana taşımaları için teşvik etmek istiyorum.” Tesnim haber ajansının aktardığına göre ABD yaptırımları, İran Savunma Bakanlığı bütçesini de doğrudan etkiledi. Nitekim silahlı kuvvetlerin bütçesi 14 milyar dolardan 8 milyar dolara düştü. Gözlemcilerin aktardığına göre, ilgili bütçe, İran ekonomisinin yaklaşık yüzde 40ını teşkil ettiği tahmin edilen Devrim Muhafızları’nı da içeriyor. Devrim Muhafızı geçen yıl savunma bütçesinin yüzde 60ına sahipti. Ruhani, hükümetinin enflasyon ve işsizlik oranlarını iyileştirme çabalarının başarısız olmasının ardındaki sebebin ABD olduğunu belirterek, ABD çekilmeden önce ekonomik göstergelerin olumlu olduğunu iddia etti. ABDnin nükleer anlaşmadan çekilmesinden bir yıl önce, işsizlik krizi cumhurbaşkanlığı seçimlerine gölge düşürmüştü. Ruhani, cumhurbaşkanlığının ilk döneminde verdiği sözleri terk etti. Bu durum, onun muhafazakar kampa karşı seçmenlerin oylarını korumak için özgürlük sloganını yükseltmesine neden oldu. Ülkesinin dış politikasının ABD yaptırımlarına karşı "başarılı" olduğunu kaydeden Ruhani, yaptırımlara uyan birkaç ülke olduğuna işaret etti. Ancak diplomatik ilişkilerin zayıflığının İran ekonomisini etkileyen faktörler arasında olduğunu kabul etti. Ruhani, çifte vatandaşlık sahibi olan İranlıların yaşadığı sıkıntılara dikkat çekerek, İran Ulusal Güvenlik Konseyi tarafından çifte vatandaşlığa sahip olan kimselerin işlerinin kolaylaştırılması kararının alındığını söyledi. Söz konusu kararı büyük bir adım olarak değerlendiren Ruhani, bu adımın İranlıların sermayesinin yurtdışından ülkeye transferini kolaylaştırdığını belirtti. İran altyapısının sağlam olmaması nedeniyle yaptırımların etkisinin daha fazla olduğunu vurgulayan Ruhani, “Eğer sağlıklı altyapımız olsaydı geçen sene ve bu yıl petrol geliri olmadan da bütçe oluşturabilirdik” dedi. Ülkede özel sektörün aktif olması ve başlıca sorumluluğun bu yönde olması durumunda yaptırımların daha az etkili olacağını söyleyen Ruhani, “Yaptırımları etkisiz kılmak için sermayeyi cezbetmeli ve dışarıdaki İranlıların ülkeye yatırım yapmasını sağlamalıyız" ifadelerini kullandı. Ruhani, İran bankacılık sisteminin zayıflığını dile getirerek, bankacılık sisteminin sağlıklı olmaması durumunda ülke ekonomisinin teslim edilmeyeceğini söyledi. Ruhani, İran dini liderine bağlı kuruluşları ve Devrim Muhafızları’nı ima ederek, vergi sistemine tabi olmayan kuruluşlar ve kurumlar karşısında hükümetin karşılaştığı sorunları ele aldı. Planlama ve Bütçe Örgütü Başkanı’nın vergi muafiyeti olan tarafları açıklaması gerektiğini dile getiren Ruhani, insanların şeffaf bir şekilde hangi ticari merkezlerin vergi ödemediğini bilmesi gerektiğini söyledi. Bütçede çok fazla saklı hususlar olduğunu belirten Ruhani, yolsuzluk ve rüşvetten kurtulmak için şeffaflıktan başka yol olmadığını kaydetti. Ruhani, hükümet çalışanlarının maaşlarında gelecek yıl yüzde 20’den daha fazla zam yapılacağına dair söz verdi ve bütçenin yiyecek ve ilaç gibi ürünlerin daha düşük fiyatlara alınmasını sağlamak için 14 milyar dolar değerinde devlet sübvansiyonu içerdiğini söyledi. Ruhani ayrıca hükümeti petrol gelirlerine bağımlılığını azaltmaya çağırdı. Yetkililer, bütçenin devlet çalışanları ve emekliler de dahil olmak üzere düşük gelirli kişilerin temel ihtiyaçlarını karşılamayı, üretim ve istihdamı desteklemeyi ve durdurulmuş binlerce devlet projesini özel yatırımcıların yardımıyla yeniden başlatmayı hedeflediğini belirtti. Bütçenin varil başına 50 ile 54 dolar arasında beklenen ham petrol fiyatına dayandığını kaydeden yetkililer, 2018 ortasında yaklaşık 3 milyon varili bulan petrol ihracatının tahminen 1 ila 1,5 milyon arasında olacağını belirttiler. Ayrıca ayrı bir bütçeyle devlet şirketlerine, kurumlara ve bankalara toplam 127 milyar dolar tahsis edilmesine karar verildi. İran haber ajansları, Ruhani’nin konuşmasını protesto eden milletvekillerinin çoğunun Ahvazlı olduğunu ve bölgelerinde yaşanan içme suyu sıkıntısından dolayı protesto ettiklerini kaydetti.