Mısır, Nahda krizi için Arap Dünyasından destek arayışında

  • 3/11/2020
  • 00:00
  • 11
  • 0
  • 0
news-picture

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, 10 Mart’ta Nahda (Rönesans) Barajı hususunda Etiyopya ile Mısırın yaşadığı ihtilaf hususunda ülkesine destek sağlamak amacıyla Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) ziyarette bulundu. Afrika Birliği (AfB) de kriz hattına girmeye çalışırken, 10 Mart’ta Addis Ababa’yı ziyaret eden AfB Komisyonu Başkanı Musa Feki, ‘müzakerelerin yeniden başlatılması ve herkese yarar sağlayan adil bir anlaşmanın yapılması’ çağrısında bulundu. Mısır, Etiyopya ve Sudan arasındaki müzakereler, ABD ve Dünya Bankası’nın himayesinde 4 ay devam etti. Etiyopya, Şubat sonunda Washington’da yapılan son toplantıya katılmamıştı. Müzakereler, Addis Ababa’nın 2011 yılından bu yana inşa ettiği barajın doldurulması ve işletilmesiyle ilgili kurallar hususunda nihai bir anlaşma imzalanmasını amaçlıyor. Mısır, Nil sularındaki payının etkilenmesinden endişe duyarken, müzakerelere katılan üç ülke arasında da yalnızca Mısır, Washington’un ‘adil ve dengeli’ olarak nitelendirilen taslak anlaşmasına destek verdi. Kahire, Addis Ababa’yı da kasıtlı şekilde ‘müzakere yolunu tıkamak’ ile suçladı. Ürdün, Irak, Kuveyt ve Suudi Arabistan’ı içeren turu kapsamında Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin ‘Nahda Barajı müzakerelerine ilişkin gelişmelere’ dair mektubunu BAE Devlet Başkanı Halife bin Zayed Al Nehyan’a teslim etmek üzere BAE’li mevkidaşı Abdullah bin Zayed ile bir araya geldi. Mısır Dışişleri Bakanlığı bildirisine göre mektubun içeriği, ‘Arap Bakanlar Toplantısı tarafından Nahda Barajı hususunda yayınlanan son Arap kararları çerçevesinde BAE’nin Mısır’a desteğinin devamlılığıyla’ ilgili. Bildiriye göre BAE Dışişleri Bakanı, Mısır’a ve Mısır ulusal güvenliğini koruyan herkese destek verildiğini açıkladı. Bakan ayrıca, Mısır ile ilişkilerinin, BAE için büyük bir önem taşıdığını söylerken, her iki ülkenin ulusal güvenliklerinin de bağlantılı olduğunu ifade etti. Abu Dabi’deki haber ajansları, BAE Devlet Başkanı Halife bin Zayed Al Nahyan’ın Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’den ‘iki ülke arasındaki ikili ilişkilere’ dair yazılı bir mesaj aldığını duyurdu. Mesaj, Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri tarafından başkent Abu Dabi’de BAE Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayed’e teslim edildi. Bakanlar arasında gerçekleşen görüşme sırasında ise ‘bölgesel ve uluslararası düzeydeki son gelişmeler ve iki ülke arasındaki ikili ilişkiler’ ele alındı. Abdullah bin Zayed’in, Mısırlı mevkidaşının ziyaretini memnuniyetle karşıladığı ifade edildi. Aktarılana göre BAE’li bakan, ‘ülkesi ve Mısır arasındaki ilişkilerin derinliğini artırma, bu ilişkileri geliştirme ve her iki ülke halkının çıkarları doğrultusunda tüm alanlardaki ortak işbirliğini güçlendirme’ gerekliliğine vurgu yaptı. Öte yandan BAE ve Mısır arasındaki seçkin ilişkilerden övgüyle söz eden Mısır Dışişleri Bakanı, bu ilişkilerin iki ülkeden liderlerin desteğine sahip olduğuna dikkati çekti. Samih Şukri, ortak çalışmayı geliştirmeyi ve her alanda işbirliği beklentilerini güçlendirmeyi amaçladıklarını belirtti. Mısırlı Bakanın gerçekleştirdiği turun ayrıca, Bahreyn ve Umman Sultanlığını da içermesi bekleniyor. Mısır, Arap Dışişleri Bakanları Konseyi’nin geçen hafta ‘Mısır’ın Nil sularındaki tarihi haklarına dokunmayı ve çıkarlarına zarar vermeyi reddetme’ kararı aracılığıyla ‘Arap ulusal güvenliğinin ayrılmaz bir parçası’ olarak Arap desteği ile karşılaştı. Ancak Arap ülkelerinin ortak kararı, ‘Bakanlar Kurulu’nun bir gündem sunmadan önce Sudan hükümetine danışmaması gerekçesiyle’ Mısır ve Sudan arasında bir anlaşmazlığa yol açtı. Suçlama, Mısır tarafından kınamalara yol açarken, Mısır Dışişleri Bakanlığı da taslak karar