Mısır ve Etiyopya arasında devam eden Nahda (Rönesans) Barajı hususundaki anlaşmazlık sona erdirmek için Washington’da geçtiğimiz hafta düzenlenen son tur müzakereleri de başarısızlığa uğradı. Bu da Mısır-Etiyopya arasındaki gerilimi tırmandırdı. İki ülkenin, karşılıklı suçlamalarda bulunduğu ‘savaş ilanı’ sonrasında Etiyopya, vatandaşlarını ‘yoksulluğun üstesinden gelmek için bir silah’ olarak nitelediği bu proje için seferber etmeyi sürdürdü. Etiyopya Devlet Başkanı Sahle-Work Zewde, Mısır’ın uyarılarını göz ardı ederek, barajı açacağını ve dolduracağını belirtti. Kahire ise 5 Mart’ta, Nil Nehri sularındaki payına zarar verebilecek herhangi bir ‘tek taraflı’ uygulamayı reddettiği pozisyonunu desteklemek için, 5 Mart’ta uluslararası diplomatik hareketlerini yoğunlaştırdı. Etiyopya, Şubat ayının sonunda ‘Addis Abada’nın 2011 yılından bu yana ortaya koyduğu barajın doldurulması ve işletilmesine ilişkin kurallar’ hususunda Mısır ve Sudan ile son bir anlaşma imzalamak için Washington’da düzenlenen toplantıya katılım göstermedi. Müzakereyle ilgili üç ülke arasında sadece Mısır, ‘adil ve dengeli’ olarak nitelendirdiği anlaşmaya destek verdiğini ifade etti. Kahire, müzakerelere katılmayan Addis Abada’yı süreci engellemekle suçladı. Etiyopya, yaklaşık 4 milyar dolara mal olan barajın yüzde 70’ten fazlasını tamamladığını ve baraja elektrik sağlanması gerektiğini açıkladı. Mısır, projenin, ‘içme ve sulama için ihtiyaç duyduğu suyun yüzde 90’ından fazlasını tedarik ettiği’ Nil’deki payını etkilemesinden endişe duyuyor. Etiyopya, barajın etnik ve politik çatışmalardan mustarip vatandaşlarını birleştirdiği kanaatinde. Devlet Başkanı Sahle-Work Zewde, “Büyük Nahda Barajı, birliğimizin bir sembolüdür” ifadelerini kullandı. Etiyopya medya ajansının 5 Mart’ta yayınladığı bir bildiriye göre Sahle-Work Zewde, “Baraj, kalkınma projesinden daha fazlasıdır. Yoksulluğun ve gelecekteki kalkınma umudunun üstesinden gelmek için silahımızdır” dedi. Zewde, barajı desteklemek için düzenlenmiş toplu bir bağış toplama programı sırasında konuşurken, tüm Etiyopyalıları da barajın inşaatını planlanan zamandan önce tamamlamaya çağırdı. Öte yandan Etiyopya Sulama Bakanı, birkaç gün önce gelecek Temmuz ayında 4,9 milyar metreküp ile baraj gölünü depolamaya başlayacağını, ardından bunu Mart 2021’de enerji üretim testinin takip edeceğini ve tüm projenin 2023’te tamamlanacağını ifade etti. Mısır, pozisyonunu genişletmek amacıyla uluslararası bir desteğe ulaşmak için diplomatik adımlarını sürdürüyor. Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri, 5 Mart’ta Kahire’de Afrika ülkelerinin büyükelçileriyle meseleye dair son gelişmeler ve Mısır’ın çözüm vizyonu hakkında bir toplantı gerçekleştirerek, Etiyopya’yı bu konuda tek taraflı her türlü uygulamayı durdurmaya çağırdı. Mısır Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ahmed Hafız’a göre Şukri, ‘meseleye ilişkin son gelişmelere, Mısır’ın üç tarafın çıkarlarını karşılayan adil ve dengeli bir anlaşmaya varmak için sunduğu ciddi ve samimi çabalarına’ dikkati çekti. Mısır, olağanüstü bir ABD desteğiyle karşılaşırken, Etiyopya’nın anlaşmayı imzalamaya yanaşmaması sonrasında ABD’den krizi çözme sözü aldı. ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin, ülkesinin ‘Etiyopya’nın yokluğu dolayısıyla hayal kırıklığına uğradığını’ ifade etti. ABD Başkanı Donald Trump, geçen salı günü Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesi sırasında, yönetiminin ‘üç ülkeyle bir anlaşamaya ulaşana kadar, Mısır, Sudan ve Etiyopya ile koordinasyon sağlamaya ve yorulmaksızın çaba sarf etmeye’ devam edeceğini vurguladı. Ancak ABD’nin tavrı, Etiyopya’nın Washington’a yönelik ‘taraftarlık’ suçlaması sonrasında geldi. Etiyopya Dışişleri Bakanı Gedu Andargachew, geçen çarşamba günü “ABD ve Dünya Bankası, gözlemci olarak katılımın ötesine geçtikleri bir anlaşma hazırlamakla ilgileniyor” açıklamasında bulunmuştu. Sudan’ın pozisyonu, başlangıçta Washington’un anlaşmasını imzalamaması ve daha sonra da Etiyopya’ya ‘Mısır ve Sudan’ın haklarına zarar vermeme’ çağrısı yapan Arap bakanlarının kararına ilişkin çekinceleri de Sudan’ın, Mısır’ın aleyhinde Etiyopya’ya destek mi verdiği sorularına yol açtı. Mısırlı gözlemciler, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, “Sudan hükümeti, Etiyopya’yı hoşnut eden bu tutumların yansımalarını hesaba katmalıdır” ifadelerini kullandı. Sudan, tüm tarafların katılımının beklenmesinin yanı sıra bazı düzeltmelerin varlığı bahanesiyle, Washington’un taslak anlaşmasını imzalamadı. Kaynakların aktardığına göre Sudan, geçtiğimiz çarşamba günü ‘Etiyopya’yı iki ülkenin su haklarını korumaya çağıran’ Arap Dışişleri Bakanları Konseyi tarafından onaylanmış Mısır taslak kararına ilişkin bazı çekincelere sahip.
مشاركة :