Bilim insanları bir süredir yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) dış yüzeyinde bulunan spike (başak) proteininin, virüsün sağlıklı hücrelere bağlanmasını kolaylaştırarak enfeksiyona neden olmasına yardımcı olduğunu biliyorlardı. Ancak Kaliforniyadaki Salk Biyolojik Araştırmalar Enstitüsündeki araştırmacıların San Diegodaki Kaliforniya Üniversitesi’nden bilim insanlarıyla iş birliği içinde yürüttüğü yeni bir çalışma, spike proteininin hastalığın kendisinde de önemli bir rol oynadığını ortaya çıkardı.  30 Nisanda hakemli tıp dergisi Circulation Research’de yayınlanan araştırma makalesi, Kovid 19’un kan damarlarını etkileyen vasküler bir hastalık olduğunu ve spike proteininin hücresel düzeyde vasküler sisteme (damar sistemi) saldırıda rol oynadığını kesin bir şekilde gösteriyor. Ulaşılan sonucun daha etkili tedaviler için yeni araştırmalara kapı açabileceği düşünülüyor.  Salk Biyolojik Araştırmalar Enstitüsü tarafından internet sitesinde yayınlanan bir raporda, araştırmanın kıdemli ortak yazarı Profesör Uri Manor şu açıklamayı yapıyor: "Birçok insan bunun bir solunum hastalığı olduğunu düşünüyor. Ancak aslında bir vasküler sistem hastalığı. Bu da bazı insanların neden felç geçirdiğini, bazılarının ise neden vücudunun diğer bölgelerindeki problemlerden şikâyet ettiğini açıklayabilir. Aralarındaki ortak payda hepsinin kan damarları sisteminin temellerine sahip olmasıdır.” Araştırma sonuçları tamamen şaşırtıcı olmasa da söz konusu çalışma spike proteinin kan damarı hücrelerini yok ettiği mekanizmanın ilk kez net bir onayını ve ayrıntılı açıklamasını sağlıyor. Kovid-19’un vasküler sistemi etkilediği konusunda artan bir fikir birliği olsa da, tam olarak nasıl etkilediği konusu henüz anlaşılamamıştı. Benzer şekilde, diğer koronavirüsler üzerinde çalışan bilim insanları, uzun zamandır spike proteininin vasküler endotelin yıkımına katkıda bulunduğundan şüpheleniyorlardı. Ancak bu süreç son araştırma ile ilk kez belgelendi. Yeni çalışmada araştırmacılar, başak proteininin koroner çıkıntıları ile çevrili yalancı virüsler (psödovirüsler) oluşturdular. Bu psödovirüse maruz kalma, bir hayvan modelinde akciğerlere ve arterlere zarar vererek, başak proteininin tek başına hastalığa neden olabileceğini kanıtladı. Doku örnekleri, akciğer atardamarı (pulmoner arter) duvarlarındaki endotel hücrelerinde inflamasyonun varlığını gösterdi. Araştırma ekibi daha sonra bu işlemi laboratuvarda tekrarlayarak arterleri diken proteinine çeviren sağlıklı endotel hücrelerini açığa çıkardı. Bunun sonucunda proteinin, (ACE2 (anjiyotensin dönüştürücü enzim 2) reseptörlerine bağlanarak hücrelere zarar verdiğini tespit ettiler. Bu da hücrelerde enerji üreten organeller olan mitokondrinin hasar görmesine ve parçalanmasına neden oldu. Önceki çalışmalarda da hücreler Kovid-19’a maruz kaldıklarında benzer bir etki kaydedildi. Ancak bu çalışma, hücrelerin spike (başak) proteinine kendi başlarına maruz kaldıklarında hasarın meydana geldiğini gösteren ilk çalışma oldu. Profesör Uri Manor açıklamasında, "Virüsün üreme yeteneklerini ortadan kaldırırsanız bile sadece ACE2 reseptörlerine bağlanma yeteneği sayesinde, kan damarı hücreleri üzerinde hala önemli bir zararlı etkiye sahip olur" değerlendirmesinde bulundu.