Avrupa Birliği Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, İran’a yaptırımların aşılması için kurulan AB-İran ortak ödeme mekanizması INSTEX’in hayata geçtiğini duyurdu. İranın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Mecid Taht Revançı ise, mekanizma için “Deposunda yakıt olmayan lüks bir araç” benzetmesinde bulundu. Mogherini, başta Almanya, Fransa ve İngiltere üçlüsü olmak üzere AB ülkelerinin nükleer anlaşmaya olan bağlılığını yinelerken, mekanizmaya 7 ülkenin daha katılabileceği mesajını verdi. Avusturya’nın başkenti Viyana’da Cuma günü bir araya gelen nükleer anlaşmaya taraf ülkelerin temsilcilerinin yayınladığı bildirgede, ‘anlaşmanın halen nükleer silahların yayılmasını önlemede temel bir unsur olduğu’ vurgusu yapıldı. AB ülkeleri ortak ödeme mekanizması INSTEX ile nükleer anlaşmayı korumak, ABD yaptırımlarının İran ekonomisine verdiği zararı hafifletmek ve Tahran yönetiminin anlaşmadaki taahhütlerine bağlı kalmasını hedefliyor. Mekanizmanın uzun bir süre sadece ilaç ve gıda alımına imkan tanıyacağı öngörülüyor. Ancak İran rejimi bunun farkında olmasına rağmen mekanizmayla yaptırım duvarında küçük de olsa bir gedik açılmasını ümit ediyor.“AB ülkeleriyle hayati müzakereler yürüteceğiz” Daimi Temsilcis Revançı, CNN kanalına verdiği demeçte, ülkesinin ‘önümüzdeki hafta AB ülkeleriyle hayati müzakereler yürüteceğini’ ifade etti. Revançı, “Bizde vakit sona ermek üzere. Mekanizmanın etkinleştirilmesi bir yıl sürdü. Avrupa daha çok acele etmeli ve daha çok ödeme yapmalıdır. Zira bunun aksi mekanizmayı işe yaramaz hale getirecek ve tüm sorunlarımızı çözemeyecektir” diye konuştu. İran’a yönelik baskılar sürdükçe müzakere masasına oturmayacaklarını söyleyen Revançı, “Bölgede gerginlik ve çatışma çıkarmaya çalışmıyoruz. Ancak ABD yaptırımları sıradan insanlar üzerinde bile baskı uyguluyor. Fakat İran baskılara boyun eğmeyecek” dedi.“Adım atmazsanız, taahhütlerimizi azaltırız” Ortak ödeme mekanizması INSTEX için de “deposunda yakıt olmayan lüks bir araç” benzetmesinde bulunan Revançi, Avrupa’nın adımlarını yeterli bulmadığını söyledi ve ekledi, “Bundan daha sabırlı olamayız. Hiç kimseyi tehdit etmiyor ve hiç kimse için nihai süre belirlemiyoruz. Kendi projemizi açıklıyor ve onlara şunu diyoruz: Eğer herhangi bir adım atmazsanız, taahhütlerimizi azaltırız. Sorumluluklarını ve taahhütlerini yerine getirmezlerse biz de yeni adımlar atarız.”“10 günlük bir fırsatımız var” İranlı yetkililerin, anlaşmanın taraflarına tanınan sürenin bitmesi durumunda Tahran’ın anlaşmadan aşamalı olarak çekileceği şeklindeki kararlı açıklamaları halen sıcaklığını korurken, “Nükleer anlaşmadan çekilme planımız yok. 10 günlük bir fırsatımız var. Daha sonra ikinci adımı atmak için 60 gün geliyor” diyen Revançi, bunun anlaşmadan çekilmekten farklı olduğunu düşündüğünü söyledi. Revançi, son olarak, “Birçok kez söyledik: nükleer anlaşmanın bankacılık ve diğer alanlarıyla ilgili bölümler uygulandığı takdirde, İran nükleer taahhütlerine geri dönecektir” ifadelerini kullandı.“INSTEX, bütün Avrupalı ülkelere açık” Öte yandan İran Dışişleri Bakanı Yardımcısı Abbas Arakçi, Viyana’daki toplantının ardından düzenlenen basın toplantısında, bu görüşmenin bir öncekine oranla daha iyi olduğunu ancak istenen seviyeye henüz ulaşılmadığını kaydetti. Arakçi, “Birçok Avrupa ülkesi INSTEXe taraf olmak istiyor. Bu, İran ile ticaret yapmak isteyen bütün (Avrupalı) ülkelere açık. Bizim isteğimiz INSTEXin İran için faydalı olmasıdır. Avrupalılar İrandan petrol satın almalı ya da bu mekanizma için kredi sağlamalıdır. Diğer türlü INSTEX bizim beklediğimiz bir araç olamaz” diye konuştu.