Almanya Şansölyesi Angela Merkel, ABD’nin İran’a askeri bir saldırıda bulunmanın eşiğinde olduğunu ifade eden haberlerden sonra Avrupa Birliği (AB) liderlerinin, bölgedeki İran krizi konusunda endişelendiklerini belirtti. Bu esnada Almanya hükümeti de krizin ‘barışçıl yollarla’ çözülmesi çağrısı yaptı. İngiltere, müttefiki ABD ile sürekli iletişim halinde olduğunu belirterek, Ortadoğu’daki tüm taraflara gerginliği sonlandırma çağrısı yapıyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise çekişmenin taraflarını, bölgenin güvenliğini korumak adına gerilimden kaçınmaya çağırdı. Benzer bir tutumla Kremlin de Tahran ve Washington arasındaki çekişmede öz kontrol çağrısında bulundu. Reuters’ın aktardığına göre Merkel, Brüksel’de gerçekleşen iki günlük AB zirvesinin ardından, “Endişeye kapılıyor, oldukça gergin olan bu durum için diplomatik müzakereleri ve siyasi bir çözümü destekliyoruz” ifadelerini dile getirdi. Merkel ayrıca AB üyesi ülkelerin dış politika danışmanlarının zirvede mevcut durumu tartıştıklarını da belirtti. Berlin’de Almanya Hükümeti Sözcüsü Martina Fietz, Almanya’nın çekişmenin tüm taraflarını, özellikle de İran’ı etkilemeye çalışarak Körfez’deki mevcut çekişmenin barışçıl yollarla çözülmesi çağrısı yaptığını ifade etti. Berlin’in değerlendirmelerine göre ABD Başkanı Donald Trump, askeri bir çatışmadan kaçınmak istiyor ve Fietz, Almanya’nın bundan memnun olduğuna vurgu yapıyor. Alman sözcünün açıklamalarından, başta ABD’nin olası uyarısı olmak üzere gerginliğin artmasından sonra Berlin’in temaslarda bulunup bulunmadığı net olarak anlaşılmadı. Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas’ın tansiyonu düşürmek için gerçekleştirdiği Tahran ziyaretinden yaklaşık bir hafta, Umman Körfezi’ndeki iki petrol tankerine yönelik saldırıdan da birkaç gün sonra ABD’ye ait insansız hava aracı (İHA) düşürüldü. Hürmüz Boğazı’ndaki son saldırılar hakkında değerlendirmede bulunan Fietz, böylesi eylemlerin yalnızca kişileri tehlikeye atmayıp çekişmenin tırmanmasına da katkı sağladığını ifade ederek, ticari gemilerin güvence altına alınması gerektiğinin ve bunun ticari bir ülke olarak Almanya için de önemli olduğunun altını çizdi. Almanya Savunma Bakanlığının açıklamalarında, Almanya güçlerinin İran’a komşu Irak’ta gerçekleştirdiği eğitim görevinin şimdiye kadar normal seyrettiği ve Irak’ın başkenti Bağdat’ın yakınlarında ve Kürdistan bölgesinde, oranın güvenlik güçlerini eğitmek üzere 150 Alman askeri bulunduğu ifade edildi.Avrupa’dan ortak ses İngiltere Başbakanı Theresa May’in sözcüsü ise dün Londra’nın İran ile yaşanan durumu Washington ile birlikte düzenli olarak takip ettiklerini söyledi. Reuters’ta yer alan habere göre sözcü, “Tüm tarafları gerginliği bitirmeye davet ettiğimizi defalarca söyledik. İran’ın faaliyetleri ile ilgili yaşadığımız sorunları da açıkladık. Gerginliğin hiçbir tarafın yararına olacağını düşünmüyor, ABD ve ortaklarımızla diyalogu sürdürüyoruz” ifadelerini kullandı. Zirve programı öncesinde Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da çekişmenin tüm taraflarına kendilerini kontrol etme çağrısı yaparak, “Bu gerilim, özellikle de askeri bir çatışma kimseye bir şey kazandırmaz” ifadelerini kullandı ve meselenin bölge güvenliğini korumak olduğunu ekledi. Öte yandan Alman haber ajansı, Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk’ın, “Bazen en iyisi karışmamaktır” ifadelerini aktardı. Tusk’a göre tarihteki en büyük sorunlar, olumsuz politikalardan dolayı değil aktif politikalar yüzünden alev almıştır.İran tehdidi ve tarafların hamlesi Fransa, AB, Çin ve Rusya’nın yanı sıra İngiltere ve Almanya’nın 28 Haziran’da nükleer anlaşmayı kurtarmanın yollarını aramak üzere Viyana’da kritik nükleer görüşmeleri yeniden başlatmaları muhtemel. Bu tarih, İran Ulusal Güvenlik Yüksek Meclisi’nin almış olduğu ve İran’ın buna uygun olarak zenginleştirilmiş uranyum ve ağır su stokuna ilişkin yükümlülüklerini azalttığı kararda belirtilen sürenin on gün öncesine denk geliyor. İran, bu haftanın başında uranyum zenginleştirme oranını artırmak ve nükleer anlaşmaya uygun olarak ortadan kaldırdığı parçaları Arak ağır su tesisinde yeniden üretmekle tehdit etti. Geçtiğimiz hafta yaptığı bir açıklamada AB, toplantıda ‘ABD’nin çekilerek İran’a yönelik yaptırımları yeniden yürürlüğe sokmasından kaynaklanan sıkıntıların üstesinden gelme biçimlerinin’ konuşulacağını belirtti. Açıklamada ayrıca üst düzey yetkililerin İran’ın son zamanlarda nükleer yükümlülüklerini yerine getirme konusunda yaptığı açıklamaları da ele alacağına işaret edildi. AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, önceki gün, “Bizim için önemli olan, İran’ın tüm yükümlülüklerine bağlı kalmasıdır” ifadelerini kullanarak İran ile ABD arasındaki gerginliğin düşürülmesi çağrısında bulundu. Bu bağlamda Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov da dün, tüm tarafları İran’a ilişkin meselede kendine hâkim olmaya çağırarak Moskova’nın Washington ile Tahran arasındaki gerginliğin büyümesinden endişe duyduğunu ifade etti.Rusya’dan ABD’ye önemli uyarı Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov ise ABD ile İran arasındaki çatışma riskinin hala mevcut olduğunu söyleyerek Washington’un sonuçları düşünerek aceleci adımlar atmaması gerektiğini vurguladı. Rus İnterfax haber ajansına göre Ryabkov dün, Avrupa ödeme sistemi INSTAX’ın başlatılmaması halinde ülkesinin petrol ihracatı ve bankacılık alanında İran’a yardım etmeye hazır olduğunu dile getirdi. Avrupa ülkeleri, geçtiğimiz Ocak ayının sonunda nükleer anlaşmayı koruma ve ABD yaptırımlarını atlatma çabası ile INSTAX mekanizmasını ortaya atmıştı. Ryabkov, ABD’yi ‘Ortadoğu’daki yangınların çoğunu tutuşturan’ yanlışlar yapmakla suçladı ve çatışma riskinin halen var olduğu konusunda uyardı. Rus Sputnik haber ajansının aktardığına göre Ryabkov açıklamasında, “Şayet varsa, Washington’daki sorumlu kişileri bir kez daha sonuçları hesaba katmaya ve aceleci adımlar atmamaya davet ediyoruz” ifadelerini kullandı. Ryabkov açıklamasının devamında, “ABD, durumu tırmandırma yaklaşımını izliyor. Durumu körükleyerek açık çatışma uçurumuna sürüklüyor” dedi.