Moskova, Suriye’de çatışmanın patlak verdiği 2011 yılından bu yana devam eden kopuşun ardından, çarşamba günü, Türkiye ve Suriye savunma bakanlarını bir araya getirdi. Analistlere göre bu adım, Kürt frupları acı seçeneklerle karşı karşıya bırakacak olan, iki taraf  arasında yakınlaşma belirtilerinin ardından atıldı. Peki, toplantı hakkında mevcut olan en önemli bilgi ne? Ayrıca Ankara’nın bir süredir Suriye’nin kuzeyinde operasyon  düzenleme ihtimalinin ABD destekli Kürt Özerk Yönetimi üzerindeki beklenen yansımaları neler? Toplantıdan önceki göstergeler nelerdir? 2011 yılından, çatışmanın patlak vermesinden önce Türkiye, Suriye’nin önemli bir ekonomik ve siyasi müttefikiydi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ile dostluk geliştirmişti. Ancak rejime karşı barışçıl protestoların başlaması ve Şam’ın gösterileri güç kullanarak bastırması ile ilişkileri alt üst oldu. Türkiye, Mart 2012’de Şam’daki büyükelçiliğini kapattıktan sonra Erdoğan Esed’i ‘suçlu’ olarak tanımlarken Esed ise Türk mevkidaşına sert çıktı. Türkiye, silahlı muhalefet gruplarını desteklemeye başlamadan ve topraklarında yaklaşık 4 milyon mülteciyi barındırmadan önce siyasi muhaliflere destek sağladı ve en önde gelen bileşenlerini İstanbul’da ağırladı. Türkiye ayrıca 2016 yılından bu yana Kürt gruplara karşı üç saldırı düzenleyerek Suriye sınırındaki geniş toprakları kontrol ettti. Ancak Şam’la doğrudan çatışmaya girmedi. Uzaklaşma yıllarından sonra yavaş yavaş yakınlaşma belirtileri ortaya çıktı. 2021’de bölgesel bir zirvenin oturum aralarında, iki ülkenin dışişleri bakanları kısa bir gayrı resmi görüşme yaptı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu geçen ağustos ayında , Suriye’de rejim ve muhalefet arasında uzlaşma çağrısında bulundu. Ankara ve Şam da istihbarat birimleri düzeyinde temasları kabul etti. Kürt silahlı gruplarına karşı kara harekâtı başlatma tehdidiyle eş zamanlı olarak Erdoğan, kasım ayında Esed ile iletişim olasılığının ‘mümkün’ olduğunu belirtti. Geçen ay, toplantının savunma ve dışişleri bakanları düzeyindeki görüşmelerin ardından gerçekleşebileceği yinelendi. Analistlere göre Rusya, Kürt savaşçıların temsil ettiği ortak bir ‘düşman’ tarafından birleştirilen iki müttefiki arasında yakınlaşma sağlanmasında kilit bir rol oynuyor. Toplantının içeriği ve zamanlaması Moskova, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Türkiye Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Suriye Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas arasındaki görüşmelerde, adlarını vermeden ‘radikalizm yanlısı gruplarla mücadele için ortak çabaların’ yanı sıra ‘Suriye krizi ve mülteci sorununu çözmenin yollarının’ ele alındığını açıkladı. Görüşmede üç ülke ‘olumluluktan’ övgüyle söz ederken, Moskova ve Şam, Suriye’de istikrarı tesis etmek için ‘diyalogu sürdürme’ gerekliliğini vurguladı. Şam Stratejik Araştırmalar Merkezi Direktörü Dr. Bessam Ebu Abdullah, AFP’ye yaptığı açıklamada görüşmenin, ‘iki ülke arasındaki görüşme seviyesini güvenlik düzeyinden bakanlar düzeyine yükselttiğini’ belirtirken bir sonraki aşamada ‘Şam ve Ankara’daki akıl sahibi tarafların, kamuoyunu daha üst düzey toplantılara hazırlamaya çalışması’ gerektiğini dile getirdi. Ebu Abdullah, görüşmenin ‘kuzeyde planlanan Türk askeri operasyonuyla ilgili gelişmelerle bağlantılı olduğunu ve Moskova’nın bunu durdurmak için çalıştığını’ kaydettiği açıklamasını şöyle sürdürdü: “Toplantıların savunma bakanlarına devredilmesi, üç taraf arasında dikkatli bir şekilde koordine edilmesi gereken askeri saha harekâtı olduğu anlamına gelir.”  Türkiye, toplantıdan birkaç hafta önce, 20 Kasım’da ağırlıklı olarak Kürt silahlı gurupları hedef alan bir dizi hava ve topçu saldırısı düzendi. Ayrıca Erdoğan,silahlı unsurları sınırlarından uzaklaştırmak için bir kara saldırısı başlatmaya yönelik niyetini dile getirdi. Ankara, Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) bel kemiği olan Kürt Halk Koruma Birlikleri’ni (YPG), ‘terör’ örgütü olarak sınıflandırıyor ve onları PKK’nın bir uzantısı olarak nitelendiriyor. Suriye hükümeti ile kuzey ve doğu Suriye’deki en önemli petrol yatakları ve geniş tarım alanları da dahil olmak üzere geniş alanları kontrol eden Kürt Özerk Yönetimi ile aralıklı olarak yürütülen görüşmeler başarısız oldu. Ancak Şam, er ya da geç bu alanları kontrol altına almak istiyor. Bu çerçevede New Lines Enstitüsü’nde araştırmacı Nick Heras’ın AFP’ye yaptığı açıklamaya göre haziran ayındaki Türkiye seçimleri öncesinde Suriye’de askeri bir operasyon başlatılması ve mümkün olan en fazla sayıda Suriyeliyi Türkiye’den ülkelerine geri gönderilmesi mümkün. Heras, “Kürtlere karşı hava operasyonları başlatılması için yeşil ışık yakılırsa yakında bir savaş başlar” dedi. Hulusi Akar geçen hafta Moskova ile ‘Suriye hava sahasını Türk askerlere açmak’ için temas kurduğunu açıklamıştı. Kürtleri bekleyen senaryo Çatışma yıllarında DEAŞ’a şiddetle karşı çıkan Kürtlerin önündeki seçenekler, üç ülkenin ‘etkilerini sona erdirmek ve geçtiğimiz haftalarda artan gerilimin sonuçları konusunda uyarıda bulunmakla yetinen destekçileri Washington’ı zayıflatmak için’ oluşan ortak çıkarlar ortasında zor görünüyor. Suriye meselelerinde uzman  Fransız araştırmacı Fabrice Balanche, AFP’ye yaptığı açıklamada “Üç ülkenin doğrudan hedefi SDG’yi ortadan kaldırmaktır” dedi. Balanche’a göre Ankara, sınırlarına yakın ‘Kürt silahlı guruplar tehdidini’ ortadan kaldırmak isterken Rusya ise ABD’nin Suriye’deki bir müttefikini, yani SDG’yi tasfiye etmeye ve böylece müttefiki Beşşar Esed’i güçlendirmeye çalışıyor. Şam’a gelince; ‘toprakları, özellikle de petrol zenginliğini’, ülkenin kuzeydoğusunda Washington’la ilişkilerinin yükü altında ezilen Kürtlerden geri almak istiyor. Diğer gruplarla birlikte ülkenin kuzeybatısındaki İdlib ve çevresinin yaklaşık yarısını kontrol eden Heyetu Tahriru’ş Şam’a (eski adıyla Nusra Cephesi) atıfla, Türkiye’nin İdlib’deki cihatçıları tasfiye etmesini bekliyor. Kürtlerin Ankara’nın sınırdan 30 km geri çekilme talebini karşılamayı reddetmesi durumunda üçlü toplantı, ‘Türk operasyonu’ için bir motor oluşturacak.