Sudan Askeri Geçiş Konseyi (AGK) ile Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) arasında ‘yetki paylaşımı’ hususunda varılan anlaşmanın ardından Sudan, yeni bir aşamaya girdi. Böylece devrik Devlet Başkanı Ömer el-Beşir’in 11 Nisan’da azledilmesinden bu yana ülkede devam eden gerginlik ve tıkanıklık hali resmen sona erdi. Afrika Birliği’ni (AfB) temsil eden Muhammed el-Hasan Lebbat, gazetecilere yaptığı açıklamada, iki tarafın başkent Hartum’da iki gün süren müzakereler sonucunda sivil ve askeri yetkililer arasında 3 yıl süreyle dönüşümlü bir yönetim komisyonu kurma konusunda anlaştıklarını bildirdi. İki taraf, ayrıca Başbakan liderliğinde, bağımsız ulusal yetkililer hükümeti olarak isimlendirilen sivil bir yönetim kurma ve ülkenin geçtiğimiz haftalarda yaşanan çeşitli şiddet olaylarının şeffaf ve bağımsız bir şekilde soruşturulmasını sağlama konusunda da anlaştı. Lebbat’a göre AGK ve muhalefet, yasama meclisini kurmayı ise 3 ay erteleme kararı verdi.Anlaşma Pazartesi imzalanacak Anlaşmanın resmi olarak Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, Afrika Birliği (AfB) Müzakere Başkanı, bazı bölge liderleri, Avrupa Birliği (AB), Troyka üyeleri (ABD, Norveç, İngiltere) ve Birleşmiş Milletler (BM) temsilcilerinin huzurunda önümüzdeki Pazartesi günü imzalanması bekleniyor. Anlaşmaya göre yönetim komisyonunun, askeri geçmişi olan bir sivilin yanı sıra eşit şartlarda 5+5 olmak üzere toplamda 11 kişiden oluşması gerekiyor. Anlaşmada AGK’nın silahlı hareketlerle müzakere ederek barışın sağlanmasına ayrılan ilk altı ay da dahil olmak üzere 21 ay ülkeyi yöneteceği belirtilirken, ÖDBG söz konusu sürenin 18 ay olması gerektiğini savundu. Geçiş sürecinin ardından genel seçimler düzenlenmesi bekleniyor. AGK Başkan Yardımcısı Korgeneral Muhammed Hamdan Daklu (Hamideti), Etiyopyalı arabulucunun ardından yaptığı basın açıklamasında, “Tüm siyasi güçlere, silahlı hareketlere ve değişime katılan herkese bu anlaşmanın kapsamlı olacağı, kimseyi dışlamayacağı ve Sudan halkının tüm beklentilerinin devrimle özdeşleşeceği konusunda güvence vermek istiyoruz” dedi. Ayrıca Afrika, Etiyopya, Suudi Arabistan, BAE, ABD ve İngiltere temsilcilerine teşekkür etti. Daklu, tüm Sudanlılar arasında güvenli, demokratik ve istikrarlı bir vatan için fikir birliğine varılması yönündeki umudunu da dile getirdi. ÖDBG heyeti üyesi ve Ulusal Kongre Partisi Başkanı Ömer Yusuf ed-Dakir, anlaşmanın geçici iktidar kurumlarının kurulmasının, ekonomik, siyasi ve sosyal reform programlarının uygulanmasının ve barışa ehemmiyet verilmesinin önünü açtığını söyledi. Dakir, “Gelecekteki geçici hükümetin bir sonraki önceliği, barışın sağlanması için katillerin tespit edilmesi ve yargılanmasını sağlayan bağımsız ve şeffaf soruşturmaya odaklanmaktır” dedi. Ayrıca anlaşmanın, Sudan halkının hayallerinin gerçekleştirilmesi, silah seslerinin sonsuza dek susturulması ve ulusal çıkarların sağlanması amacıyla birlik, farkındalık ve kolektif irade çağının başlangıcı olacak yeni dönemin kapılarını açması konusundaki umudunu dile getirdi. Anlaşmaya varıldığının açıklanmasının ardından Sudan halkı, büyük bir sevinç içinde, kitleler halinde, ‘sivil yönetim’ sloganları atarak sokaklara döküldü. Bu defa sokaklarda güvenlik güçleri yoktu. ÖDBG tarafından yapılan açıklamada, önümüzdeki saatlerde yasal olarak gerekli prosedürlerin tamamlanmasıyla birlikte askeri konsey ile anlaşmanın imzalanmasından hemen ardından başbakanın ve egemenlik konseyi üyelerinin belirleneceği bildirildi. Ayrıca egemenlik konseyinin yetkisinin, nihai anlaşma belgesinde ayrıntılı bir şekilde ele alınacak bakanlar kurulu kararlarını onaylamak olduğu da ifade edildi. ÖDBG sözcüleri, dün düzenledikleri basın toplantısında, ortak bir yasal komitenin kurulması için 48 saatlik bir süre hususunda uzlaşıldığını belirttiler. ÖDBG liderlerinden Medeni Abbas Medeni, gazetecilere verdiği demeçte, askeri konsey ile anlaşmanın imzalanmasının hemen ardından düzenlenecek büyük bir törenle başbakan ve koalisyon temsilcilerinin ilan edileceğini