İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Sekreteri Ali Şemhani dün gerçekleşen Kabil ziyaretinde Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani ile bir araya geldi. Şemhani, görüşme sonrası yaptığı açıklamada, İranın Afgan hükümetinin uluslararası himayede Taliban ile arasındaki barış görüşmelerine devam etmesini istediğini ve ABD’nin Afganistan’dan geri çekilme olasılığının “altın bir fırsat” olduğunu belirtti. Şemhani, ABDnin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad ile bir Taliban heyeti arasında Abu Dabide gerçekleşen ve Pakistan, Suudi Arabistan ve BAE temsilcilerin de katıldığı görüşmelerin tamamlanmasının ardından Taliban heyetinin İranın başkenti Tahranı ziyaret ettiğini ve burada üst düzey güvenlik yetkilileri ile görüştüklerini belirtti. Ülkesinin Afgan hükümeti ile Taliban hareketi arasındaki uluslararası taraflar himayesinde sürdürülen barış görüşmelerini yakından takip ettiğini belirten Şemhani bazı ülkelerin, özellikle de ABD’nin attığı gizli adımların Afganistanda kalıcı barışın önünde engel olacağını ve bu durumun barışa dayanan mekanizmaları karmaşık bir hale getirdiğini söyledi. Şemhani’nin açıklamalarını aktaran İran Devrim Muhafızları Ordusu’na (DMO) bağlı Tesnim Haber Ajansı, Şemhani’nin Kabil ziyareti sırasında Afganistan hükümeti yetkilileriyle Taliban’la barış süreci ve Taliban’ın Afgan hükümetiyle masa oturmayı reddetmesi konularını görüştüğünü kaydetti. Afgan medyasında ise Şemhani’nin açıklamalarının zamanlamasıyla ilgili soru işaretleri vardı. Medyada, Tahranla Taliban tarafının temaslarındaki temsiliyet düzeyi sorgulandı. Afgan medyası, Şemhani’nin özellikle ABD Başkanı’nın Suriye ve Afganistandan çekilme niyetinde olduğunu açıklamasından günler sonra Kabil’i ziyaret etmesine dikkat çekti. Afganistan lideri Gani’ye ülkesinin, ABD’nin Afganistan’dan çekilme ihtimalini “Asya ülkelerinin ilişkilerini ve askeri yeteneklerini güçlendirmek için altın bir fırsat” olarak gördüğünü söyleyen Şemhani, bölge ülkelerinin her an ABD’nin Afganistan’dan çekilmesine hazırlandığını, zira bu güçlerin varlığının yalnızca daha fazla savaş ve güvensizlik getirdiğini belirtti. Afgan hükümetine Tahran yönetiminin Taliban ile temasları hakkında bilgi veren Şemhani, Tahran’ın Afganistan hükümetine tüm taraflarla kurulan temaslar hakkında bilgi vermeye devam edeceğini kaydetti. Tesnim Haber Ajansı, İranlı yetkililerle Taliban heyetinin nerede bir araya geldiğini belirtmezken Şemhani’nin şu açıklamalarını aktardı: “İran bölgede bir istikrar direği olmuş ve olmaya da devam edecektir. İran ve Afganistan arasındaki iş birliği Afganistanın güvenliğini istikrara kavuşturmaya yardımcı olmayı sürdürecektir.” Taliban ise İran Ulusal Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri’nin bahsettiği İranlı yetkililerle hareketten bir heyet arasındaki toplantıya dair herhangi bir açıklamada bulunmadı. Taliban, daha önce İran’a görüşmeler için birkaç kez heyet gönderdi. Aynı şekilde Taliban’ın önde gelen bazı isimleri, İran hükümeti tarafından düzenlenen bir dizi konferansa da katıldı. Afganistandaki ABD güçleri, DMO’yu Taliban üyelerine ABD ve Afgan hükümetine ait konvoyları hedef alabilmeleri için gelişmiş silahlar ve mayınlar temin etmekle suçlarken iki buçuk yıl önce eski Taliban lideri Molla Ahtar Mansurun İran sınırından ayrıldıktan hemen uğradığı saldırının sorumlusunun da Tahran olduğunu bildirdi. ABD, Tahran’ın Afganistan’ın batısında etkisini artırmaya çalıştığını söylerken Afgan yetkililer, İran’I son aylarda Talibana para, silah ve patlayıcı temin etmekle suçluyor. Tahran ise tüm bu suçlamaları reddediyor. Kabil yönetiminin İran sınırının batısına malzeme gönderememesinin ardından Afgan kuvvetleri bu ay bölgeden ayrıldı. Bölge Talibana kaldı. Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi’nin Kabil, Tahran, Pekin ve Moskova turu çerçevesinde üç gün önce Taliban heyeti ile ABDnin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad arasındaki görüşmede neler olup bittiğini bildirmek üzere İran’ı ziyaret etmesi dikkatlerden kaçmadı. Kureyşi, Tahran’daki görüşmelerinde Halilzad, Afgan hükümeti ve Taliban heyeti arasında Abu Dabi’de yapılan görüşmeler hakkında bilgi verdi. Kabil ziyareti sırasında Afganistan İcra Kurulu Başkanı Abdullah Abdullah ile de bir araya gelen Ali Şemhani, güvenlik durumu ve barış çabaları ile ikili ve bölgesel ilişkileri görüştü. Abdullah, Şemhani görüşme sonrası Twitter’dan yayınladığı mesajda “Terörizmle ve radikalizmle mücadelede ortak çabalar konusunda anlaştık” ifadelerini kullandı. Şemhani, Afganistan lideri Gani’ye DEAŞ’ın iki ülke sınırlarında “savaşın fitilini ateşlemek ve bölgeyi istikrarsız hale getirmek” için bir takım faaliyetlerde bulunduğu uyarısı yaptı. Her iki tarafın sınır bölgelerinde devriyelerin ve ortak sınır güvenlik görevlerinin artması gerektiğine işaret eden Şemhani, Afganistan’daki ve İrandaki güvenlik güçlerinin her iki ülke için riskleri aşacak güvenlik planları geliştirmek üzere birlikte çalışmaya devam etmesinin önemini vurguladı. Afganistan Ulusal Güvenlik Müsteşarı Hamdullah Muhib ile de bir araya gelen Ali Şemhani, eylül ayının sonunda Afgan, Hint ve Çinli meslektaşlarının katılımıyla Tahranda gerçekleşen bölgesel güvenlik toplantısında alınan kararların uygulanması çağrısında bulundu.