Addis Ababanın Mavi Nil nehrinde inşa ettiği Nahda (Hedasi) Barajı’nın dolum ve işletimi hakkında Mısır, Etiyopya ve Sudan arasında yürütülen görüşmeler, anlaşmazlıklar nedeniyle bir hafta süren askıya alma döneminin ardından dün yeniden başladı. Baraj, su kaynaklarına etkisi hakkında Kahire ve Hartumu endişelendiriyor. Video konferans yoluyla düzenlenen ve geç saatlere kadar süren toplantı, üç ülkenin dışişleri ve su kaynakları bakanlarının katılımıyla, müzakerelere sponsorluk eden Afrika Birliği (AfB) temsilcilerinin huzurunda gerçekleştirildi. Müzakerelerin yeniden başlaması, özellikle de barajın dolum ve işletimi konusunda bağlayıcı bir anlaşmaya varılması gerektiği konusunda Kahire ile Hartum’un tutumlarındaki yakınlaşma ışığında geldi. Mısır Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ahmet Hafız, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şukri ile Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanı Muhammed Abdulati’nin de katılımıyla, Nahda Barajının dolum ve işletimi ile ilgili müzakerelere devam etme yolunda Mısır, Etiyopya ve Sudan’dan dışişleri ve sulama bakanları arasında toplantı düzenlendi” ifadelerini kullandı. Al Arabiya’nın haberine göre, Müzakerelerin önümüzdeki Salı günü tamamlanacağını bildiren Sudan ise, dün düzenlenen toplantıda, Güney Afrika Cumhuriyeti Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa’nın 4 Ağustosta belirlediği gündeme ve 24 Temmuz’da mini Afrika zirvesinde sunulan uzman raporuna dönme gereğini talep etti. Nahda (Hedasi) Barajı müzakerelerinde teknik ve hukuki komitelerin görüşmeleri, barajın dolumuna ilişkin Etiyopya ile yaşanan anlaşmazlıkların ardından Kahire ve Hartumun talebi üzerine geçen hafta askıya alınmıştı. Müzakereler, Nahda Barajının dolum ve işletimine ilişkin bağlayıcı bir anlaşmaya varılması amacıyla, ABD ve Avrupa Birliğinden gözlemciler ile AfB Komisyonu uzmanları huzurunda AfB’nin himayesinde gerçekleştirilecek Etiyopyanın Nahda Barajı anlaşmazlığını çözme yönündeki kısmi anlaşma teklifinin Mısır ile Sudan tarafından reddedilmesi, yaklaşık bir hafta önce müzakerelerin askıya alınmasına neden olmuştu. Nitekim Mısır ve Sudanlı yetkililer, Etiyopyanın önerisinin AfB bürosu zirvesinde kararlaştırılanlardan geri adım atmak anlamına geldiğini, ihtilaflı konulara ilişkin nihai ve kapsamlı bir anlaşma içermediği, barajın ilk dolumu ile sınırlı kaldığı ve işletim kurallarına değinmediğini, herhangi bir zorunluluğu yansıtmadığını düşünüyor. Mısır, tarım ve içme suyunun yüzde 90ından fazlasını temin ettiği 55,5 milyar metreküplük su payının, baraj dolayısıyla zarar göreceğinden endişe duyuyor. Diğer yandan, Mısır’ın nehirden en büyük payı aldığını öne süren Etiyopya ise Mavi Nil sularının pay edilmesini içeren nihai bir anlaşmaya varmak istiyor. Barajın dolum ve işletimi üzerine bağlayıcı bir anlaşmaya varılması gereğini teyit eden Kahire ve Hartum’un başbakanlarının Cumartesi günü Sudanın başkentinde yaptığı görüşme sonrasındaki ortak açıklamaları, çeşitli alanlarda ikili işbirliğini güçlendirme taahhüdünü vurgulandı. İki taraf da, Sudan Kültür ve Enformasyon Bakanı Faysal Muhammed Salihin zikrettiği açıklamada “Nahda Barajı sorununu çözmenin en iyi yolu müzakerelerdir. İki ülke de Afrika Birliği tarafından desteklenen müzakerelerin başarı ile sonlanmasını dört gözle bekliyor” ifadelerini kullandı. Barajın dolum ve işletimi hakkında bir anlaşmaya varmak için 2011den beri müzakere eden söz konusu üç ülke, şuana kadar anlaşmaya varamadı. Nahda (Hedasi) Barajı meselesi, Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli’nin Cumartesi günü Hartum’a gerçekleştirdiği ziyarette Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk ile görüşmelerinin de gündemindeydi. İki taraf da barajın dolum ve işletimi konusunda üç ülkenin hak ve menfaatlerini koruyacak şekilde bağlayıcı bir anlaşmaya varılması için müzakere etme gerekliliğini vurguladı. Aynı zamanda, anlaşmazlıkların çözümü için üç ülke arasında etkili ve bağlayıcı bir mekanizma ve bir koordinasyon mekanizmasına varmanın önemi üzerinde anlaştı. Sudan Sulama Bakanlığı tarafından yapılan açıklama, toplantının AfB Nahda Barajının dolum ve işletimi, aynı zamanda gelecekteki projeler ile ilgili müzakereleri sürdürme çabaları çerçevesinde geldiğine değindi. Sudan, su kaynaklarının eşit kullanımına ilişkin uluslararası hukuk ilkelerine ek olarak, Afrika dayanışması ruhuyla ve önceden kararlaştırılan gündem temelinde, öteki taraflara zarar vermeden müzakerelere dönme taahhüdünü yeniledi. Toplantıdaki Sudanlı heyet, Nahda Barajının dolum ve işletimi, aynı zamanda gelecekteki projeler ile ilgili kapsamlı bir anlaşmaya varılmasının, bölgesel işbirliğini güçlendirmeye ek kanıt teşkil ettiğini, Afrika sorunlarına çözüm arama ilkesine vurgu yaptığını belirtti. Aynı zamanda, toplantının Sudan’ın üçlü müzakerelerin daha fazla istişare için bir hafta süreyle ertelenmesi çağrısında bulunan tutumuna yanıt verdiğini belirtti.