Eski Arap Birliği Genel Sekreteri ve eski Mısır Dışişleri Bakanı Amr Musa, Independent Arabia özel röportajının ikinci bölümünde Suudi Arabistanın kendisini savunmasının doğal olduğunu vurgulayarak, “Bu, Suudi Arabistan’ın hakkı olması bir yana, aynı zamanda sorumluluğudur da. Çünkü Suudi Arabistan, BAE ve Körfez bölgesini etkisi altına almaya çalışan İran hamleleri ile karşı karşıya bulunuyor” ifadelerini kullandı. Bölgedeki Türk ve İran rolü hakkında da önemli açıklamalarda bulunan Musa, bölgedeki Katar rolüne atıfta bulunarak, “1990lardan bu yana aktif Katar politikalarıyla ilgili soru işaretleri var. Katar’ın jeostratejik nedenlerle bölgedeki dizginleri ele alması pek mümkün değil” dedi. ABD Başkanı Donald Trumpın stratejisi hakkında, özellikle bir Arap ittifakı (Arap NATO’su) kurma konusunda belirsizlikler bulunduğunu söyleyen Musa, “Arap NATO’su ne anlama geliyor? Arapların kendileri bu konu hakkında hiçbir şey bilmiyor!” ifadesini kullandı. Musa, savaş kararından birkaç gün önce Saddam Hüseyin ile Birleşmiş Milletler (BM) arasında başarılı müzakerelerin gerçekleşmesine yol açan Kofi Annan işbirliğiyle sarf ettiği çabalara rağmen, ABD’nin Irak işgalinin arkasındaki gerçek nedenlerin ayrıntılarını açıkladı. Musa ayrıca, ilk kez eski Suudi Dışişleri Bakanı Prens Suud El Faysal ile olan uzun süreli ilişkilerinin sırlarını ve Tiran ve Sanafir krizi ile ilgili olarak aralarında gerçekleşen telefon görüşmesinin içeriğini anlattı.Suudi Arabistan’ın varlığını muhafaza etmesiİranın Arap bölgesindeki rolünü nasıl değerlendiriyorsunuz? Ayrıca terörle mücadele etmek ve uluslararası barışı ve güvenliği sağlamak için Suudi Arabistan liderliğinde Arap askeri ittifakının kurulması hakkında neler söyleyebilirsiniz? - Arap askeri ittifakının kurulması, Suudi Arabistan, BAE ve Körfez bölgesini etkisi altına almaya çalışan İran hamleleri karşısında bölgedeki stratejik dengenin korunması noktasında önemli bir olaydır. Suudi Arabistan kendisini İranın nüfuzu ile kuzeyden ve güneyden kuşatılmış halde buldu. İranın açıklamalarının, Tahranın dört Arap başkentinde (Bağdat, Şam, Beyrut ve Sana) etkisi olduğunu unutmayın. Suudi Arabistanın kendini düşünmesi doğaldır ve bu onun hakkı ve görevidir. İranın üç adayı işgal etmesi, BAEnin adaları üzerindeki egemenliğini açıkça ihlal ediyor. Aslında İran, işgal ettiği üç BAE adası üzerinde pazarlık etmeye hazırlanmalı.Kral Selman bin Abdulaziz, Amr Musa, Şeyh Abdullah bin Zayed, Şeyh Halid Al Halife ve Prens Suud El Faysal (Sayın Amr Musa’nın arşivinden)Ancak Trump, son zamanlarda gayrı resmi olarak “Arap NATO’su” olarak bilinen bir Arap askeri ittifakının kurulmasından bahsetti ve aynı zamanda MESA ve Orta Doğu Stratejik İttifakı gibi isimler kullanıldı. Paralel bir ittifak söz konusu mu ya da durum nedir? - İran’a yönelik bölgede yeni bir stratejinin geliştirilmesinden bahsediliyor. Arap NATO’su dosyası hakkında yapılan konuşmalar uzun zamandır belirsizliğini koruyor. Ben şahsen bunu geçen Kasım ayında Bahreyn Krallığında düzenlenen Manama Diyaloğunda sordum. Arap NATO’su ne anlama geliyor? Arapların kendileri, sahibinin kim olduğunu bilmedikleri ve Batılı bir unvana sahip olan bir Arap askeri ittifakıyla aniden ortaya çıkabilir mi? Bu ittifakın doğası, unsurları, stratejisi ve hedefleri nelerdir? Kime ve neye karşıdır? Elbette, dünyanın çok net bir şekilde değiştiğini aklımızdan çıkarmamalıyız. 