Somali’de federal sistemin ilanından bu yana, art arda gelen hükümetler ile Somali vilayetlerinin yöneticileri arasında hükümet sistemi konusunda anlaşmazlıklar yaşanıyor. Öyle ki son olarak merkezi hükümet ile ülkenin kuzeydoğusunda yer alan ve krizi çözülene kadar ‘bağımsızlığını’ ilan eden Puntland arasında bir anlaşmazlık patlak verdi. Bu anlaşmazlıkların, ülke için kalıcı bir anayasanın kurulmasına ilişkin temel nedenler ve eyalet başkanının karşılaştığı yerel siyasi sorunlara ilişkin diğer nedenlerden kaynaklandığına inanılıyor. 12 Ocak’ta Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, yönetiminin herhangi bir bölgesel hükümetle tartışmadığını, aksine bölge devletlerinin kalkınma hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olmaya çalıştığını açıkladı. Puntland eyaleti ise geçen pazartesi günü yaptığı açıklamada federal hükümet halk oylamasına sunulmak üzere bir anayasa taslağı hazırlayana kadar bağımsız bir eyalet olarak faaliyet göstereceğini söyledi. ‘Al-Somal Al-Jadid’ internet sitesinin haberine göre Puntland hükümeti, yaptığı açıklamada ‘federal anayasanın tamamlanması, güç paylaşımı anlaşmaları, uluslararası yardım ve güvenlik düzenlemeleri’ konularında federal hükümetle kendi şartlarına göre müzakere edeceğini belirtti. Bölge, federal hükümeti ülkedeki federal sistemi tamamlamadan önce Somaliland ile Puntland arasında uzun süredir devam eden siyasi sorunları çözmeye çağırdı. Şarku’l Avsat’ın Reuters haber ajansından aktardığına göre bu ayın başlarında ayrılıkçı Somaliland bölgesinde hükümet karşıtı protestocular ile güvenlik güçleri arasında birkaç gün boyunca yaşanan çatışmalarda en az 20 kişi öldü. Protestocular, Somaliland’ı iki eyalet arasındaki tartışmalı Las Anod üzerindeki kontrolünden Puntland lehine vazgeçmeye çağırıyor. Bu durum, vilayetteki egemenlerin ayrılık kartını salladıkları ilk durum değil. Öyle ki 2015 yılında eski Puntland Eyaleti Başkanı Abdiveli Muhammed Ali, Puntland anayasasının 4. maddesinin halkın kendi kaderine karar verme hakkına sahip olduğunu şart koştuğuna işaret ederek Puntland’ın ayrılacağını ima etti. 2014 yılında da Puntland Devlet Başkanı Abdirahman Mohamud Farole ile Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud arasında çeşitli konularda anlaşmazlıklar meydana geldi. Farole, federal hükümetle çalışmayı bırakacağını duyurdu. Geçen Aralık ayında Mogadişu’da bölge devlet başkanlarının katılımıyla Cumhurbaşkanı başkanlığında Ulusal Danışma Konseyi toplantısı yapıldı. Görüşmeler, konseyin yargıda federalizmin uygulanmasına ilişkin siyasi bir anlaşmayı imzalaması ve birleşik bir yargı sürecinin kabul edilmesiyle sonuçlandı. Ayrıca hem federal otoritenin hem de bölgesel otoritenin yetkilerinin tanımlanması konusunda siyasi bir anlaşmaya varıldı ve imzalandı. Puntland, anlaşmayı imzalamayı reddeden tek eyaletti. Puntland hükümetinin tutumu, eyaletteki bazı siyasi partilerin, eyalet başkanı Said Abdullah Deni’nin ‘demokrasi yolundan sapmakla’ suçlanması çerçevesinde ortaya çıkıyor. Geçen Ekim ayında Puntland Eyaleti eski Eğitim Bakanı Ali Hac Varsimi ve eski Maliye Bakanı Farac Ali Şiri, Said Abdullah Deni’yi görev süresini iki yıl daha uzatmak istemekle suçladılar. Puntland eyalet seçimlerinin seneye Ocak ayında yapılması bekleniyor. Somalili gazeteci Ahmed Cesud, 2004 yılında federal sistemin kurulmasından bu yana, geçici anayasanın verdiği yetkiler konusunda anlaşmazlıklar çıktığını, henüz referandum yapılmadığını ve kalıcı anayasa üzerinde anlaşmaya varılamadığını söyledi. Şarku’l Avsat’a konuşan Cesud, “Şu anda yürürlükte olan anayasa, daha büyük yetkileri ve diğer eyaletlerden daha eski olduğu için ülkeyi yönetmede daha büyük bir rolü hak ettiğine inandığı Puntland eyaleti de dahil olmak üzere eyaletlerin yetkilerini açıkça tanımlamıyor. Puntland, bütün eyaletler nezdinde köklü kurumlara sahiptir” dedi. “Geçen Aralık ayında Puntland dışındaki tüm eyaletlerin imzaladığı bir anlaşmaya varıldı. Eyalet Başkanı Said Abdullah Deni, anlaşmazlığın ayrıntılarını açıklamadı. Ama merkezi hükümetin, devlet yönetiminin elindeki tüm dosyaları kontrol etmek istediğini iddia etti” açıklamasında bulunan gazeteci, devletle ilgili meselelerin başka bir boyutu daha olduğunu söyledi. Ahmed Cesud, “Bu boyut, Deni’nin son seçimlerde Şeyh’e rakip olması nedeniyle Deni ile şu anki Somali Cumhurbaşkanı Şeyh Mahmud arasındaki kişisel anlaşmazlıktır. Deni, kaybetmesinin ardından başbakanlık pozisyonunu elde etmek istiyordu, ancak Somali Cumhurbaşkanı, mevcut Başbakan Hamza Abdi’yi atadı” dedi. Cesud, “Başkanlık seçimlerini kaybettiğinden beri Deni, Ulusal Danışma Konseyi toplantısına şahsen katılmayı reddederek, federal hükümetin politikalarına karşı çıkmaya çalışıyor. Kendisi toplantıya Zoom uygulaması aracılığıyla katıldı federal hükümet liderliği ile devlet başkanları arasındaki siyasi anlaşmanın iki maddesini imzalamayı reddetti. Ayrıca iki maddenin federal sistemin uygulanmasına karşı olduğunu vurguladı” şeklinde konuştu. Ahmed Cesud, Puntland’daki yerel partilerin, ‘hükümetindeki bazı bakanların görevden alınması, merkezi Somali hükümeti ile ilişkilerin kesilmesi, görev süresinin uzatılması için bir başlangıç ​​olarak görülen Puntland’da yerel seçim hazırlıkları, eyalette bozulan ekonomik şartlara bağlı olarak büyük maliyetlere neden olan ve son üç aydır çalışanların maaşlarının ödenmemesine yol açan sorunlar’ da dahil, Deni’nin son kararları hakkında çekinceleri olduğuna dikkat çekti. Puntland’ın Somali’den ayrılma tehdidini ‘bazı bağlamlarda önceki zamanlara benzer’ olarak nitelendiren gazeteci, “Anlaşmazlığın yoğunluğu azalacak. Ayrıca krizi çözmek için arabuluculuk yapılıyor” dedi.