İran’da elektrik kesintilerine karşı başlayan protestolar, pazartesiyi salıya bağlayan gece ülkenin birçok eyaletine genişlerken, Yargı Erki Başkanı, İran Başsavcısı’na elektrik kesintisinin nedenlerini araştırma talimatı verdi. Hükümet ise krizin iki hafta daha devam etmesinin beklendiğini açıklarken elektrik kesintilerini sanayi sektörleriyle kısıtlama sözü verdi. Başkent Tahranın güney kesiminde yer alan Rey şehri sakinlerinin bir kısmı, Enerji Bakanı başta olmak üzere hükümet yetkililerinin istifasını isteyen sloganlar atarak elektrik kesintisini protesto ettiler. Ülkenin kuzeyindeki bazı şehirler, şehir valiliklerinin veya elektrik kurumlarının genel merkezlerinin önünde protestolara tanık oldu. Londra merkezli ‘Manoto TV’ adlı televizyon kanalının Twitter hesabından paylaşılan bir videoda dün akşam Karajdaki elektrik işleri kurumu önünde yapılan protesto gösterileri yer aldı. Başkent Tahranda panik ve kızgınlık halinin bir kez daha ortaya çıkmasıyla Pazar akşamı ülkenin güneyindeki Fars eyaletinin merkezi olan Şiraz kentinde yapılan protestolarda halkın öfkesi ‘Hameneye ölüm’ sloganlarına kadar ulaştı. Eylemciler, ülkenin bir numarasını (İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney) kınayan sloganlar atarken, kent halkı sosyal aylardan kaydettikleri videoları paylaştılar. Videolarda Şirazdaki merkez sebze ve meyve halinde yangın çıktığı görüldü. Yeniden başlayan elektrik kesintileri İranlıların hayatını felç etti. Ülkenin birçok bölgesinde internet hizmetini sağlanamadı. Elektrik kesintisi, sağlık merkezlerindeki çalışmalarını ve şehirlerdeki trafik akışını da etkiledi. Yetkililer yeni bir kapanış duyurusunda bulunurken güney eyaletlerinde sıcaklıkların 50 santigrat dereceyi aştığı bir dönemde vatandaşları yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının beşinci dalgasıyla mücadele için evde kalmaya çağırdılar. Hasan Ruhani hükümetinin yetkileri seçilmiş Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi hükümetine devretmeye hazırladığı bir zamanda Tahran’da sıcaklıklar rekor seviyelere ulaştı. Devlet kurumları, dün itibariyle başkentin tüm bölgelerinde dönüşümlü elektrik kesintilerinin yapılacağı saatleri gösteren üç günlük bir zaman çizelgesi yayınladı. İranda, özellikle başkent Tahranda benzeri görülmemiş bir yaz sıcağı rekor seviyelere ulaşırken, elektrik kesintileri de arttı. Reuters’ın haberine göre Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani yaptığı açıklamada, “Enerji Bakanlığını suçlamayın, ama Bakanın sorunu halka anlatması, bizim de bu soruna bir çözüm bulmamız gerekiyor” ifadelerini kullandı. Hükümetinin enerji üretiminde bir rekora imza attığını savunan Ruhani, mevcut durumu artan sıcaklıklar ve kuraklıkla açıkladı. Ruhani, “Elektrik üretim kapasitesine yılda yaklaşık 2 bin 500 megavat ekledik. Bu hükümetten önce yılda sadece bin 700 megavat eklenmişti” dedi. Ruhani’nin açıklamalarından bir gün önce Enerji Bakanlığı yetkilileri yaptıkları açıklamada, elektrik kesintisine, iki elektrik santralinin arızalanmasının neden olduğunu belirttiler. Yetkililer ayrıca Buşehr Nükleer Santrali’nin iki haftalık aranın ardından enerji üretimine yeniden başladığını duyurdular. Cumhurbaşkanı Ruhani açıklamalarını şöyle sürdürdü: “Elektrik, insanların yaşamı, refahı ve üretimi için büyük önem taşımaktadır. Ancak bu yıl benzeri görülmemiş bir kuraklıkla karşı karşıyayız, yağışlar geçen yıla göre yüzde 52 azaldı ve baraj suyundaki azalma nedeniyle 7 bin megavat elektrik üretimi yapılamadı.” Öte yandan yeni Yargı Erki Başkanı Gulam Hüseyin Muhsini Ejei, İran Başsavcısı Muhammed Caferi Muntazeri’ye elektrik kesintisinin nedenini derhal araştırması ve halkın haklarının elde edilmesi ve önceden haber vermeksizin sık sık meydana gelen kesintilerin neden olduğu zararların önlenmesi veya en aza indirilmesi bağlamında uygun eylem ve sonuçlar hakkında kendisini bilgilendirmesi talimatı verdi. Bu arada Cumhurbaşkanı Yardımcısı İshak Cihangiri, elektrik kesintilerinin iki hafta daha devam etmesinin beklendiğini belirterek hükümetin elektrik kesintilerini sanayi