20 yıl önce, genel talepler ABD kuvvetlerinin Arap bölgesinden çekilmesine dayanıyordu, şu an olan şey ise kuvvetlerin bölgede kalmasına yönelik genel bir talebin olduğu yönünde. Aynı zamanda bölgede Rusya gibi başka büyük ülkeler de var. ABD’nin Suriye’den çıkmasından söz etmek, yeni gelişmelere dayanan ve farklı şekillerde küresel dengenin ayrılmaz bir parçası olan bölgedeki ağır Washington varlığına kıyasla basit ve cüzidir.Eski Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa, Suudi Kralı Abdullah bin Abdulaziz ile birlikte (Sayın Amr Musa’nın arşivinden)İranın üç adayı işgal etmesi, BAEnin adaları üzerindeki egemenliğini açıkça ihlal ediyor. Aslında İran, işgal ettiği üç BAE adası üzerinde pazarlık etmeye hazırlanmalı.İranın şüpheli hareketleriTürkiyenin bölgeye yönelik rolü, şüpheli hareketleri dikkate alındığında pek çok tehlikeyi içinde barındırıyor. Bunun İran tehdidi ile eşdeğer olduğunu düşünüyor musunuz? - Elbette. İran ve Türkiye, Arap bölgesinde iddialı ve kazançlı bir rol oynamaya çalışıyor. Bölgeye ilişkin birtakım emelleri var. Halihazırda Türk hareketliliği, üzerinde çalışılmış plan üzerinde cereyan ediyor. Arap dünyasında dikkatimizi çeken ve tarihi ve coğrafi ortaklarımızla stratejik birliktelikler kurmaya bizi sevk eden durum budur. Bununla ilgili tasavvura sahip olmalıyız. Geçen yıl, Ekim 2010’da Arap Birliği Genel Sekreteri olarak bana, Çad, Nijer, Mali, Gine ve Senegal’den Etiyopya, Eritre ve Güney Sudan’a kadar, aynı zamanda Sudan ve Asyanın tüm komşuları, İran, Türkiye ve İsrail gibi tüm komşu ve çevre ülkelerini içeren bir “birlik” kurulması yönünde resmi bir girişim sunuldu.  Ayrıca, Akdeniz ülkeleri, Malta, Kıbrıs, Balkanlar, İtalya ve Fransa gibi ülkeleri de daha sonra bu birliğe ekledik. Türkiye’nin bölgedeki yüzünü ve emellerini henüz açık etmediği bir zamanda İran ile BAE adalarının işgali konusundaki tutumu, barış girişimi ve Filistin meselesi hakkında çeşitli çevrelerle görüşmelerde bulunduk. O zamanki hedefim, Türkiyeyi bize ve üzerinde anlaşmaya vardığımız koşullara katılmaya davet etmekti."Arap NATO’su dosyası hakkında yapılan konuşmalar uzun zamandır belirsizliğini koruyor. Ben şahsen bunu geçen Kasım ayında Bahreyn Krallığında düzenlenen Manama Diyaloğunda sordum. Arap NATO’su ne anlama geliyor? Arapların kendileri, sahibinin kim olduğunu bilmedikleri ve Batılı bir unvana sahip olan bir Arap askeri ittifakıyla aniden ortaya çıkabilir mi? Bu ittifakın doğası, unsurları, stratejisi ve hedefleri nelerdir? Kime ve neye karşıdır?"Mısırın tutumu ne oldu? Hangi ülkeler girişimi reddetti? Neden reddettiler? - Diğer ülkeler gibi Mısır da, kendi güçlerini aşan bir mesele olarak değerlendirdiği bu girişimi reddetti. Başkanlardan biri “Bunun için vakit çok erken” dedi. Benim görüşüm tam tersiydi. Bence çok geç kaldık. Bölgedeki gelişmelere uygun, özellikle zamanın mevcut şartlarını da dikkat alarak yeni bir bölgesel politika düşünmek zorundaydık. Yaratıcı kaos politikası ortaya çıkıyor ve biz ne yeni fikirler sunuyor ne de herhangi bir politik canlılık gösteriyorduk."