Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile İsrail arasında ABDnin öncülüğünde gerçekleşen ve diplomatik ilişkiler kurulmasına yönelik anlaşmaya Arap dünyası ile bölgesel ve uluslararası çevrelerden tepkiler gelmeye devam ediyor. Umman Sultanlığı Arap dünyasında anlaşmayı memnuniyetle karşılayanlar listesine dahil olurken, Türkiye ise, İranın "tiyatro" olarak nitelendirdiği BAE’nin söz konusu adımına şiddetle karşı çıktı. Umman resmi haber ajansı tarafından yayınlanan açıklamada Umman Dışişleri Bakanlığı’nın resmi sözcüsü "Umman hükümetinin, BAE’nin, ABD ve İsrail arasındaki ortak tarihi bir bildiri çerçevesinde İsrail ile diplomatik ilişkilere yönelik kararını desteklediğini” aktardı. Ayrıca bu kararın, "Ortadoğuda kapsamlı, adil ve kalıcı bir barışın sağlanmasına katkıda bulunacağını" umduğunu ifade etti. Ummanın pozisyonu, Bahreyn hükümetinin haber ajansı tarafından yayınlanan, "Birleşik Arap Emirliklerine içten tebrikler" şeklindeki Bahreynin benzer tutumundan sonra geldi. Açıklamada "bu tarihi adımın bölgede istikrar ve barışın güçlendirilmesine katkıda bulunacağı" vurgulandı. Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, BAE-İsrail anlaşmasının açıklanmasının ardından Twitterda yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı: "ABD, BAE ve İsrail arasında İsrailin Filistin topraklarını ilhak planını durdurma anlaşmasına ilişkin üçlü ortak bildiriyi büyük ilgi ve takdirle takip ettim." Sisi, söz konusu anlaşmayı, "Ortadoğuya barışı getirebilir" şeklinde değerlendirdi. Avrupa’dan destek Reuters haber ajansına göre Avrupa tarafında ise Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, dün İsrail ile BAE arasında diplomatik ilişkilerin tamamen normalleştirilmesine yönelik anlaşmayı memnuniyetle karşılayarak, her iki ülkenin de çıkarına olduğunu ve Ortadoğuda istikrarın güçlendirilmesine katkıda bulunacağını bildirdi. Komisyon’dan bir sözcü yaptığı basın açıklamasında, "Bu iki ülke için ve bölgesel istikrar için çok önemli" dedi. Sözcü açıklamasının devamında, "İki ülke bizim ortağımız ve tabii ki iki devletli çözüme bağlıyız. İsrailliler ile Filistinliler arasındaki müzakerelerin yeniden başlaması için çalışmaya hazırız" şeklinde konuştu. ABD Başkanı Donald Trumpın arabuluculuk yaptığı anlaşmaya göre İsrail, Batı Şerianın bazı bölgelerini ilhak planını askıya almayı kabul etti. Fransa hükümeti Perşembe akşamı yaptığı açıklamada İsrail ile BAE arasındaki anlaşmayı memnuniyetle karşıladığını duyurdu. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian yaptığı açıklamada, "İsrail makamlarının bu bağlamda aldığı karar, nihai bir tedbire dönüştürülmesi gereken olumlu bir adımdır. Bu kararların tanık olduğu yeni atmosfer artık İsrailliler ve Filistinliler arasında, uluslararası hukuk çerçevesinde ve üzerinde anlaşmaya varılan standartlar çerçevesinde iki devlet kurmak adına müzakerelere devam edilmesini gerektiriyor. Bu, bölgede adil ve kalıcı bir barışın sağlanması için tek seçenek” diye konuştu. İngiltere Dışişleri Bakanlığı, “İki devletli çözüme ve kalıcı barışa ulaşmanın tek yolu olarak Filistinliler ile İsrail arasında doğrudan müzakereler dışında alternatif yok” demişti. