Rus savaş jeti Su-27nin ABDye ait MQ-9 Reapera çarparak droneu Karadenize düşürdüğüne yönelik iddialar, Washington ve Moskova arasındaki tansiyonu artırdı. Salı günü yaşanan olayda Pentagon, Rus savaş jetinin "profesyonellik dışı" bir hareketle MQ-9 Reaperın üzerine yakıt püskürttüğünü, önünde uçtuğunu ve daha sonra da droneun pervanelerinden birine çarparak düşmesine neden olduğunu öne sürdü. Rusya ise iddiaları yalanlayarak, droneun keskin manevra yapıp irtifa kaybederek düştüğünü savundu. Rusya Savunma Bakanlığının açıklamasında, savaş jetinin silah kullanmadığı, dronela temas kurmadığı ve üsse döndüğü iddia edildi. Kremlin, ayrıca ABDye ait droneun transponderlerini kapatarak uçuş yaptığını ve Karadenizdeki "geçici durum alanını" ihlal ettiğini de ileri sürdü. ABD ise droneun uluslararası hava sahasında uçtuğunu, Rusyaya bunun için herhangi bir bilgilendirme yapmak zorunda olmadıklarını savundu. Yaşananlarla ilgili merak edilenleri üç soruda derledik: 1 - MQ-9 Reaper hangi özelliklere sahip? İlk uçuşunu 2001de gerçekleştiren MQ-9 Reaper, Kaliforniya merkezli General Atomics şirketi tarafından üretiliyor. ABDdeki askeri üslerde görev yapan iki kişilik ekipler tarafından uzaktan kumanda edilen droneun gövdesi 11 metre uzunluğunda. 22 metrelik kanat genişliğine sahip drone, 16 Hellfire modeli füze taşıyabiliyor. Çoğunlukla istihbarat toplamak için kullanılan 32 milyon dolar değerindeki MQ-9 Reaper, hedefler üzerinde 15 kilometrelik irtifada 24 saate kadar uçuş yapabiliyor. 1850 kilometre menzile sahip drone, görevler sırasında hedeflere hassas saldırı da düzenleyebiliyor. 2 - Drone, Karadenizde ne yapıyordu? ABD ordusunun Karadenizdeki droneları sadece istihbarat toplamak amacıyla kullanılıyor. Birleşik Krallıkın kamu yayımcısı BBCnin analizinde, MQ-9 Reaperın Ukrayna için Karadenizde bilgi topluyor olabileceği belirtildi. Öte yandan Pentagon henüz droneun görevine dair detaylı bilgi paylaşmadı. Olayın ardından ABD Avrupa Kuvvetleri Komutanlığından (EUCOM) yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: "MQ-9 droneumuz uluslararası hava sahasında rutin operasyonlar yürütürken bir Rus uçağı tarafından engellendi ve vuruldu. Yaşanan çarpışmada MQ-9 kaybedildi." Washington, operatörlerin droneu Karadenize indirmek durumunda kaldığını bildirirken, araca neler olduğu henüz tam olarak netleşmedi. Rusya, droneun enkazının alınması için operasyon başlatıldığına dair herhangi bir açıklama yapmazken, Pentagon Sözcüsü General Patrick Ryder, "Bildiğim kadarıyla Rusya, hava aracını henüz ele geçirmedi" dedi. BBCnin değerlendirmesinde, Ukraynanın Rusyaya karşı savaşında düzenli bilgi ve istihbarat akışına ihtiyaç duyduğuna dikkat çekilirken, Washingtonın da hassas teknolojiye sahip droneunun Kremlinin eline geçmesini istemeyeceği ifade edildi. 3 - ABD - Rusya arasındaki gerilimi artırır mı? Rusya, savaş jetinin dronea saldırmadığını ya da araçla herhangi bir temasta bulunmadığını savunsa da Kremlinin ABD Büyükelçisi Anatoli Antanov, olayı "provokasyon" diye niteledi. Salı günü ABD Dışişleri Bakanlığına çağrılan Antanov, görüşmenin ardından yaptığı açıklamada şunları söyledi: "Amerikan droneu kasıtlı ve provokatif şekilde transponderleri kapalı halde Rus topraklarına doğru ilerliyordu. Bu olayı bir provokasyon olarak görüyoruz. ABD ordusunun sınırlarımıza yakın bölgelerdeki kabul edilemez faaliyetleri bizi endişelendiriyor. İstihbarat topluyorlar ve bu da daha sonra Kiev rejimi tarafından silahlı kuvvetlerimize ve topraklarımıza saldırmak için kullanılıyor." Öte yandan Antonov, Moskovanın Washingtonla çatışma yaratacak bir duruma girmek istemediğini de sözlerine ekledi. ABD ise droneun olay sırasında Karadenizdeki uluslararası hava sahasında olduğunu savundu. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby, açıklamasında şu ifadeleri kullandı: "Uluslararası sular üzerindeki uluslararası hava sahasında uçmaya ve faaliyet göstermeye devam edeceğiz. Karadeniz hiçbir millete ait değildir. Dünyanın bu bölgesinde ulusal güvenlik çıkarlarımız için yapmamız gerekeni yapmaya devam edeceğiz." ABD merkezli düşünce kuruluşu RAND Corporationdan Dara Massicot, olayın uzun süredir Rusyanın ABDye karşı gönderdiği "tehdit sinyallerinin" bir parçası olduğunu savundu. Massicot, ayrıca bir Rus jetinin ilk kez bir NATO droneuna yakıt püskürttüğünü de söyledi. ABDdeki Notre Dame Üniversitesinden Marry Ellen OConnel ise "Büyük olasılıkla Reaper, Ukrayna için istihbarat topluyordu. Savaş yasaları uyarınca Rusya, bu tür yardımları engelleyebilir" dedi. BBCdeki analizdeyse olayın "tehlikeli dolu bir anı temsil ettiğine" dikkat çekilerek, yaşananların, "Rusyanın Ukraynayı işgalinden bu yana Washington ve Kremlin arasında kamuya yansıyan en dikkat çekici çatışma" olduğu değerlendirmesi yapıldı.
مشاركة :