İran ve Türkiye, Arap bölgesinde iddialı ve kazançlı bir rol oynamaya çalışıyorlar. Bölgeye ilişkin birtakım emelleri var."Söz konusu reddiye ile ilgili olarak, bölgedeki bu ülkelerin bazılarının politikalarına olan güven eksikliği konusunda aldıkları miras bağlamının bunun üzerinde etkili olduğunu düşünüyor musunuz? - Bu sadece güven eksikliğinden kaynaklanan tarihsel bir miras değil. Bilakis muhafazakâr düşüncenin bir mirasıdır. Ancak bu girişim hala canlı. Yeni bir bölgesel düzene yönelik herhangi bir Arap hareketinin bu Arap inisiyatifinden uzak bir şekilde kurulacağını düşünmüyorum.Türkiye, Erbakan’dan bu yana İhvan’ı destekliyorAncak, Türkiyenin rolü sadece bölgede nüfuz sahibi olmak istemesinden ve bölgeye dair emellerinden kaynaklanmıyor. Türkiye siyasetiyle desteklenmekte olan Müslüman Kardeşler dosyası çifte bir tehlike arz etmiyor mu? - Bu doğru. Türk siyaseti, senelerdir Müslüman Kardeşler ile benzer bir çizgiyi takip ediyor. Bunun, son yıllarda Erdoğanın iktidarı sırasında ortaya çıktığını söylemek doğru değil. Hatıralarımda anlattığım, Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek’in 1996’nın ikinci yarısında Necmettin Erbakan’ın hükümet liderliğini üstlendiği kısa zaman içerisinde Türkiye’ye yaptığı ziyaret sırasında yaşanan meşhur bir olay var. Erbakan, Mübarek’e “Sayın Cumhurbaşkanı, sizden bir isteğim var. Mısırdaki Müslüman Kardeşlerin liderlerinin cezaevlerinden çıkmasını talep ediyorum” dedi. Mübarek, “Ne?” diyerek Erbakan’a karşılık verdi. Bunun üzerine Erbakan isteğini tekrarladı ve “Müslüman Kardeşlerin liderlerinin cezaevlerinden çıkarılmasını umuyorum” dedi. Erbakan’a sert bir şekilde karşılık veren Mübarek, “Siz onlar mı meyillisiniz? Onları burada mı istiyorsunuz?” dedi. Bu olay eğer bir şeyi kanıtlıyorsa o da, Erbakan ve onun talebesi olarak Erdoğan’ın Müslüman Kardeşler ile olan irtibatlarının on yıllardır devam ettiğidir.Katar ve soru işaretleriArap bölgesindeki Katar rolü büyük bir soru işareti. Bunu nasıl yorumluyorsunuz? - 1990lardan bu yana aktif Katar politikalarıyla ilgili soru işaretleri var. Katar’ın jeostratejik nedenlerle bölgedeki dizginleri ele alması pek mümkün değil. Aslında bunlar büyük bir etki yaratan dev ekonomik faaliyetlere dayanıyor. Katarlılar, bu engin serveti inşa etmeleriyle birlikte dünya başkentlerinin çoğu için açık bir kapı oldular. Yatırımları, tanınmış bir Amerikalı işadamı tarafından yönetiliyordu. Pek çok etkili Amerikan ve Arap çevrelerine açık olan bu adam, bununla gurur duyuyordu. Ayrıca üst düzey siyasi toplantılar da dâhil olmak üzere ulusal çıkarları güvence altına almak için ABD’nin üst düzey makamlarına ulaşmayı başarmıştı. Şu an olan şey, bazı ülkelerin Katar’ın kendilerine yönelik politikaları hakkında soru işaretleri olduğudur. Belki de bunun tam tersi doğrudur. Kendimize şunu sormamız gerekiyor, “Arap-Arap anlaşmazlıklarını ne zaman sonlandırabileceğiz?” Ayrıca, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeonun bölgeye yaptığı son ziyaret sırasında bölgedeki yeni ittifakların Katar varlığını hesaba