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: "BM Genel Sekreterliği bu anlaşmayı memnuniyetle karşılıyor. İsrailli ve Filistinli liderlere BM kararları, uluslararası hukuk ve ikili anlaşmalar uyarınca iki devletli bir çözüme ulaştıracak ciddi müzakerelere yeniden katılma fırsatı sunacağını umuyor." Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, dün İsrail Dışişleri Bakanı Gabi Aşkenazi ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından, “İsrail ile BAE arasındaki ilişkilerin normalleşmesi, bölgede barışa önemli bir katkı sağlayacak. İsrail hükümetinin ilhak planlarını askıya alması olumlu bir adım” dedi. Maas, “Bu anlaşmanın bölgedeki daha olumlu gelişmeler için bir başlangıç noktası olacağını ve Ortadoğudaki barış sürecine yeni bir ivme kazandıracağını umuyoruz” şeklinde konuştu. DPA’nın haberine göre Maas, ülkesinin sadece İsrail ve Filistinliler için müzakerelere dayalı iki devletli çözümün Ortadoğuda kalıcı bir barışa ulaştırabileceğine olan inancını vurgulayarak, Alman hükümetinin Avrupa ve bölgedeki ortaklarıyla işbirliği içinde, İsrailin işgal altındaki Batı Şeriadaki bölgeleri ilhak etmesine karşı son aylarda yoğun kampanyalar başlattığını ve doğrudan müzakereleri sürdürmek için çalıştığını belirterek, "Biz de bu süreci şiddetle desteklemeye hazırız" dedi. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsrail ile yapılan anlaşmanın arka planına karşı tepki olarak BAE ile diplomatik ilişkilerin askıya alınabileceğini açıkladı. DPA haber ajansını aktardığı habere göre Erdoğan, İstanbulda Cuma namazını kıldıktan sonra yaptığı açıklamada, “Abu Dabi ile “diplomatik ilişkileri askıya almak için adımlar atabiliriz veya büyükelçimizi geri çekebiliriz” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiyenin Filistin halkının yanında olduğunu vurgulayarak, "Filistini hiçbir zaman yedirmedik, yedirtmeyeceğiz” diye konuştu. Türkiye ve İsrail arasında diplomatik ilişkiler söz konusu. Ancak İsrailin 2010da Türk vatandaşların ölümüne yol açan Mavi Marmara gemisine saldırmasından beri iki ülke arasında gerginlik devam ediyor. İsrailin Mayıs 2018de Filistinli göstericilere yönelik saldırılarının ardından Ankara, İsrail büyükelçisini sınır dışı etti ve büyükelçisini Tel Avivden geri çekti. İran İran Dışişleri Bakanı Muhammad Cevad Zarif dün yaptığı açıklamada BAE ile İsrail arasındaki anlaşmayı kınadı. Zarif, Lübnan ziyareti sırasında televizyonda yayınlanan açıklamasında, "Onlar (Amerikalılar) dün olduğu gibi bir tiyatro uydurarak Filistinin kaderini belirleyebileceklerine inanıyorlar. Mevcut ABD yönetimi, bölgemizin siyasi gerçekliğini kavrayamadığını kanıtladı” ifadelerini kullandı. Bağdatta Irak parlamentosundaki Kanun Devleti Koalisyonu’nun lideri Nuri el-Maliki dün yaptığı açıklamada, Arap ve İslam ülkelerini BAE ile "Siyonist varlık" arasındaki "Filistin halkının meşru haklarını boşa çıkarma" olarak nitelendirdiği anlaşmayı reddetmek için seslerini yükseltmeye çağırdı. Ayrıca, "Siyonistler ile siyasi ve ekonomik yakınlaşma vaadinin ihanetle eşdeğer olduğunu, anlaşmanın bölgenin haritasını Siyonist oluşum lehine değiştiren Yüzyılın Anlaşması çerçevesinde geldiğini” belirtti. Diğer taraftan, Husi milislerinin sözcüsü Muhammed Abdüsselam, Yemen’deki el-Mesira televizyon kanalı aracılığıyla yaptığı açıklamada anlaşmayı "Arap ve İslam ulusunu kışkırtan bir adım" olarak nitelendirdi.
مشاركة :