Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putinin, Cuma günü Moskovada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile düzenledikleri ortak basın toplantısında, Ankara-Şam arasında 1998de imzalanan Adana Mutabakatı’nı gündeme getirmesinin yankıları devam ediyor. Suriye Dışişleri Bakanlığı’ndan resmi bir kaynak önceki gün SANA haber ajansına yaptığı açıklamada, Şam rejiminin anlaşmaya bağlılığını sürdürdüğünü ve bunun yeniden yürürlüğe girmesi için Türk tarafının bazı talepleri yerine getirmesi gerektiğini söyledi. Bu talepler arasında Türk güçlerinin Suriye’den çekilmesi ve sınırda ortak düzenlemelerin yapılması bulunuyor. Söz konusu talepler aynı zamanda Adana Mutabakatı çerçevesinde Ankara ile olası bir diyaloğu yönetmesi için Moskova’ya zorunlu bir rol biçmeyi hedefliyor. Türkiye, Suriye’nin kuzeyindeki operasyonlarını bu mutabakat ilkeleri doğrultusunda gerçekleştirdiğini açıklayana kadar Suriye rejiminin gündeminde böyle bir anlaşma yoktu. Türkiye’nin bu yöndeki açıklamasını bir işaret olarak gören Kremlin ise anlaşmanın iki tarafın memnuniyetiyle sonuçlanacak şekilde görüşülmesini gündeme getirdi. Bu bağlamda Şam rejimini bu stratejiye yaklaşmaya zorlayan Moskova, iki müttefiki arasındaki birçok görüş ayrılığına rağmen dengeleri koruyacak orta bir yol bulmakta yine başarılı oldu. Bu durum daha önce Suriye’deki kimyasal depoların imha edilmesi, güney cephesi ve kısmen de olsa Ankara ile İdlib konusunda yaptığı anlaşmada da tekrar etmişti. Moskova şimdi de, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un ağzından “Suriye hükümetinin anlaşmaya bağlı olduğunu” ilan etti. Tabi bu ilan aynı zamanda akıllara şu soruyu da getiriyor: Bugüne kadar Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyindeki varlığını “işgal” olarak nitelendiren Şam, ne oldu da bu anlaşmayı hatırladı ve bağlı olduğunu açıklamak zorunda kaldı. Ancak Rusya’nın Adana Mutabakatı’na bakışı, Türkiye ile Suriye rejiminin bakışından farklılık arz ediyor. Zira Putin’in, Erdoğan’la yaptığı görüşmede, Adana Mutabakatı için “anlaşmazlıkların önemli bir kısmını oluşturuyor” ifadelerini kullanması, Moskova’nın söz konusu anlaşmaya hangi gözle baktığı sorusunu gündeme getiriyor. Buradaki anlam gayet açık ve anlaşılır. Putin aslında şunu söylüyor, “Anlaşma, başta Türkiye’nin güvenlikle ilgili endişeleri olmak üzere iki taraf arasında devam eden sorunların görüşülüp tartışılması için hukuki bir zemin oluşturacak.” Bu anlam aynı zamanda Lavrov’un Fas ziyareti sırasında yaptığı açıklamayla da tamamen örtüşüyor. Lavrov, geçtiğimiz günlerde Faslı mevkidaşı Nasır Burita ile Rabatta düzenlediği ortak basın toplantısında, Moskova’nın Adana Mutbakatı’nda belirtilen tampon bölgenin derinliği konusunda aynı fikirde olmayışı sebebiyle Ankara-Şam arasında müzakerelere işaret etmişti. Anlaşma maddesinde 5 kilometre şeklinde belirtilen bu bölge, iki taraf arasında görüşmelerin başlatılması halinde müzakerelerin odak noktası olabilir. Tüm bunlar göz önüne alınınca Rusya, hem Esed rejiminin Suriyenin tamamında egemenliğini sağlama hem de müttefiki olan Türkiye’nin ülkenin kuzeyindeki endişelerini giderme noktasında bir yol açmayı hedefliyor. Zira Türkiye’nin bu bölgedeki endişelerini gidermesi yönünde atacağı adımlar anlaşma maddelerinde yer aldığı için söz konusu adımların hukuki bir statü kazanacağını söylemek de mümkün. İşte bu noktada Şam-Ankara olası müzakereleri büyük önem kazanıyor çünkü tampon bölgesinin yer aldığı madde, görüşmeler sonucu değiştirilebilir.Şam’dan Ankara’ya Adana Mutabakatı tepkisiRusya’nın ‘güvenli bölge’ alternatifi: Adana Mutabakatı10 maddede Adana Mutabakatı ne anlama geliyor?Rusya, Adana Mutabakatı’nı geliştirmek istiyor