katması gerektiğini açıkça belirtti.Türk siyaseti, senelerdir Müslüman Kardeşlerin ile benzer çizgiyi takip ediyor. Bunun son yıllarda Erdoğanın iktidarı altında ortaya çıktığını söylemek doğru değil.Dışişleri Bakanı Pompeo’nun bölgeye gerçekleştirdiği son ziyaretin ardından ilan edilen Amerikan pozisyonunun, Arap boykotuna rağmen Katar varlığını zorla empoze etme girişimi olduğunu düşünüyor musunuz? - Bir şeylerin zor dayatılması umulanı netice vermez. Özellikle de “ittifak” hakkında yapılan konuşmalar ile bir ittifakın sağlanması söz konusu olmaz ve “İnsanlar birbirleri ile boğuşurlar.”Bu, Kuveyt’in Katar’la olan krizi çözme arabuluculuğunun yakında meyve verebileceğine dair bir işaret olabilir mi? - Böyle olmasını umuyorum. Arabuluculuk gündüz ve gece arasında bitebilecek bir şey değil. Kuveyt Emiri Şeyh Sabah el-Ahmed el-Cabir es-Sabah’ın sabrına ve bilgeliğine güveniyorum. O bir devlet adamı ve çok iyi bir deneyime sahip.Kişisel olarak sizden Katar krizine müdahale etmeniz ve tarafları birbirine yakınlaştıracak bir girişimde bulunmanız istendi mi? - Hayır, böyle bir şey olmadı. Sadece uzun yıllar boyunca Mısır ve Arap diplomatik kariyerim nedeniyle beni başkalarıyla bir araya getiren kişisel arkadaşlıklarım çerçevesinde konuşuyorum. Bunun mutlak anlamda dikkat alınması gerekmiyor. Kimse benden resmi bir şekilde tavsiyede bulunmamı istemedi.1990lardan bu yana aktif Katar politikalarıyla ilgili soru işaretleri var. Katar’ın jeostratejik nedenlerle bölgedeki dizginleri ele alması pek mümkün değil.Musa ve Faysal (Sayın Amr Musa’nın arşivinden)Suudi Dışişleri Bakanı Prens Suud el-Faysal ile pek çok kez ortak görevlerde bulundunuz. Aklınıza gelen pozisyonlarınızdan bahseder misiniz? - Prens Suud, diplomasi dünyasında en yakın arkadaşlarımdan biriydi. Diplomatik kariyerimin ilk yıllarından itibaren kendisinden etkilendim. Kendisi o sıra Suudi Arabistan Dışişleri Bakanıydı. Hindistan’da Mısır Büyükelçisi olarak görev yaptıktan sonra Mısır’ın Birleşmiş Milletler (BM) Büyükelçisi olarak görev yaptım. Sonrasında ise Arap Birliği Genel Sekreterliği görevine getirildim. Geçtiğimiz 20 yıl boyunca Mısır Dışişleri Bakanı olarak görev yaptım. Faysal’ın aklı, dengesi, insani ve diplomatik ilişkilerdeki zarafeti, ayrıca diplomatik zekâsı ve Arap ve uluslararası diplomasi dünyasındaki uzun tecrübesi beni etkiledi. Kelimenin tam anlamıyla ortak ve arkadaş olduk.Musa ve Faysal, Arap Birliği toplantılarının birinde görünüyor (Sayın Amr Musa’nın arşivinden)Bu uzun yıllar boyunca bazı açılardan anlaşmazlık yaşadığınız oldu mu? - Arap siyasi ve diplomatik çalışmalarında,  Tiran ve Sanafir krizinde bile birlikte geçirdiğimiz 20 yıl boyunca herhangi bir anlaşmazlık yaşadığımızı hatırlamıyorum. 1990ların sonlarında Tiran ve Sanafir krizi hakkında bir telefon görüşmesi yaptık. Diğer şeylerin yanı sıra bana, “Gel Tiran ve Sanafir meselesini görüşelim” dedi. Prense neden şimdi bu kapıyı açtığımızı sordum. Bana, “Kurtuluştur!” dedi. Filistin meselesi gibi çok ciddi meseleler hakkında da görüşmelerde bulunduk. 