hususunda Sudan’a bilgi verildiğini savundu. Aynı şekilde Kahire, Mısır Genel İstihbarat Dairesi Başkanı Tuğgeneral Abbas Kamil tarafından geçen pazartesi akşamı Hartum’a düzenlenen bir ziyaret sırasında Sudan ile, Nahda Barajı müzakerelerine ilişkin anlaşmazlıkları ele aldı. Tuğgeneral Kamil, Sudan Başbakanı ile bir araya gelerek kendisine, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin dayanışmasını ve selamlarını iletti. Orta Doğu Haber Ajansı’na (MENA) göre Mısır istihbarat başkanı, “Mısır, hükümeti ve halkı olarak Sudan ve halkını acımasız terörizm karşısında destekliyor, Sudanlıların arzularını gerçekleştirme yolundaki yürüyüşlerine destek veriyor” dedi. Egemenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ve birincil yardımcısı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu ile de bir araya gelen Kamil, “Mısır’ın Sudan’daki geçiş otoritesine tam destek verdiğini ve halkının isteklerini karşılamaya hevesli olduğunu’ belirtti. Mısır tarafından yapılan açıklamaya göre toplantıda, iç ve bölgesel düzeyde bir dizi ortak öneme sahip mesele ele alındı. Eski Dışişleri Bakanı Yardımcısı Büyükelçi Salah Halime, istihbarat servisi başkanının ziyaretinin, Nahda Barajı müzakerelerine ilişkin iki ülke arasındaki yakınlaşmayı yeniden sağladığını ifade etti. Halime, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, çoğunlukla güvenlik konularının yanı sıra pozisyonların netleştirilmesi için görüş alışverişi yapıldığına dikkati çekti. Etiyopya Dışişleri Bakanı Gedu Andargachew, 10 Mart’ta AfB Komisyonu Başkanı Musa Feki Muhammed ile Nahda Barajı müzakereleri hakkında görüşmelerde bulundu. Etiyopya Haber Ajansı’na göre Feki, müzakerenin, tüm paydaşlara fayda sağlayacak adil bir anlaşmayla sonuçlanması gerektiğini söyledi. Andargachew, Nahda Barajı müzakerelerinin, sınır ötesi doğal kaynakların adil ve makul kullanılma ilkesi ile uyumlu olarak yürütülmesi gerektiğini vurguladı. Addis Ababa, Temmuz ayında Nahda Barajı projesi çerçevesinde 4,9 milyar metreküp Nil suyu depolamaya başlayacağını açıklamıştı. İlan, Mısır tarafından çeşitli uyarılarla karşılaşmıştı. Mısır Su Kaynakları Bakanı Muhammed Abdulati, geçen pazartesi günü bir televizyon kanalı aracılığıyla yaptığı açıklamada, “Etiyopya, barajın doldurulma yılı hususunda anlaşmak istemedi. Karar, Etiyopya’nın bu duruma ilişkin siyasi bir iradesinin bulunmaması dolayısıyla alınmadı” dedi. Abdulati, Etiyopyalı ekibin anlaşmaya herhangi bir alternatif sunmadığını söylerken, bir anlaşma sağlanmadan barajın işletilemeyeceğini ifade etti. Sudan tarafının barajın güvenliği, çevresel ve toplumsal etkileri hususuyla ilgilendiğini söyleyen Bakan, Mısır’ın son anlaşmanın her harfinde mutabık kaldığını ve anlaşmayı imzaladığını belirtti. Mısırlı Bakan ayrıca, ancak Sudan’ın anlaşmayı imzalamadığına dikkati çekerken, “Etiyopya ve Sudan anlaşma kapsamında birçok olumlu fikir ve öneri paylaştı” dedi. Muhammed Abdulati, müzakerelerin bir anlaşma ile sonuçlanacağına dair iyimserliğini de dile getirirken, “Her düğümün, bir çözümü var. Üç ülke arasında bir anlaşma sağlanacak” değerlendirmesinde bulundu. Arap Dışişleri Bakanları Mart ayı başında düzenledikleri ortak toplantıda, ayrıca Etiyopya’nın Nahda Barajı rezervuarını kapsamlı bir anlaşma olmaksızın doldurulması ve işletilmesini kapsayan tek taraflı adımların reddedildiğinin altını çizmişti. Bu durumun doğrudan tehdit nedeniyle Mısır ve Sudan’ın 2015 yılında Mısır, Sudan ve Etiyopya arasında imzalanan İlkeler Bildirgesi Anlaşmasının önemli bir ihlalini oluşturduğu ifade edildi. Etiyopya, yıllardır mustarip olduğu elektrik üretimi için su kaynaklarını geliştirme ve kullanma hakkını savunurken, Mısır, barajın ana su kaynağı olan Nil suyu üzerindeki payına zarar vermesinden korkuyor. Mısır, Nil’den yıllık 55,5 milyar metreküp su alıyor ve bunu ‘tarihsel hakkı’ olarak niteliyor.

مشاركة :