sektörleriyle sınırlamaya karar verdiğini açıkladı. Cihangiri, Enerji Bakanı ile düzenlediği ortak basın toplantısında, lisanslı olsalar bile kripto para (Bitcoin) madenciliği cihazlarının çalışmalarının durdurulmasını talep etti. Cihangiri, bu çalışmaların durmaması halinde lisansı geri çekmekle tehdit etti. Seçilmiş Cumhurbaşkanı İbrahim Reisinin halkla ilişkiler ofisi, Reisi’nin dün Enerji Bakanı Rıza Erdekaniyan ile istişarelerde bulunduğu ve elektrik kesintisinin insanlarda ve ekonomik sektörlerde yarattığı sorunlarla ilgili derin endişesini dile getirdiğini açıkladı. İranın yarı resmi ajansı ISNA, Bakan Erdekaniyan’ın, Reisiye bakanlığın elektrik kesintilerine karşı aldığı önlemler hakkında bir rapor sunduğunu ve ayrıca bölge ülkeleriyle ilişkilerde uygun iletişim konusunda brifing verdiğini aktardı. Öte yandan ülkenin güneybatısında, bazı Arap aşiretlerinin ileri gelenleri, Karhe ve Karun nehirleri üzerindeki barajların açılmasını talep etmek için Ahvaz (Huzistan) eyaletindeki valilik binası önünde bir oturma eylemi düzenlediler. Eyaletteki su işleri kurumunun ana binasına baskın yapan ve “Allahu Ekber” sloganları atan çiftçilerin görüntüleri sosyal medya platformlarında paylaşıldı. Daha sonra yetkililer, oturma eyleminin sona erdirilmesi için müdahale etti. ISNA, yayınladığı “Enerji Bakanlığı’nın Susuz ve Elektriksiz Kampanyası” başlıklı bir analiz haberde, “Enerji Bakanlığı, 14 hafta önce, ülkenin çeşitli noktalarına su ve elektriği ulaştırmak için hükümetin gurur kaynağı sayılan bir kampanya başlattı. Ancak bugünlerde insanların gördükleri ve hissettikleri, kampanyanın sonucundan tamamen farklı” ifadelerini kullandı. Hükümete yakınlığıyla bilinen ISNA, Enerji Bakanı Erdekaniyan’ın, iki haftadır sessiz kalmasını eleştirdi. ISNA’nın analiz haberinde, “Havaların erken ısınması, hidroelektrik istasyonlarının olmaması ve kripto paralar gibi hoş bir misafirin varlığı, elektrik sektörünün yükünü omuzlarında taşıması, elektrik kesintilerinin nedeninin halka açıklanmasında birer bahane haline geldiler” ifadeleri yer aldı. Devrim Muhafızları Ordusu’na (DMO) ait Civan gazetesi de Bakan Erdekaniyan’ı eleştirerek, İranlılar arasında sıcak yaz aylarında sık sık meydana gelen elektrik kesintileri nedeniyle yaşanan hayal kırıklığına dikkati çekti. Gazete, “Bakanın elektrik kesintileriyle ilgili sessizliği sürüyor” yazdı. İran’daki diğer gazeteler de elektrik kesintilerini manşetlerine taşıdılar. ‘Asia News’ adlı ekonomi gazetesi, “Elektrik neden kesilir?” başlığı altında bin megavat üretim kapasitesine sahip iki tesisin çalışmalarının askıya alındığını belirtti. Aftab News gazetesi ise “Bu iki kişi arasındaki fark nedir?” başlığıyla Enerji Bakanı ile Sağlık Bakanının resimlerini yayınlayarak,  “Eylem sürecinde olumlu bir değişiklik olduğunda yönetici varlığı somutlaşır. Tüm bakanlıklar, küçük yetkililerin bildiği ve iyi yaptığı rutin prosedürleri uygular” eleştirisinde bulundu. Donya-e-Eqtesad gazetesi ise ülkenin ilkbaharda yaşadığı ilk elektrik kesintisi dalgasının ardından gelen ikinci elektrik kesintisi dalgasının arkasında ‘komuta merkezinin’ olduğunu öne sürdü. Gazete, 2008 yılında elektrik alanında yapılan yatırımlar yaklaşık altı milyar doları aşarken geçen yıl 630 milyon dolara düştüğüne dikkati çekti. Vatan Emrooz gazetesi de enerji alanına yapılan yatırımlardaki yüzde 85lik düşüşün elektrik kesintilerinin nedeni olduğunu vurguladı. Devletin resmi gazetesi Keyhan, Iraka elektrik ihracatını eleştirenleri hedef aldı. Gazete, resmi basını DEAŞ ve müttefiklerine ‘hizmet etmekle’ suçladı. Ancak her iki gazete de kripto para madenciliğinin elektrik kesintilerinde payı olabileceğine işaret ettiler. Reformistlere yakınlığıyla bilinen İbtikar gazetesi ana başlığını  “Yaz sıcağında elektrik kesintileri ve Kovid-19” şeklinde attı. Hükümetin sözcüsü niteliğindeki İran gazetesi ise, İranlıların sosyal ağlarda kullandıkları ‘Elektrik kesintisi’ etiketine atıfla ‘Elektrik Kesintisi Krizi’ başlığını attı. Gazete, “Elektrik kesintilerinin boyutu kırmızı çizgilere ulaştığında kriz patlak verdi” yazdı.