Bölge yıllardır bir oluşum içerisinde ve bölgedeki her şey hayatta kalmak ya da değişim için mücadele ediyor. İran rejimi, söz konusu değişimin amillerinden veya daha doğru ifade edersek bölgedeki yıkımın unsurlarından biridir. İran’ın Suudi Arabistan’ın doğusuna gerçekleştirdiği saldırı gerilimi daha tehlikeli bir seviyeye yükseltti. Bundan dolayı bölgeye ilişkin okumalarımızda bilinçli bir şekilde hareket etmeli ve resmin bütününü görmeliyiz.- Petrol tesislerine yönelik gerçekleştirilen saldırının yeni bir savaş cephesi olduğu değerlendirmesinde bulunabilir miyiz? Saldırı, İran tarafından yapılan bir savaş ilanıdır. Ancak bu, gerekli caydırıcı dengelerin kurulması halinde mutlak anlamda yeni bir cephenin açıldığı anlamına gelmez. Bundan dolayı Washington, İran saldırılarını önlemek için savunma birlikleri gönderme sözü verdi. Asıl mesele, yeni teknolojilerin kullanıldığı saldırıların tespit edilmesi ve önlenmesi meselesidir. İran şimdi cephelerini değiştiriyor. İran daha önce Yemendeki Husiler aracılığıyla uzaktan savaşıyordu. Abkayk ve Hurays saldırıları, İran’ın Suudi Arabistan’a ve tüm bölgeye karşı olan düşmanlığında yeni bir düzeyi temsil ediyor. Dengeler başarılı bir şekilde oluşturulursa, Tahran’ın düşmanlarını petrolden mahrum etme stratejisi boşa çıkar.-Suudi ordusunun İran saldırısına cevabı gecikti mi? Önceki krizlerin nasıl ele alındığını hatırlayalım. Saddam 1 Ağustos 1990’da Kuveyt’i işgal ettiğinde, cevap bir sonraki yılın Ocak ayında geldi. Uluslararası yasal güvencenin sağlanması ve askeri bir ittifak kurulması 5 ay sürdü. Bütün baskılara rağmen karar mercii, tüm olasılıkları göz önünde bulundurmadan hızlı kararlar vermek istemediği gibi asgari kayıplarla güçlü bir cevap vermeyi amaçlıyor. Öte yandan İranın kaybedeceği çok az şey var. Bir petrol devleti olarak İran, bütün birikimlerini bir savaş devleti oluşturmak için kullandı. Buna karşılık kendilerini savunmak zorunda kalmadıkça askeri bir çatışmadan uzak duran 6 Körfez ülkesi ise inşa ettiği sanayi, hizmet ve modern şehirlerden dolayı endişe duyuyor.- Rusya’nın saldırılarda İran’a yardım ettiğine işaret eden kimseler var. “Faydalananı arayın” mantığıyla yaklaşırsak bu konuda ne söylenebilir? Eğer İran’ın bir saldırganlık geçmişi olmamış olsaydı saldırıların ardında azmettiren bir tarafın olup olmadığını arayabilirdik. Gerçek şu ki, Rusya İran saldırısından istifade etmedi. Suudi Arabistan, birkaç gün içinde noksanlıkları telafi etti ve İran hedefine ulaşamadı. Rusyanın ve üretici ülkelerin geri kalanının ganimetleri ise üç günlük bir arz kesintisinin arkasından geldi. Kuşkucular, Moskovanın Amerikayı Körfez gibi etkin olduğu alanlarda muhasara altına almak istediğini düşünebilir. Bu iki güç çatışması söz konusu olduğunda makul bir motivasyon gibi görünüyor. Ancak yakından baktığımızda daha farklı bir resimle karşı karşıya kalabiliriz. İran saldırısı Riyad ile Washington arasındaki mesafeyi daha da yakınlaştırdı. Riyad’a karşı muhalif tutumuyla bilinen Senatör Lindsey Graham bile İrana savaş ilan edilmesi için çağrıda bulundu. Moskova en azından bu aşamada İran saldırısından istifade etmedi.- Peki ya Washington? Körfezdeki korku çemberini genişletmek ve silah satışlarını arttırmak için böyle bir olaya karışmış olabilir mi? Bu tür komplo teorileri basit akıl yürütmelerin bir sonucudur. Washington’un Suudi üretiminin yarısını felç eden böyle bir saldırıdan herhangi bir çıkarı yok. Zira böyle bir durum fiyatların yükselmesine ve ABD ekonomisinin zayıflamasına yol açmakla birlikte Başkan Trumpın seçim şansını tehdit eder. Öte yandan gerçek bunun tam tersidir. Fiyatları yükseltmek ve rakiplerini piyasadan çıkarmak isteyen İran, ambargoyu kaldırması için Trump’a baskı yapıyor. Ayrıca Kongre’nin Trump yönetimine muhalefeti nedeniyle ABD’nin Suudi Arabistan’a silah satışları kararlaştırılan orandan çok daha düşük.- Riyad’ın maruz kalacağı yeni saldırıların maliyeti ne olacak? Burada bedeli olmayan bir savaş yok. Eski ve yeni ittifakların çoğunun bir bedeli vardı. Arap ortaklar bile maddi tazminat bekliyorlar. Yine de para, savaşın maliyetinden daha ucuzdur.