Çin ve ABD arasındaki uzay savaşı kızışıyor

  • 1/7/2019
  • 00:00
  • 17
  • 0
  • 0
news-picture

ABD ile Çin arasındaki ekonomi, teknoloji ve iletişim konusundaki rekabete bir yenisi daha eklendi. İki ülke arasındaki yeni rekabetin konusu uzay. Soğuk Savaş sırasında Sovyetlerin endüstriyel roket ve füze uyduları endişesinden sonra ABD’li stratejistler gözünü, Çin’in başlattığı uzay programlarına yöneltti. Ordunun çabalarına destek veren Çin, diğer ülkelere göre uzaya daha fazla füze fırlatmaya başladı. ABD ile kıyaslandığında Çin, sadece geçtiğimiz yıl uzaya 39 roket gönderirken, ABD 31 ile sınırlı kaldı. Rusya 20, Avrupa ülkeleri ise 8 roket gönderdi. Gelecek on yılda bir yörünge istasyonu inşa etmeyi planlayan Çin geçtiğimiz Perşembe günü ayın karanlık yüzüne bir roket indirmeyi başardı. AFP’ye göre Çin, 1972 yılından bu yana hedefine ilk kez bu kadar yaklaşırken, bu kapsamda Pekin yönetimi, incelemelerde bulunması için uzaya Çinli astronot yollamayı planlıyor.  Çin’in harcamaları Çin, sivil ve askeri alan programlarına Rusya ve Japonya’dan daha fazla harcama yapıyor. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) Pekin’in belirsizliğine rağmen, Çin’in 2017 bütçesini 8,4 milyar dolar olarak tahmin ediyor. PricewaterhouseCoopers şirketinden Phil Smith’e göre bu rakam, ABD’nin sivil veya askeri uzayla ilgili programlarına harcadığı 48 milyar doların çok altında. Ancak bu rakam Rusya’nın sivil alanda yer alan ve 3 milyar dolara indirgenmiş uzay bütçesinin iki katından daha fazla. Yıllarca süren gecikmelerden sonra Çinli liderler, 1970’deki ilk uydu ve 2003’teki gibi diğer süper güçlerin uzay teknolojisi aşamalarını sistematik olarak takip ediyor. Washingtondaki Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezinde askeri uzay programlarında bir yetkili olan Todd Harrison, “Bu rotada devam ederlerse, Rusya, uzay teknolojisindeki yeteneklerinden hızla kayıplar yaşayacak” yorumunda bulundu.ABD ve Çin arasındaki mücadele artıyor Çin hali hazırda SpaceX ve Arianespace gibi şirketlerin hakim olduğu ticari uydu fırlatma pazarında herhangi bir tehdit oluşturmuyor. Çin, ABD’de de yapılan uzay araştırmalarına ilişkin henüz ilerleme kaydedemedi. Bir NASA yöneticisi Çin’in aya inen Change 4  adlı aracı için Pekin’i kutlarken, yeni gelişmelerin ABD ve Çin arasında rekabete dönüştüğünü ifade etti. ABD ve Çin arasındaki asıl rekabet, uzayın yakın vadeli askeri kullanımı ve uzun vadedeki uzay kaynaklarının sömürülmesi gibi iki alanda gerçekleşiyor. Her ne kadar ulaşılması zor bir hedef olsa da özellikle roket yakıtı üretimi için Ay veya diğer küçük gezegenlerden su ve mineral çıkarılması planlanıyor. Görünen o ki ABD şirketleri bu konu üzerinde çalışmaya başlıyor. Soğuk Savaş günlerinin aksine, uzay istilasının çoğu yasal bir boşlukta gerçekleşiyor. Geçtiğimiz yüzyılda Washington ile Moskova arasındaki bilimsel işbirliği, uzayda kitle imha silahlarının yasaklanmasını sağlamak için uzayla ilgili birkaç anlaşmayı müzakere etmeye teşvik etti. Nebraska-Lincoln Üniversitesi Uzay Hukuku Profesörü Frans von der Dunk, “Anlaşmalar o kadar belirsiz ki, uzay bazlı çıkarımların yasal sonuçlarını tespit etmek zor” dedi. Bu antlaşmalar, Çin’in 2007’de test ettiği uydu karşıtı lazer ekipmanları, elektronik saldırılar, elektronik sıkışma ve uydu karşıtı kara füzeleri gibi modern askeri teknolojileri gölgede bıraktı. Fransız haber ajansı AFPye göre, arazi konusundaki anlaşmazlıklar savaş yasalarına tabi olsa da, bu yasaların eşdeğeri yok ve bazı soruları cevapsız bırakıyor. Bir uydu uzayda başka bir uydu ile çarpışırsa bu bir saldırı anlamına mı geliyor? Uygun cevap nedir? Sivil uydular misilleme yapmaktan korunmalı mıdır? Peki ya ikili sivil ve askeri kullanımlı uydular… Bir devlet bilinmeyenli bir siber saldırıya nasıl cevap verir?‘Çinliler her şeye hazırlanıyorlar’ Nebraska Üniversitesi Uzay Hukuku Profesörü Jack Brid, “Uzaydaki silahlarla diğerlerini birbirinden ayırmak çok zor. Ne yazık ki, herhangi bir büyük silahlı çatışmayı uzaya yayılmayan bir yerde düşünmek zor. Çinliler gelecekte olabilecek yeni her şeye hazırlanıyorlar. Uydulardan uçağa iletişim ve planlarımıza müdahale etmek için sistem testleri gerçekleştiriyorlar” açıklaması yaptı. Uzman Todd Harrison açıklamasına, “ABD, uzay sistemlerimizin karşılaştığı tehditlere ayak uyduramıyor” dedi. Öte yandan, Soğuk Savaş esnasında Moskova ile olanların aksine bu konu için Çin ve ABD arasında diyalog gerçekleşmiyor. Harrison bu konu için, “Çin’i içeren uzay krizi durumunda ordumuzu kimin arayıp aramadığı belli değil” dedi. Ancak diğer gözlemciler Çin’i ABD karşıtı bir rakip olarak gösterme konusunda şüpheci davranıyor. Sahaja World Foundation grubundan Brian Waiden, Çin’in bir tehdit algısı oluşturmasına ilişkin bazı gözlemcilerin, NASAya daha fazla fon ayırmak için bunu Kongreyi zorlama aracı olarak kullandığını belirtti. Waiden, “Bunun ABDnin uzayda istediklerini yapmaları için bir motivasyon olacağını düşünüyorlar. Çin ile rekabeti siyasi iradeyi serbest bırakmak için anahtar olarak görüyorlar ve istedikleri projeleri finanse etmek için fon sağlıyorlar” dedi.

مشاركة :