Kuzey Kutbu üzerinde ozon tabakasının şimdiye kadarki en büyük deliği açılıyor

  • 4/6/2020
  • 00:00
  • 1
  • 0
  • 0
news-picture

Ozon tabakasının Kuzey Kutbunun üzerinde ki kısmında bir delik açıldı ve öyle görünüyor ki bu delik bölgede kaydedilen en büyük delik olacak. NASAnın Ozone Watch (NASA Ozon İzleme) programının uydu verileriyle oluşturulan Arktik Yarım Küre haritaları, deliğin geçen yılın sonundan bugüne kadar büyüdüğünü gösteriyor. Delik önümüzdeki haftalarda kırılacak ama öncesinde Kuzey Kutbundaki ozon tabakasının incelmesinde yeni bir rekor kıracak gibi görünüyor. Naturea konuşan Alman Havacılık ve Uzay Merkezinden atmosfer bilimcisi Martin Dameris, "Bana kalırsa, Arktikte ilk defa gerçek bir ozon deliğinden bahsedilebilir" dedi. Ozon tabakası Dünya stratosferinde bulunan ve Güneşten gelen morötesi ışımanın bir kısmını emen koruyucu bir kalkan. Ozon tabakası olmasaydı gezegende herhangi bir şeyin hayatta kalması neredeyse imkansız olurdu. Antarktikada, ozonun kalınlığı mevsime göre değişiyor. Dondurucu kışlar, yüksek irtifa bulutlarıyla on yıllardır atmosferde kalmayı sürdüren ve ozona zarar veren kloroflorokarbonları (CFC) bir araya getirerek ozon tabakasının incelmesine yol açıyor. Havanın genellikle daha sıcak olduğu ve yüksek irtifa bulutları oluşturmadığı Kuzey Kutbu bölgesi ise farklı. Bu yıl, alışılmadık derecede soğuklar ve güçlü rüzgarlar Kuzey Kutbunda bir "kutup girdabı" oluşturdu. Bu girdap, Grönlandın yaklaşık üç katı büyüklüğünde bir ozon incelmesine yol açan çok soğuk koşulları yarattı. Mart ayında, Kuzey Kutbundaki araştırmacıların gönderdiği hava balonları tabakanın çekirdeğindeki ozonda yüzde 90 oranında düşüş bildirdi. Bilim adamları sırada ne olacağını görmek için izliyor ve bekliyor ama Arktikteki bu yeni ozon tabakası incelmesi 1997 ve 2011de kaydedilen daha küçük delikleri aşacak gibi görünüyor. Almanyadaki Alfred Wegener Enstitüsünden atmosfer bilimcisi Marcus Rex, Naturea konuştu ve Arktik ozon deliğinin insan sağlığını tehdit etmediğini ama gelecek ay boyunca daha kalabalık bölgelere sürüklenme ihtimali olduğunu söyledi. Rex böyle bir durumda daha fazla güneş kremi kullanılmasını tavsiye etti. (Ozon tabakasının incelmesi bizi Güneşten gelen daha fazla ultraviyole radyasyona maruz bırakarak güneş yanığı ve cilt kanseri olasılığını artırıyor.) Geçen ay ozon tababakasıyla ilgili iyi haberler gelmişti. Bir çalışma, Güney Yarım Küredeki deliğin, CFClerin kullanımını yasaklayan 1987 tarihli uluslararası anlaşma "Montreal Protokolü" sayesinde önemli ölçüde küçüldüğünü tespit etmişti. Çalışmayı, ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresinde (National Oceanic and Atmospheric Administration, NOAA) çalışan ve Colorado Boulder Üniversitesinde misafir CIRES (Çevre Bilimleri Araştırmaları İşbirliği Enstitüsü) araştırmacısı olan Antara Banerjee yönetti. The Independenta konuşan Banerjee, "Ozon deliğinin oluşmasına neden olan ozon inceltici maddelerin emisyonları (sprey kutularından ve soğutuculardan gelen CFCler) Montreal Protokolü sayesinde 2000 yılı civarında azalmaya başladı" ifadelerini kullandı.

مشاركة :