Çinli gözlemciler, ABD liderliğindeki istihbarat ittifakının Pekin’e karşı faaliyet alanını genişlettiğini iddia ediyor. Çin, Washingtonın Pekine istihbarat çalışmaları kapsamında siyasi ve ekonomik bir birliğe doğru genişlediği uyarısında bulundu. Pekindeki Renmin Üniversitesinde uluslararası ilişkiler alanı öğretim üyeleri olan gözlemcilere göre, ittifak sadece bir başlangıç. Nitekim ABD, diğer ülke ve blokları güçlerini birleştirmeye teşvik ediyor olabilir. China Economic Diplomacy Watch dergisinde yer alan bir makalede, “Bir zamanlar gizliden faaliyet gösteren Beş Göz İttifakı, gün ışığına çıkarak ABDnin Çini kontrol altına alması yolunda başka bir önemli siyasi ittifakı haline geldi” ifadelerine yer verildi. 1942 yılında kurulan ve ABD, İngiltere, Avustralya, Kanada ile Yeni Zelandadan oluşan en eski istihbarat birimlerinden Beş Göz İttifakı’nın teknolojiden ideolojiye ve Hong Kong meselesine kadar pek çok alan ve konuda Pekin ile giderek daha sert bir savaş verdiği söyleniyor. Yeni Zelanda ve imzalanmayan Beş Göz İttifakı bildirisi Geçen hafta rotasını değiştiren Yeni Zelanda; ABD, İngiltere, Kanada ve Avustralyaya katılarak Hong Kong ile arasındaki suçluların teslimi anlaşmasını askıya almıştı. Bu adım, Pekinin yarı özerk şehre yeni bir Ulusal Güvenlik Yasası getirme kararını protesto etmek amacıyla atılmıştı. Yeni Zelanda, aynı zamanda, vatandaşlarını yeni yasanın getireceği tehlikelere karşı uyarmak için Hong Kong’a seyahat tavsiyelerini değiştirdi. Yanıt olarak Pekin ise, Pazartesi günü, Hong Konga suçlu teslimi anlaşması gibi Yeni Zelanda ile arasındaki diğer ceza adaleti işbirliği biçimlerini askıya alma emrini verdi. Yeni Zelanda, iki ay önce, Ulusal Güvenlik Yasası’nı kınayan Beş Göz İttifakı Ortak Bildirisini imzalamamayı seçmişti. İngiltere ise geçen hafta, Çinli teknoloji devi Huaweinin ülkedeki 5G ağını geliştirmesini yasakladı. Daha önce ABD, Japonya, Kanada ve Avustralya da ‘güvenlik dolayısıyla’ aynı adımları atmıştı. Beklenen altıncı göz Japonya Çin’i endişelendiren bir diğer husus ise Japonya’nın bu hafta ittifaka dahil olmak ile ilgilendiğini açıklaması. Japonya Savunma Bakanı Taro Kono, “Bu beş üyenin aynı temel değerleri paylaştığı Japonya, bu ülkeler ile yakın işbirliğini sürdürmek istiyor” açıklamalarında bulunmuştu. Renmin Üniversitesi’nden söz konusu uzmanlar ise “Japonyanın altıncı göz olma ilgisi, Beş Göz İttifakının ciddi şekilde genişleme olasılığını artırdı. Bu, daha önce gruplaşmaya şahit olmayan Çin üzerinde büyük bir baskı oluşturabilir” ifadelerini kullandı. Aynı zamanda, Çin ve ABD arasındaki gelecekteki stratejik rekabetin, Avrupa Birliği (AB) de dahil olmak üzere ortadaki ülkeleri kazanma ihtiyacına odaklanması bekleniyordu. Şangaydaki Fudan Üniversitesinde Amerikalı bir araştırma uzmanı olan Wu Xinbo, Tokyonun söz konusu ittifaka katılma teklifinin Çine karşı koyma yolunda daha geniş bir çabanın parçası olabileceğini, ancak Pekin’in gerilimi artırmaması gerektiğini söyledi. Buna karşılık Pekin ise Güney Kore ve Güneydoğu Asya ülkeleri gibi komşularını kazanmayı öncelik haline getirebilir. Xinbo, ABDnin bir başka müttefiki olan Güney Korenin -Japonyanın aksine- koronavirüs salgını sırasında Çin ile yakın bağlarını sürdürdüğünü söyledi. Beş Göz, Pekine yönelik saldırının ilk turu Söz konusu makalenin yazarları, “Beş Göz İttifakı, Çin-Amerikan stratejik rekabetinde Pekine yönelik saldırının ilk turuysa, ABD şimdi Çine karşı daha geniş bir siyasi ve ekonomik ittifak kurmak için diğer uluslararası güçlere katılıyor. ABD - Çin stratejik rekabetindeki ikinci tur ise Avrupa’da kararsız müttefikler kazanmak olabilir” ifadelerine de yer verdi. Öte yandan, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Güney Çin Denizinde Çin ile anlaşmazlıkları olan Filipinler, Malezya ve Endonezya da dahil olmak üzere Güneydoğu Asyadaki bazı meslektaşlarıyla görüşmelerde bulundu. Çarşamba günü Brunei Dışişleri Bakanı ile bir araya gelen ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ise iki ülke arasındaki güvenlik ilişkilerini genişletme sözü verdi. Uzman Xinbo ise, “Çin için Güneydoğu Asya ülkeleri ile ilişkilerinin istikrarı çok önemli. Herkes görüşmede bulunur, ancak bunların bir etkisinin olup olmadığı bilinmemektedir” ifadelerini kullandı.