Irak: Sadr ve Maliki arasında ‘Fanatik’ polemiği

  • 10/29/2021
  • 00:00
  • 2
  • 0
  • 0
news-picture

Irakta Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr, Irak siyasi söyleminde dile getirilen deyimler ve kelimelerle oynuyor. Geçmiş yıllarda çeşitli devlet görevlerinde başarılı olmayan yöneticiler için kullanılan “Hepsinin kökünü kazıyın” ifadesinin popüler hale gelmesinin ardından, Sadr geçtiğimiz günlerde Irak başbakanını seçme mekanizması hakkında “Fanatik” kelimesini kullandı. Bu durum Hukuk Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki ile arasında bir tartışmaya yol açtı. Bugün “Hepsinin kökünü kazıyın”  ifadesi, 2003 yılından bu yana tüm Irak siyasi sınıfına saldırmak için kullanılan temel ifadelerden biri haline gelirken, “Hepsinin köklerini kazıyın… Hepsi hırsız…” ifadeleri 2015 ve Ekim 2019 protesto gösterilerinde popüler bir şarkıya dönüştü. ‘Fanatik’ kelimesi ise erken seçim tarihinin açıklanmasından bu yana geniş kitle hareketinin bunu yapacağını beklentisiyle Sadr tarafından 10 Ekim’de düzenlenen son parlamento seçimlerinden önce kullanıldı. Şimdiye dek açıklanan geçici sonuçlara göre, seçimlerden sonra kurulması beklenen bir sonraki hükümet Sadr’ın olacak. Çünkü, Sadr, mevcut Şii partilerine göre büyük bir fark elde ederek seçimlerde birinci geldi. Sadrın açıklamaları ve hareketi, özellikle bir sonraki başbakanın “Fanatik Sadrcı” olacağının vurgulanmasıyla tartışmalara yol açtı. ‘Fanatik Sadrcı’ kavramı ideolojik olarak Sadr ailesiyle bağlantılı olup, mevcut Sadr Hareketi Lideri Mukteda es-Sadr’ın babası olan Şii dini otorite Ayetullah Muhammed Sadık es-Sadr’a atfediliyor. Muhammed Sadık es-Sadr, Irak’taki yoksul Şiiler arasında Mukteda es-Sadr’ın liderliğinde devam eden büyük bir dini etkiye sahipti. Muhammed Sadık es-Sadr 1999 yılında Necef’te suikasta uğrarken, suikasttan Saddam rejimi sorumlu tutulmuştu. Mukteda es-Sadr her ne kadar fetva vermek ve referans olmak için kullanılan ‘Ayetullah’ fıkhi mertebesine ulaşmamasına rağmen, Sadr Hareketi tarafından tam itaat konusunda babasının sahip olduğu etkiyi yaşatmaya devam ediyor. Sadr Hareketi lideri kısa bir süre önce, kamu işleriyle meşgul olmasının eğitimini tamamlamasına engel olduğunu duyurdu. Bununla birlikte, Sadr City halkının kendisine gösterdiği büyük itaat, diğer birçok dini veya siyasi liderin aksine, ona hareket etmek ve nüfuz kazanmak için en geniş alanı sağlıyor. Esasen bu durum Irak’ta 2003’ten bugüne dek yapılan yasama seçimlerin  çoğuna yansıdı. Irak’ta son iki seçimlerde (2018 ve 2021 )  Sadr Bloğu birinci sırada yer aldı. Mukteda es Sadr desteklediği Sairun koalisyonu mecliste 54 sandalye kazanırken, son seçimlerde Sadr Grubu isimle 329 sandalyeden 73’ünü kazandı. Ancak Federal Mahkeme’nin büyük blok hakkındaki yorumlarıyla ilgili tartışmalar sürüyor. Hali hazırda en güçlü iki Şii bloğu arasındaki çatışma şiddetleniyor gibi görünüyor. Bunlar 73 sandalye ile seçimleri birinci tamamlayan Sadr bloku ve 37 sandalye kazarak ikinci olan eski Başbakan Nuri el Maliki’nin liderliğindeki Hukuk Devleti bloku. Maliki, son seçimlerde kaybeden güçleri içeren koordinasyon çerçevesi ile uyum içinde görünüyor gibi. Bunlardan en önemlisi ise Hadi el Amiri liderliğindeki Fetih Koalisyonu’nun yanı sıra Irak’a sadık bazı güçler ancak aynı zamanda Sünniler, Kürtler ve diğer kaybeden güçlerle ittifak kurmak için de hareket ediyor. Maliki, Sünni ve Kürtlerle ittifak kurmayı başararak en büyük blok olması için kaybeden güçlerin sandalyelerine ihtiyaç duyuyor. Ancak Sadr, Kürt ve Sünnileri içeren alana gitmeden bağımsızlardan sandalye alma olasılığı konusunda kendisine çok güveniyor. Maliki’nin Sadr’ın aynı konudaki ısrarına karşılık hükümetin oluşturulması için büyük bir blok oluşturma konusundaki ısrarı, hali hazırda hükümeti kuracak ‘Fanatikliği’ kimin devralacağı sorusunu doğuruyor. Sadr ve blok üyeleri, bir sonraki başbakanın Sadr ailesinden olup olmayacağı belli olmasa da mutlaka Sadrcı çizgiye tutucu biçimde bağlı biri olması konusunda ısrar ediyor. Irak’ın Londra Büyükelçisi Cafer es-Sadr başbakan adayı olabilecek isimler arasında zikrediliyor. Irak Bakanlar Kurulu Genel Sekreteri Hamid el-Gazi’nin adı da başbakan adayı isimleri arasında zikrediliyor, ancak kendisi Sadr ailesine mensup değil. Sadr bloku mensubu olmayan mevcut Başbakan Mustafa el-Kazimi de Mukteda es-Sadr’ın güvenini kazanan isimler arasında. Hükümeti kurmayı hedefleyen Maliki, verdiği televizyon röportajında, “yeni başbakanının Maliki’ye veya Sadr’a fanatik düzeyde bağlı değil de aşkla vatanına bağlı bir Iraklı olmasını” talep etti. Sadrcıların “Fanatik Sadrcılık” konusundaki ısrarı ile Maliki’nin esnek dili arasında fark bulunuyor. Sadrcılar bir sonraki başbakanının sadece Iraklı kimliğine bağlı olacağı konusunda rakipleri Maliki ile aynı fikirde. Ancak Sadrcılar, Irak’a tutkuyla bağlanmanın yolunun fanatik biçimde Sadr’a bağlı olmaktan geçtiğine olduğuna inanıyor.

مشاركة :