Birkaç aylık gecikme ve İsrail hükümetinin projeye yönelik ciddiyetine dair şüphelerin ardından İsrail hükümetindeki Kalkınma ve Bölgesel İşbirliği Bakanlığı’ndan bir kaynak, Ürdün ile yeni anlayışların birincil önceliğe sahip olduğunu belirtti. Kaynak, anlayışların Ürdün’e su pompalanması ve Ölü Denizi’n kurtarılmasını hedefleyen “İki Deniz Kanalı” projesine dair olduğuna dikkati çekti. Kaynak, İsrailli Bakan Tzachi Hanegbi’nin Ürdün hükümeti yetkilileriyle görüşmede bulunduğunu belirtirken, Amman’ın hükümetin projeden vazgeçme kararı aldığı yönündeki endişeleri reddettiğini ifade etti. Aktarılana göre Hanegbi, Ürdünlü yetkililere projeye ilişkin müzakereleri engelleyen durumun ortadan kaldırılmaya başladığını söyledi. Bakan, “İki Deniz Kanalı", Ürdünün su sıkıntısından kurtulmasını sağlayacak, Ölü Deniz’ini kuraklıktan kurtarmak için çalışmamıza izin verecek ve en önemlisi de bizim ve İsrail Devleti ile bir barış anlaşması imzalayan bir Arap devleti arasındaki barışın güçlenmesine olanak tanıyacak. Bunlar iki halk için önemli hedeflerdir ve biz de bu hedeflere bağlıyız. 2013 yılında Washington’da anlaşmayı imzalamamızdan bu yana, zaman zaman projenin uygulanmasını engelleyen bazı durumlar oluştu” dedi. İsrailli Bakan, “Geçtiğimiz yıl Amman’daki İsrail Büyükelçiliği korumasının Ürdün vatandaşlarına ateş açması, İsrail-Ürdün arasındaki ilişkilerin neredeyse 1 yıl boyunca bozulmasına neden oldu. Bu durum, Bahreyn Kanalı’na yönelik görüşmelerin de aksamasına yol açtı. Daha sonra İsrail’deki bazı uzmanlar tarafından projenin yüksek maliyetine itirazlar oldu ve Kral Abdullah, Naharayim ile Tzofar bölgelerindeki arazi kiralama anlaşmalarını yenilememe açıklaması yaptı” ifadelerini kullandı. Bakan Hanegbi, tartışmalı konularda yeni anlayışlar benimsenip benimsenmediğini açıklamazken, siyasi kaynaklar, projenin canlandırılmasının doğrudan Kral Abdullah ve ‘Ürdün ile ilişkileri güçlendirmenin önemli olduğunu’ söyleyen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu tarafından desteklendiğini vurguladı. Bölgesel İşbirliği Bakanı Tzahi Hanegbi ile Ürdün Su bakanı Riyad Ebu el-Suud arasında New York’ta düzenlenen son gizli görüşmelerin ardından ABD gözetiminde detaylı anlaşmalar sağlandığı belirtildi. Kanal projesi başlangıçta, Ürdün’e yaklaşık 30 milyon, İsrail’e de 35 milyon metreküp su tedarik eden Kızıldeniz sularının tuzdan arındırılması projesini kapsıyor. Daha sonra 200 kilometre uzunluğunda boru hattı aracılığıyla 300 milyon metreküp Kızıldeniz suyu Ölü Deniz’e taşınacak. Projeyle ilk olarak, Ölü Deniz’i kuraklıktan kurtarma, ikinci olarak iki ülke için de bir dizi turizm projesi ortaya koymak ve üçüncü olarak da fosfat üretimi hedefleniyor. Aynı şekilde proje, Ürdün’de elektrik üretim ağının gelişimine de katkı sağlayacak. Tel Aviv’deki siyasi kaynaklar, yaklaşık 2 hafta önce, İsrail hükümetinin Bahreyn Kanalı projesi ortaklığından nihai olarak vazgeçme kararı aldığını ve Ürdün ile Filistinli yetkililerin daha az maliyetli alternatifler sunmak üzere pozisyonları hususunda ikna edilmeye çalışıldığını duyurmuştu. Kaynaklar, projeden ayrılma fikrinin sahibinin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu olduğunu, başbakanın konuyu Ürdün ve Filistin yönetimi ile görüşmek üzere İsrail Enerji ve Su Bakanı Yuval Steinitz’e talimat verdiğini belirtmişti. Bu çerçevede Steinitz, bu ayın başlarında Ürdünlü mevkidaşı Riyad Ebu el-Suud ile Ürdün sınırında gizli bir görüşme gerçekleştirdi. Ancak ABD’nin Kudüs Büyükelçisi David Friedman, ABD Başkanının damadı ve danışmanı Jared Kushner ile ABD Başkanının Ortadoğu Özel Temsilcisi Jason Greenblatt İsrail Başbakanlık ofisine ziyarette bulundu. ABD’li yetkililer, “ABD’nin projeye bağlı olduğunu ve İsrail’in kendisine düşen yükümlülükleri yerine getirmesini beklediğini” bildirdi. İsrailliler, bu amaca ulaşmak için daha az maliyetli alternatiflerin var olduğu karşılığını verirken, Washington da “ABD’nin Ürdün tarafı kabul ettiği sürece, alternatif bir İsrail önerisini kabul etmeye hazır olduğunu, ancak kabul etmezse de ABD’nin İsrail’den anlaşmaya uymasını beklediğini” belirtti.
مشاركة :