Batılı arabulucular, İran ve ABD’yi Afganistan’da güvenliğin sağlanmasına ilişkin işbirliği yapmaya ikna etmeye çalışırken, ABD Başkanı Donald Trump, birliklerini en uzun savaştan uzak tutmaya çalışıyor. Reuters’ın konu hakkında bilgi sahibi 3 kaynaktan aktardığına göre, aylardır arabulucuların diyalogu teşvik amacı ile Washington ve Tahrana çeşitli mesajlar ilettiği belirtildi. Konu hakkında açıklamada bulunan bir kaynak, ABD ve İrana hitaben, “Afganistan, ortak zeminlerin bulunduğu bir alan” dedi. ABD ve İran, ABD liderliğindeki 20 bini aşkın yabancı birliğin Afganistan’dan çekilmesi durumunda ülkede yeniden Taliban’ın hüküm süreceği, El Kaide’nin genişlemesine izin verileceği veya diğer radikal grupların burada konuşlanacağı konusundaki endişeler etrafında birleşmiş durumda. Reuters haber ajansına göre Tahran, ABD yaptırımlarının ekonomilerini sarstığı ve Körfezde çatışma seslerinin yükseldiği bir zamanda İrandaki Afganların ülkelerine geri dönmesini istiyor. Tahran veya Washingtonun, Afganistanda işbirliği yapmak için İranın nükleer programı ve Ortadoğudaki ABD-İran gerginliği üzerindeki farklılıkları ortaya koymadığına dair göstergelerin olduğu ifade edildi.İranın endişesi ne? Reuters’a göre Washington’a iletilen mektuplardan birinde, Tahran’ın, Trump yönetimin ABD birliklerinin Afganistandan geri çekilme konusundaki müzakereler ve Afgan taraflar arasındaki siyasi görüşmelerde endişe duyduğu bilgisi yer alıyor. İranlı üst süzet bir yetkili mektupta, ABDnin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad’ın ‘Taliban ile doğrudan müzakere yapma konusunda hata yaptığını’ belirtti. Mektupta, bu yaklaşımın askeri kazanımlar elde etmenin yanı sıra Taliban’a ‘siyasi üstünlük verdiği’ aktarıldı. Ayrıca Taliban liderleri, İranlı muhataplarına ‘Taliban’ın egemen olduğu bir hükümetten başka hiçbir şeyi kabul etmeyeceklerini’ söylediği iddia edildi. İran ile ABD arasındaki bu temas, Tahran’ın geçtiğimiz Haziran ayında Körfez’de ABD’ye ait bir insansız hava aracını (İHA) düşürmesinin ardından iki ülkeyi askeri çatışmaya iten gerginliğin tam tersi konumunda. Trump, İHA’nın düşürülmesinin ardından İran sahiline yapılacak hava saldırısından vazgeçerken, İranın yakın zamanda müzakere masasına oturacağını ifade etti. Konu hakkında bilgi sahibi olan iki kaynak, Tahran’ın ülke gelirinin ana kaynağı olan petrol ihracatını durduran Washington yaptırımlarını askıya almak için müzakerelere hazır olduğunu söyledi.İran ve ABD, Afganistan konusunda birleşir mi? Kaynak, Afganistanda yapılacak olan kapsamlı işbirliğinin Trump’ın geçtiğimiz yıl nükleer anlaşmadan çekilmesi sonra ortaya çıkan gerilimleri azaltmak için İran ile müzakerelere yol açabileceğini ifade etti. Başka bir kaynak ise, Washington’un Afganistan’daki ortak çıkarları ve Tahran’ın bu çıkarlar hakkındaki tutumu neticesinde tarafların görüşmeler düzenleyebileceğini belirtti. Bir diğer kaynak ise, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton’un İran üzerindeki yaptırımların hafifletilmesine karşı çıktığını belirtirken, Afganistan hakkında yorum yapmayı reddettiklerini çünkü Tahran’ın bu konuda Washington yönetimin taleplerine uyacağına inandıkları kanaatinde olduklarını ifade etti. Bir Afgan yetkili, ABD’nin Talibanı devirmek için ülkeye ayak basmasından bu yana İran’ın, Taliban ile barışçıl bir çözüme ulaşmak ve ABD askerlerini Afganistandan geri çekmek için ilişkiler kurduğunu söyledi. Tahran, Taliban ile üst düzey temaslarda bulunurken, bazı yetkililer, sınıra yakın ABD güçlerine baskın yapmak için militanlara sınırlı miktarda silah sağlandığını söylüyor. Pompeo, İran’ı Taliban’ın ‘suç ortağı’ olmakla suçlarken, bazı bölge uzmanları, Tahran’ın militanların iktidara gelme beklentisi ile temkinli davrandığına inanıyor. ABD’nin eski Kabil Büyükelçisi Ryan Crocker, "İran’ın Afganistanda herhangi bir barış çabasında yararlı bir rol oynayacağı" sorusunun cevabını kimsenin bilmediğini belirterek, “Arabulucuk konusunda herhangi bir sonuç alınacağından şüpheliyim.  Bunun sebebi İran yönetimin siyasi politikası. Korkarım ki gemi yelken açtı” ifadelerini kullandı.