açıkladı. Anlaşmanın imzalanmasıyla birlikte büyük bir kutlama için hazırlandıklarını kaydeden Medeni, kutlamaya kardeş ve dost devletlerin başkanları ile uluslararası ve bölgesel garantörlerin katılacağını söyledi. Öte yandan ÖDBG Sözcüsü Halid Ömer Yusuf, gerek oturma eylemini dağıtma operasyonları sırasında gerekse de sonrasında işlenen suçların soruşturulacağı, yeterliliği ve dürüstlüğüyle bilinen Sudanlı hukukçulardan oluşan bağımsız bir ulusal soruşturma komisyonu kurulması hususunda uzlaşıldığını belirtti. Buna karşılık Sözcü Mervat Hamad en-Nil ise soruşturma komisyonunun yapısının, mağdur ve şehit ailelerinin yargı önünde dava açma hakkını iptal etmediğini açıkladı. ÖDBG, silahlı hareketlere devrimin korunması ve halkın taleplerinin yerine getirilmesi hususunda rol oynamaları çağrısında bulunurken, Abbas, “Anlaşma devrim değil, devrimin amaçlarını gerçekleştirmek için bir başlangıç ​​ve ilk adımdır” dedi. Abbas, devrimi ve devrimin amaçlarını koruyacak olanının bölgesel ve uluslararası garantörlerin yanı sıra Sudan halkı olduğunu dile getirdi. Mervat Hamad, ‘internet hizmetlerinin yeniden sağlanması, kamu özgürlüklerinin temin edilmesi ve askeri güçlerin sivil alanların dışında konuşlandırılması’ gibi güven inşa edilmesi yönündeki taleplerin yerine getirileceği konusunda askeri konseyin taahhütlerde bulunduğunu açıkladı. Bununla birlikte olağan programlarının devam ettiğini açıklayan özgürlük ve değişim koalisyonu, bu defa protesto konvoylarını kutlama alaylarına dönüştürmeye karar verdiklerini bildirdi. Bunun yanı sıra mahalle komitelerine, saflarını birleştirmeleri, çalışmalarını canlandırmaları ve devrim karşıtı güçler ile mücadeleye hazır olmaları çağrısında bulundu.“Elimizi tüm Sudanlılara uzatıyoruz” Geçiş döneminin Sudan halkının karşı karşıya kaldığı güçlüklerin son bulacağı anlamına gelmediğini belirten Halid Ömer, “İktidarın sivillere devredilmesi, devrimin başarıya ulaştığı anlamına gelmiyor” dedi. Ayrıca geçiş döneminin diğerlerinden intikam alınacağı bir dönem olmayacağını ifade eden Ömer, “Dışlayıcı bir gündeme sahip değiliz. Kapsamlı bir ulusal uzlaşıya varmak için elimizi tüm Sudanlılara uzatıyoruz” ifadesini kullandı. Ömer, dün imzalanan anlaşmada tüm meselelerin ele alınmadığını belirterek, anlaşmanın geçiş otoritelerine ilişkin birtakım belirlemeler ve tanımlamalarla sınırlı olduğunu söyledi. Ayrıca ÖDBG adına Afrika-Etiyopya arabuluculuğuna, kardeş Arap ve Afrika ülkelerine ve dünya devletlerine, iktidarın sivillere devredilmesi konusunda bir uzlaşıya varılmasını kolaylaştırdıkları için teşekkür etti. ÖDBG liderlerinden Munzur Ebu el-Maali, egemenlik konseyi adaylığı meselesinin hala çözülmediğini ve bu husustaki görüşmelerin devam ettiğini belirterek, temsilci seçimine dair en önemli belirleyicilerin ‘kadınların ve bölgelerin temsilinde dengenin gözetilmesi’ olduğunu söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan Ebu el-Maali, kadınların ve bölgelerin temsilinin de hesaba katılması için daha önceki aday isimlerinde değişikliğe gidilmesini beklediğini dile getirdi. Ayrıca anlaşmada kaydedildiği gibi özgürlük ve değişim koalisyonundan seçilecek 5 temsilci için daha fazla istişareye ihtiyaç duyulduğunu ve bunun için bloklar arasında bir fikir birliğinin sağlanması gerektiğini belirtti. Ebu el-Maali’ye göre geçici hükümette başbakanlık görevini yürütmek için öne çıkan isim, Birleşmiş Milletler Afrika Ekonomik Komisyonu (ECA) Genel Sekreter Yardımcılığı görevini sürdüren Abdullah Hamdok. Öte yandan Şarku’l Avsat’a konuşan ÖDBG liderlerinden Babiker Faysal, AGK Başkan Yardımcısı Muhammed Hamdan Hamideti’nin bir anlaşmaya varılmasında çok önemli bir rol oynadığını ve tarafları ‘vatan için ortaklılığın devamı konusunda niyetlerin tashih edilmesi’ olarak nitelendirdiği şeye davet ettiğini söyledi. İki gün süren müzakere oturumlarının şeffaf ve açık olduğunu vurgulayan Faysal, geçiş dönemini başarısızlığa mahkum edecek tartışmalardan uzak bir şekilde gerçek bir ortaklık üzerine güven inşa edildiğini belirtti.