Husi milislerin ‘son 3 yıl içerisinde Aden’deki Yemen Merkez Bankası tarafından basılan banknotların tedavüle koyulmasını engelleme’ kararı, banka hareketlerini kısıtlarken, nakit kıtlığı yaşanmasına yol açtı. Karar, darbecilerin kontrolündeki alanlarda bulunan on binlerce çalışanın ve emeklinin maaşlarının da ödenememesine neden oldu. Husiler, kısa süre önce meşru hükümete karşı savaşmak için Aden’deki Merkez Bankası aracılığıyla yeni basılan banknotların tedavülden çekileceğini açıklamış ve halka, paraları teslim etmek için 1 ay mühlet vermişti. Husiler, teslim edilen banknotların yerine eski banknotların ya da ‘elektronik riyallerin’ verileceği taahhüdünde de bulunmuştu. Meşru hükümet, uluslararası topluma ve Birleşmiş Milletler’e (BM) ‘halkı kısıtlama ve kötüleşen insani durumu daha da kötüleştirme’ bağlamında darbeciler tarafından ilan edilen ekonomi savaşını ve Husilerin keyfi faaliyetlerini durdurmak için müdahalede bulunma çağrısı yaptı. Yemen hükümetine bağlı Maliye Bakanlığı, 30 Aralık’ta yayınladığı bir bildiride, Husilerin kontrolündeki alanlarda sağlık ve eğitim gibi farklı sektörlerin çalışanlarının maaşlarını ödemek üzere bakanlık ve Merkez Bankası tarafından anlaşma sağlanan bazı bankalarla son iki gündür görüşmelerin yapıldığını açıkladı. Bildiride, Husilerin son 3 yıldır Yemen para biriminin tedavülünü engellemek üzere yaptığı uygulamalar nedeniyle bankaların, Husi kontrolünde bulunan alanlardaki personel ve emeklilerin maaşlarını ödeyemediğini belirtildi. Yemen Maliye Bakanlığı, Husi milisleri, on binlerce vatandaşa en az bir yıldır hükümet tarafından ödenmesi beklenen maaşların ödenmemesinden sorumlu tuttu. Maliye Bakanlığı, Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi ve Başbakan Muin Abdulmelik’in talimatları uyarınca, bu milislerin neden olduğu engellerin yok edilmesinin ardından darbeci milislerin kontrolleri altındaki bölgelerde maaş ödenmeye başlanacağını belirtti. Bildiride, bankaların darbecilerin kontrolleri altındaki alanlarda çalışan personel ve emeklilerin maaşlarını ödeyememesinin ve finansal bir likidite krizinin üretilmesinin, Husilerin kontrolleri altındaki alanlarda insani krizi şiddetlendirdiği belirtildi. Durumun aynı zamanda tehlikeli ve keyfi bir karardan kaynaklandığı vurgulandı. Maliye Bakanlığı, Husi milislerin vatandaşların acılarına karşı olan ilgisizliği nedeniyle derin bir üzüntü duyduğunu söylerken, uluslararası topluma, BM’ye, Dünya Bankası’na ve Uluslararası Para Fonu’na da bu uygulamalara karşı sorumluluklarını üstlenme çağrısında bulundu. Yemen insan hakları kaynakları ve aktivistler, geçmiş aylarda Husilerin yerel para birimine yönelik söz konusu kararı neticesinde Aralık 2019’dan başlayarak Husilerin kontrollerindeki alanlarda çalışanların maaşlarının ödenemediğine ilişkin bir rapor teslim aldıklarını açıklamıştı. Aynı şekilde kaynaklar, Husi milislerin kontrollerindeki bölgelerde, meşru hükümetin ödediği maaşlar arasında sağlık sektörü çalışanları, sivil emekliler, yargı personelleri ve akademisyenlerin maaşları da yer alıyor. Ödenen toplam tutar ise aylık 10 milyar riyal (dolar yaklaşık 590 riyal) civarında. Sana’daki