2005-2011 yılları arasında Arap Birliği Genel Sekreteri olarak görevimi sürdürdüğüm sırada, Arap Birliği Bakanlar Konseyi, İsrail ile Filistin arasındaki müzakerelere ilişkin girişimlerde ipi eline almıştı. Konseyin görüşü, müzakerelerin “daha fazla zaman harcamak olduğu” yönündeydi. Prens Suudun varlığı ve desteği olmasaydı, müzakere sürecine ilişkin veto verdiğimiz o kolektif pozisyonu elde edemezdik. 2002’de Beyrut Zirvesi’nde Kral Abdullah’ın başlattığı Arap barış girişimi üzerindeki önemli rolünü unutmamız mümkün değil. Onun başlıca rolü, bu girişiminin kolektif olarak kabulünü sağlamaktı ve destek vermekte isteksiz olan Suriyeyi ikna etmekti.Faysalın diplomasisinin, Kuveyt’i Irak işgalinden kurtarmak için gerçekleştirilen ilk Körfez Savaşı döneminde önerdiği şeylere ilişkin neler hatırlıyorsunuz? - O zamanlar BM’deki Mısır delegasyonunun başkanıydım. Prens Suud El Faysalı ve Suudi Dışişleri Bakanı olarak hareketlerini takip ediyordum. Arap pozisyonunu Kuveyt’in kurtuluşuna doğru harekete geçirmede çok önemli bir rol oynadı. Özellikle o sıra Birinci Körfez Savaşı karşısındaki Arap tutumunda bir bölünme söz konusuydu.Prens Suud, diplomasi dünyasındaki en yakın arkadaşlarımdan biriydi. Diplomatik kariyerimin ilk yıllarından itibaren kendisinden etkilendim.El Faysal Irakta önemli bir rol oynamasına rağmen, (Irakın o zaman Dışişleri Bakanı Tarık Aziz, Faysalın diplomasisini ülkesini Irak-İran savaşında desteklemek için kullandı) dünün müttefikleri neden bugün düşman oldu? - Faysal, Suudi Arabistan’ın İran’a karşı aldığı ve 8 yıl boyunca devam eden diplomatik abluka kararında önemli bir rol oynadı. Bununla Iraka karşı savaşı durdurması ve uluslararası kararlara uyması amaçlanıyordu. O zamanlar, Mısır ve Suudi Arabistan arasında Irak-İran savaşı konusunda bir tür görüş birliği olduğunu belirtmek gerekir. Önemli bir Arap devletini korumak gibi ortak bir karar mevcuttu. Bu gibi durumlarda, yalnızca Mısır-Suudi ittifakı ile meselenin üstesinden gelinebilir. Çünkü her iki ülkenin de Arap bölgesinde ve uluslararası alanda büyük bir ağırlığı var.Musa ve Kofi Annan (Sayın Amr Musa’nın arşivinden)2002’de, Irak’ın ABD saldırılarına maruz kalmasının önüne geçmeye çalışan mevcut Arap diplomatik hareketi hakkında ünlü bir ifadeniz vardı: “Ellerimiz bağlı durmayacağız.” Ama olanlar bunun tam aksiydi? Neler oldu? - İfade böyle değildi, fakat Irak savaşı Ortadoğu’da cehennemin kapılarını açacaktı. Öyle de oldu. Dışişleri Bakanı görevinden Arap Birliği Genel Sekreterliği görevine geldiğim dönemde, BM Genel Sekreteri Kofi Annan ile uzun süreli bir arkadaşlığım oldu. Ona, “Arap Birliği Genel Sekreteri olarak 22 ülkeyi ziyaret edeceğim. Son ziyaretimi Irak’a gerçekleştireceğim ki, böylece Irak’a gönderdiğiniz mesaj hususunda bir anlayışa varalım” dedim. Öyle de oldu. Ziyaretlerime Tunus’la başladım ve sonrasında Mağrip ve Maşrık ülkelerine gittim Irak’a ulaşmadan önce New Yorkta Annanı ziyaret ettim. Annan’a, “Sizden Saddam’a uluslararası gözlemciler ve nükleer silahlar konusunda bir mesaj ileteceğimi düşünüyorum” dedim. Nitekim bu mesaj, 19 Ocak 2002de Annan tarafından Irak eski Cumhurbaşkanı’na iletildi. Saddam Hüseyin’e, “Sayın Başkan, nükleer güç ve gözlemciler konusu, BM ile olan anlaşmazlığınızın temelidir. Dikkat edilmesi gereken