Sudan’da 2018 yılı sonunda rejime karşı patlak veren protesto gösterilerinin ardından dönemin Devlet Başkanı Ömer el-Beşir’in onlarca sivilin ölmesine neden olan baskı ve işkence politikaları aracılıyla verdiği yanıt, eylemleri tırmandırmıştı. Aynı şekilde gösterilere dair sosyal paylaşım siteleri aracılığıyla bilgi alışverişi sağlanırken, söz konusu istikrarsızlığın arkasında İsrail’in olduğu belirtilmişti. Zira Sudan, bu tür bir stratejiye sahip değildi. Bu çerçevede CNN kanalının aktardığı verilere göre Moskova makamlarına yakın iş insanı Yevgeny Prigozhin ile bağlantılı olan bir Rus şirketi, söz konusu ayaklanmanın bastırılmasına destek verdi. Eski rejimden bir yetkili, Rus danışmanların protesto hareketliliğini yakından takip ettiğini ve tırmanışın bastırılması için bir plan hazırladıklarını belirtti. CNN tarafından yayınlanan belgeler, bir şirketteki iç yazışmaları kapsarken, yazışmaların Rus işadamı Mihail Hodorkovski tarafından yönetilen Londra merkezli The Dossier Center’da yapıldığını ortaya koydu. Şirketin, son aylarda Afrika’daki Prigozhin şirketinin çalışmalarını takip eden faaliyetler yürüttüğü belirtildi. CNN, belgelerin güvenilir olduğunu ifade ederken, belgelerin Sudan’da yaşanan son gösterilerde Rus danışmaların varlığından söz eden görgü tanıklarının ifadeleriyle de uyumlu olduğunu ortaya koydu.Belgeler neleri ortaya çıkardı? Söz konusu belgeler, Sudan’ın başkenti Hartum’da bir ofisi bulunan Petersburg merkezli M Invest’ten elde edildi. Altın ve kıymetli metal içeren kum çıkarma, şirketin ana faaliyetleri arasında yer alıyor. Bölgelere göre, M Invest şirketi, protesto gösterilerinin adını karalamak amacıyla bir plan hazırladı. Ocak ayı başlarında yayınlanan belgede, “cami ve hastanelere saldırı yapılacağı iddiaları yayma, saflarında (LGBT sembolü) gökkuşağı bayrağı taşıyarak eylemcilerin “İslam ve geleneksel değerler düşmanı” olduğu izlenimi verme” önerileri de yer aldı. Belge ayrıca, sosyal paylaşım siteleri aracılığıyla İsrail’in eylemcilere destek verdiğini iddia eden bir kampanya başlatılması önerisini de kapsadı. Aynı şekilde belgede, hükümetin, protestocuların liderlerini tecrit etmek ve zaman kazanmak için muhalefet ile diyalog kurma çerçevesinde gösteriş yapması önerisi de bulunuyor. Bu bağlamda M Invest şirketi, bir propaganda kampanyasının bir parçası olarak ekmek, un, tahıl ve yiyecekleri ücretsiz bir şekilde dağıtarak hükümetin görünümünü iyileştirme önerisinde bulundu. Öneri, protestoların tırmanmasından Batı’yı sorumlu tutma ve Sudan’da iç savaş çıkardıklarını itiraf eden tutukluların sorgularını kapsayan büyük medya tasarılarını da içerdi. Bir başka belgede ise protestolardan bir gün önce eylemcilerin liderlerini gözaltına alma, eylemcilere gösterilere katılmaları için para verildiği şeklinde yanıltıcı bilgiler yayınlama fikri ortaya koyuldu. Aynı şekilde M Invest, kullanıcılarla tartışma ve alternatif bir gündem ortaya çıkararak protesto hareketliliğini hedef almak için sosyal paylaşım sitelerinde ekipler kurmayı önerdi. Öte yandan CNN, M Invest şirketi ile iletişim kurmaya çalıştığını belirtti. Aktarılana göre şirketin Hartum’daki ofisiyle telefon görüşmesi sırasında Arapça konuşan bir kişi ile iletişim kuruldu, ancak söz konusu kişi telefonu kapattı. Daha sonra gazeteciler ofis binasına ziyarette bulundu, ama mekanın Mir Gold adlı bir Rus şirkete kiralandığı bilgisine ulaştılar. Kremlin ile gıda tedarik sözleşmeleri nedeniyle “Putin’in aşçısı” olarak bilinen Prigozhin, ABD Başkanlık seçimlerinde Rusya’nın müdahalesini inceleyen özel yetkili savcı Robert Mueller’in soruşturması çerçevesinde suçlanan 13 Rus’tan biri. ABD, yanlış bilgiler vererek seçmenleri kandırmaya çalışmak için sosyal paylaşım sitelerinde sahte hesaplar açıldığını iddia ediyor. Ancak Prigozhin