banka yetkilileri de Husi kararının neden olduğu riskler hakkında Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Husi grubun, söz konusu kararı meşru hükümet tarafından basılan banknotların milyarları bulması sonrasında aldığını ifade etti. Yetkililer, Husilerin bu paraları ele geçirmeyi ve vatandaşlara ‘elektronik riyal’ vermeyi amaçladığını söyledi. Husilerin söz konusu kararı, Husi milislerin kontrolündeki alanlarda yaygın eleştirilere neden oldu. Yemen Tüccarlar Sendikası, milislerin yeni banknotların tedavülünü önleme ve banknotlara el koyma kararını protesto etmek amacıyla açık ve kapsamlı bir grev başlatma çağrısında bulundu. Sendika, sosyal medya organları aracılığıyla yaptığı açıklamada, “Husilerin ‘bölgelerde yaygınlaşmaları nedeniyle tüm banknotlara el koyma ve dolaşımlarını önleme’ kararını iptal etmek amacıyla baskı yapmak için gelecek Ocak ayının başından itibaren açık grev başlatılacak” denildi. Sana’daki banka yetkilileri, Husilerin kararının, bir hafta içerisinde karaborsanın oluşmasına yol açtığını söylerken, çoğu banknotların eski paralarla değiştirildiğine dikkati çekti. Yetkililer, Husilerin, onlara bağlı acentelerin ve esnafların, ‘tüccarların, bankaların ve vatandaşların paralarına el koyarak’ kararı uygulamaya başladığına da dikkati çekti. Banka yetkilileri, Husilerin bu paralarla, kontrolleri altındaki alanlarda yabancı dövizler aldıklarını da vurguladı. Şarku’l Avsat’a konuşan yetkililer, meşru hükümete bağlı alanlarda doların değerinin, Husilerin ve ortaklarının, meşru hükümet aracılığıyla basılan banknotlara karşı sert para birimi satın alması dolayısıyla nispeten daha yüksek olduğunu belirtti. Yemenli aktivistler, sosyal medya organları aracılığıyla Husilerin söz konusu kararını eleştirirken, Husi liderlerin ulusal para biriminin tedavülünü engellediklerine dikkati çekti. Aktivistler, Husilerin ve yandaşlarının, başta Suudi Arabistan riyali ve ABD doları olmak üzere yabancı dövizlerle ilgilendiğini söyledi. Öte yandan Hudeyde şehrindeki el-Kuraymi Bankası, eski banknotlara ilişkin nakit eksikliği ve Husi grubun yeni banknotların piyasaya sürülmesini engellemesi dolayısıyla Aden’deki meşru hükümet tarafından şehirde maaş ödemesi yapılamadığını ifade etti. Aden’deki Merkez Bankası ise yayınladığı resmi bir bildiride, 2000 tarihli 14 sayılı banka kanununa binaen dağıtılmış ve 2003 tarihli 21 sayılı yasa ile değiştirilmiş tüm banknotların, hasarlı olmadığı sürece Yemen’deki tüm dahili işlemlerde bir ödeme aracı olarak nominal değeri uyarınca yasal bir para birimi olduğu belirtildi. Bildiride, “Merkez Bankası Yönetim Kurulu’nun yeniden yapılandırılması ve genel merkezinin geçici başkent Aden’e devredilmesi hususunda 2013 tarihli ve 119 sayılı Merkez Bankası yasası ve Cumhuriyet kararına binaen yasal prosedürlere göre düzenlenen ulusal para biriminin herhangi bir basımının reddine izin verilmemektedir” ifadelerine yer verildi. Yemen Merkez Bankası ayrıca, vatandaşlara ‘ulusal ekonomiye zarar vermeyi amaçlayan, yasal olmayan bir organ tarafından (Husi milislere atıfla) yayınlanan şüpheli çağrılara karşı dikkatli olma’ çağrısında bulundu.