bunlardır. Nükleer bir projeniz var mı?” diye sordum. Bana böyle bir projesinin olmadığını söyledi. Cevabı peş peşe iki kez daha sordum ve her seferinde “hayır” cevabı aldım. Öyle ki, bu toplantıda benimle birlikte olan Arap Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Ahmed bin Helli, şakayla karşılık olarak bana neden soruyu iki kez sorduğumu sordu ve “Bizi kaybetmek mi istiyorsun?” dedi. Bende ona, “Sayın Büyükelçi, Irak’ın durumunun çok hassas olmasından dolayı bunu vurgulamam lazımdı” dedim. Sonra Saddam Hüseyin’e, “Öyleyse neden uluslararası gözlemcilerin gelmesini reddediyorsun?” diye sordum. O da bana, “Çünkü hepsi CIAden” diyerek cevap verdi. Ona, “BM ile gerçekleştireceğiniz müzakereler ile bunu teyit etme fırsatınız olsa bile mi?” diye sordum.  Bana, “Umurumda değil” dedi. Toplantıdan sonra Arap Zirvesi Başkanı olması dolayısıyla Ürdün Kralı 2. Abdullah ile görüşmeye gittim ve ona olanları anlattım. Daha sonra görüşmenin detaylarını kendisine anlatmak için Kofi Annanla bir araya geldim. Bana, “Bu önemli bir söz. ABD’lilerle istişare etmemiz gerekiyor” dedi. Aynı şekilde olanları anlatmak için ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell ile de bir araya geldim, fakat Powellın tepkisi şaşkınlık vericiydi. Bana, “Saddam Hüseyin seninle ve Kofi Annanla dalga geçmiş. Saddamın nükleer silahları var” dedi. Buna rağmen, BM ve Saddam Hüseyin arasında başarılı müzakereler gerçekleşti. Ne yazık ki, savaş kararı alındı. Mesele, zaman meselesiydi. Olan oldu.Ancak eski ABD Başkanı George W. Bush, savaş kararının yanlış bilgilere dayandığını açıklaması, Irakın işgalinden yıllar sonra geldi! - Her şey bitmişti. Eski ABD Dışişleri Bakanı Colin Powellın Güvenlik Konseyi huzurunda, nükleer füzelerle dolu olduğunu söylediği araçların resimlerini gösterdiği anı hiç unutmam. Powell, nükleer silah tehdidinden bahsetmiş ve Saddam Hüseyin’i bundan caydıracak bir karar çıkarılmasını istediklerini dile getirmişti.Faysal, Suudi Arabistan’ın İran’a karşı aldığı ve 8 yıl boyunca devam eden diplomatik abluka kararında önemli bir rol oynadı.Ölüm tehdidiBiri Lübnan’da diğeri Irak’ta olmak üzere iki suikast girişimine maruz kaldığınız doğru mu? - Bunu birçok kez duydum. Fakat gerçek şu ki, genel itibariyle ehemmiyet vermediğim çok fazla tehdit aldım, ancak bunlar suikast derecesine ulaşmadı. Çevremdeki korumalarım oldukça sıkıydı. Tehditlerin çoğunu Irakta, özellikle zor güvenlik zamanlarında seyahat etmeye kararlı olduğum dönemde aldım. Korumam çok güçlüydü ve Kürt Peşmerge kuvvetlerindendi. Musa yarın yayınlanacak olan röportajın son bölümünde, üzerinden 8 yıl geçen Arap Baharı’nın ayrıntılarına ilişkin açıklamalarda bulunacak. Neden bazılarının söylediği “komplo terimi” reddediliyor? Sudan bölünürken neden Irakı bölme girişimi başarısız oldu? Neden Trumpın bölgeye yönelik politikasını cevaplardan daha ziyade sorular barındırmakla nitelendirdi? Musa, Arap Birliği Genel Sekreteri olarak görev yaptığı sırada, NATO’nun Libya’yı vurmasına yardım ettiği suçlamalarına ilk kez yanıt veriyor. Kaddafi neden Suudi Arabistanı bölme planı yaptı? Ümmü Gülsüm’ün “Gözyaşlarını isyan etmiş görüyorum” şarkısının sırrı neydi?