ismi, “hibrit savaşı” mekanizmalarının kullanımıyla sınırlı değil. Öyle ki söz konusu isim, Ukrayna, Gürcistan, Suriye ve Libya’daki savaşlarda önemli rol oynayan “Wagner’ın ordusu” olarak bilinen özel askeri oluşumlarla da ilişkilendiriliyor. Aynı şekilde bu ordunun, son zamanlarda Sudan’da da var olduğu iddia ediliyor. Diğer taraftan Rusya, Sudan’daki protestoların bastırılmasında rol oynadığı yönündeki iddiaları reddetti. Ancak Rus paralı askerlerin barışçıl gösterileri bastırma girişimleri, Sudan’daki Rus varlığının devam ettiğini gösterdi. Bu çerçevede birçok medya organı da Sudan’da devam eden gösterilerdeki Rus savaşçıların görüntülerini yayınladı. Wagner’ın ordusunun Sudan’daki aktif olduğu söylentileri ise son iki yılda birçok tarafça ortaya koyuldu. Elde edilen bilgilere göre Rusya, 2017 yılının başlarında Sudan hükümeti ile işbirliği dahilinde bu özel askeri oluşumları Sudan’a yönlendirmeyi başladı. En yaygın olarak kullanılan isim uyarınca Wagner’ın ordusu, Rusya’da faaliyet gösteren Vantanga ağına göre Prigozhin tarafından finanse ediliyor. Ordunun, Suriye’deki ve bazı Afrika ülkelerinde petrol sahalarını yenilemek ve servet kazanmak için özel savaşlardaki katılım faaliyetleri de ortaya çıktı. Protestoları veya çatışmaları bastırma meselesine Moskova; Doğu Ukrayna, Abhazya ve son olarak da Venezuela’da olduğu gibi doğrudan katılmak istemiyor. Rusya’nın gölge ordusu olmak için Moskova’nın, olmaması gereken yerlerde en az maddi, diplomatik ve beşeri kayıplarla var olmasına izin veriliyor. Bu çerçevede geçen yılın ortalarında Rus kaynaklar, bu ülkedeki faaliyetlerine ihtiyacın azalması sonrasında mevcut eğilimin, Rus özel kuvvetlerdeki askeri müteahhitlerin bir bölümünü Suriye’den transfer etmeyi amaçladığı belirtildi. Geri çekilmenin bir sonraki aşamasının da Afrika ülkelerinin yanı sıra hem Libya hem de Sudan’ı kapsaması muhtemel. Aynı şekilde Rusya, yatırım ve kazançlı sözleşmeler sağlamak için varlığını özel şirketler aracılığıyla genişletmeyi hedeflemekte. Rusya Dışişleri Bakanlığı resmi sözcüsü Maria Zakharova, Rus güvenlik şirketlerinin Sudan’daki faaliyetlerine ve protestoları bastırmak için yetkililere yardım ettiğine dair iddiaları reddetti. Zakharova, Sudan’daki bu grupların özel şirket olduğuna dikkati çekerek Rusya hükümeti ile herhangi bir ilgilerinin bulunmadığını vurguladı.Zaman azalıyor Hartum’daki bazı kaynakların CNN’e aktardığına göre Ömer el-Beşir hükümeti, M Invest şirketinin planlarını uygulamaya çalıştı. Bu çerçevede Darfur’da öğrencileri gözaltına alırken, onları “şirketin öneride bulunduğu önemli bir nokta olan” iç savaş çıkarmaya çalışmakla suçladı. Kaynaklar da birçok bakanlıkta, Sudan Ulusal İstihbarat ve Güvenlik Hizmetleri’nde özel şirketten Rus danışmanların olduğunu ifade etti. Prigozhin, 17 Mart’ta Beşir’e yazdığı bir mektupta, “krizi daha da şiddetlendiren” Sudan hükümetinin gevşekliğinden şikayet etmişti. Mektupta, “Yeni hükümetin krizi sonlandırmak için etkili adımlar atmaması, daha ciddi siyasi sonuçlara yol açacak” ifadelerine yer verilmişti.Askeri boyut Veriler, Moskova’nın Port Sudan şehrinde bir deniz üssü inşa etmek istediğini ortaya koyarken, Haziran 2018’de M Invest şirketi tekrar gündeme gelmeye başladı. Şirket, askeri ilişkileri desteklemek için Sudan Askeri Sanayileşme Teşkilatı adına bir mektup yazdı. M Invest, Rus donanmasının komutan yardımcısı Oleg Makarevich’e bir ziyareti sırasında “Sudan topraklarında Rus gemileri için lojistik bir destek noktası oluşturma olasılığını” ele aldıklarını belirtti. Prigozhin de bu stratejinin bir öncüsü ve ortağıydı. Öyle ki durum, sadece İnternet Araştırma Ajansı ile bağlantılı olan Concord Management şirketi değil, aksine Suriye’de petrol arama hakkı elde eden “Euro Police” şirketi ile de bağlantılı.