ABD Kongre üyeleri, Taliban ile yapılan Afgan barış anlaşmasının iki gizli ekini incelemek amacıyla geçen hafta Kongre binasının altında bulunan güvenli bir bölmede toplantı düzenledi. ABDnin Afganistan’daki kuvvetlerini geri çekmesi için gereken ‘barış’ güvencesi nedir? Taliban anlaşma eklerini okudu. Yetkililer, gizli eklerin kamuoyuyla paylaşılması adına şüpheci yasa koyucuları gerekçe göstermek için ciddi bir çaba göstermesine rağmen Trump yönetimi, belgelerin gizli olduğunu ve gizli kalması gerektiği noktasında ısrar ediyor. ABD Savunma Bakanı Mark Esper, anlaşmanın imzalanmasından birkaç gün önce Kongre önünde konuştuğu sırada anlaşmanın gizli eklerinden habersiz görünüyordu veya bu konuyu tartışmak istemiyordu. Aynı zamanda barış planına yakın ilgi gösteren yasa koyucular, Dışişleri Mike Pompeo’nun söz verdiği doğrulanabilir bir mekanizmanın olmayışından duydukları hayal kırıklığını dile getirdiler. İki gizli belgenin içeriğinden haberdar olan bazı kaynaklar, belgelerin içinde önümüzdeki 18 ay içerisinde nelerin yapılması gerektiğine dair bir zaman çizelgesi ve iki taraf açısından da ne tür saldırıların yasak olduğuna dair açıklamaların yer aldığını belirtti. Bundan da önemlisi iki gizli belgede ABD’nin, askerlerin konumları hakkında Talibanla nasıl bilgi alışverişinde bulunacağının anlatıldığı belirtiliyor. Söz konusu belgeler ABD ve Taliban arasındaki özel anlaşmaları da içerdiğinden dolayı -hangi üslerin Afgan kontrolü altında kalacağı da dahil- belgelerdeki ayrıntılar, ABD’nin sadece koşullar elverişli olduğunda mı çekilme sözünü yerine getireceğini yoksa çekilmeyi istediğinden dolayı mı ülkeden çıkacağı konusunda hüküm vermede önemli olacak. ABD Dışişleri Bakanlığı, anlaşma içeriğindeki şartların düşman tarafından bilinmesine rağmen neden Amerikan halkı veya müttefikleri tarafından bilinmediğinin sebebini açıklamak için üstün çabalar gösterdi. New York Times’ın sorularına yanıt olarak, ABD Dışişleri Bakanlığı geçen Cuma günü yayınladığı yazılı açıklamada, ‘askeri adımların ve teröristlere karşı yürütülen operasyonların hassas bir konu olması’ gerekçesiyle belgelerin halen gizli olduğunu belirtti. Açıklamada, terör örgütü DEAŞ’ın Afganistan’daki savaşçılarına atıfta bulunarak, “Örneğin DEAŞ’ın bu detayları bilmesini istemiyoruz” ifadeleri kullanıldı. Fakat mesele hakkında bilgi sahibi olan bazı kişiler, gizliliğin başka bir sebebi olduğunu ifade ediyor. Buna göre, anlaşmanın ekleri barış kriterlerini son derece muğlak bıraktı. Bu ekler, örneğin Başkan Trump’ın geçen hafta önerdiği gibi Taliban’ın bir terörle mücadele gücüne dönüşmesi meselesini veya Cumhurbaşkanı Eşref Gani’nin seçilmiş hükümetiyle tam anlamıyla bir barış yapılmasına destek verip vermediklerini belirsiz hale getiriyor. Doğrusu, anlaşmada da yazıldığı gibi, Taliban Trumpa ya da halefine basitçe savaşın bittiğini ve Afganistan’dan ayrılmayı ilan etme hakkı tanıyor. Ancak Trump’ın yardımcılarının çoğu, ABD Terörle Mücadele Güçleri ve CIA’in üst düzey yöneticilerinin Afganistan’da kalması gerektiği görüşünde. ABD hükümeti içerisinde bu meselenin Taliban ve Kabil hükümeti ile nasıl çözüme kavuşturulacağı hususu henüz netleşmiş değil ve bu konuda karar vermenin oldukça zor olması öngörülüyor. Belgeleri inceleme fırsatını bulan çok sayıda Cumhuriyetçi ve Demokrat, bundan etkilenmediklerini söylüyor. Anlaşmayı en çok eleştirenler arasında yer alan Cumhuriyetçi Kongre üyesi Liz Cheney, geçen hafta henüz anlaşma imzalanmadan Parlamento’da yaptığı konuşmada, “Amerika Birleşik Devletlerinin Talibanla yapmayı düşündüğü her türlü anlaşma kamuoyuna açıklanmalıdır” demişti. Cheney, gizli ekler de dahil Barış Anlaşması’nı okuduktan sonra, Pompeonun imza sırasında ifade ettiği üzere, anlaşmada Talibanın sözlerini yerine getirdiğini doğrulayacak mekanizmaların bulunmadığını söyledi. “Endişelerim hala devam ediyor” diyen Cheney, gizli ekler hakkında ise konuşmayı reddetti. Demokrat Senatör Christopher Murphy, verdiği bir röportajda, eklerdeki bazı noktaların ‘son derece belirsiz olduğunu’ belirterek, ABD’nin başarıyı nasıl ölçeceğinin net olmadığını söyledi. Obama döneminde Dışişleri Bakanlığı’nda üst düzey bir pozisyonda bulunan Demokrat Senatör Tom Malinowsk, geçen hafta gizli ekler hakkında Twitter hesabından paylaştığı mesajda, “Sonuç olarak, yönetim bir terörist gruba Afganistandan çekilmemizin şartlarını bildiriyor ama Amerikan halkına bunu söylemiyor. Bu bir hata. Ulusal güvenlik için hiçbir amaca hizmet etmiyor” diye yazdı.