Daha önce Mısırda 29 Kasım-6 Aralık tarihlerinde yapılacağı duyurulan ABD ile Rusya arasındaki nükleer silahların denetimi konulu START toplantısı neden ertelendi? Cevap, yaratıcı analitik yetenekler gerektirmiyor, erteleme nedeni Kremlinde Beyaz Saraya karşı en ufak bir karşılıklı güven zemini olmaması, aksine "Washington ile ilişkilerin en yüksek düzeyde zehirli ve düşmanca" olması. Bu açıklama Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova tarafından yapıldı. Ruslar, Washingtonun çeşitli düzeylerde yürüttüğü topyekûn savaş çerçevesinde, Rusyaya yönelik neredeyse her Amerikan adımının, mümkün olan her yerde Rusyaya zarar verme arzusundan kaynaklandığına dair mutlak bir kanaate sahip. Nükleer silahların yayılmasını sınırlamaya yönelik New START anlaşması “Kovid-19” salgını nedeniyle Mart 2020de askıya alınmıştı ve bu anlaşma, 1987de aralarında imzalanan Orta Menzilli Nükleer Silahlar Anlaşmasından (INF) iki ülkenin 2019da çekilmelerinin ardından, aralarında kalan tek nükleer silahları denetleme anlaşması. New START Anlaşması’na göre, Moskova ve Washington en fazla 1.550 stratejik nükleer savaş başlığı ve 700 uzun menzilli füze ve bombardıman uçağı konuşlandırmayı taahhüt ediyor. Anlaşma kapsamında, iki tarafın da birbirlerinin antlaşmanın yükümlülüklerine bağlı kaldığından emin olmak için stratejik nükleer silah sahalarında her yıl yaklaşık 18 denetim yapabileceği biliniyor. NATOnun ABD öncülüğünde kapılarında pusuya yattığını düşünen ve her an ihanete uğrayabileceği hissini yaşayan Moskovanın, uzlaşma ve güven ortamını yerleştirme ve sağlamlaştırma icraatlarında yeniden ilerlemeye razı olacağına inanmak aşırı iyimserlik olur. Washingtona gelince, onunla birlikte Avrupa sınırları en uzak ihtimallere hazırlanıyor. Bu ihtimallerden biri de Çar’ın belli bir anda kendisini kuşatılmış, hatta felaket silahlarına başvurması halinde kozmik Simson mabedinin kaderinin ne olacağını umursamayacak kerteye varıp bu silahlar dışında başka seçeneği kalmadığını düşünmesi. Rus-Amerikan ilişkileri, Zaharovanın ifadesiyle sadece zehirlenmiş görünmüyor, aynı zamanda "derin bir yarılmadan" da muzdarip. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov ise yorumunda, START Anlaşması Komitesi toplantısının ertelenmesi kararının siyasi düzeyde alındığını belirtti. Rusya, geçen Çarşamba sabahı yine Ryabkovun açıklamaları ile düşüncelerini ortaya koydu. Ryabkov, görüşmeye prensipte bir itirazları olmadığını ama bunun ancak iki şartın gerçekleşmesi halinde olacağını belirtti. Birincisi; diğer tarafta uygun bir partnere sahip olmak. Diğeri; ulusal güvenlikle ilgili Rus kırmızı çizgilerini aşmamak. Derince düşünmeye veya dikkatlice incelemeye gerek olmadan insan genel olarak ABD açısından bu iki koşulun karşılanmadığı sonucuna varabilir. Washington özellikle bu zamanda, bir diyalog zemini olarak "stratejik istikrar" sahasından konu ve şekil olarak çok uzak görünüyor. Son günlerde Rus tarafı lisanı haliyle, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenbergin NATOnun Kieve Patriot sistemleri tedarik etmeye hazırlandığı yönündeki imalarına karşı gece gündüz gözdağı verip tehditler savuruyor. NATO Genel Sekreteri’nin imaları, Kasım ayının başlarında Polonya Savunma Bakanının dillendirdiği bir istekle bağlantılı. Polonyalı Bakan, Almanyadan esasında Varşova’ya gönderilecek olan karadan havaya Patriot füzeleri sevkiyatını Ukraynaya yönlendirmesini talep etmişti. Kesin olan şu ki, Amerikan Patriot füzeleri Ukrayna ufkunda konuşlandırıldığında, bu, Moskova ile “askeri dikkat dengesinde” kesin bir değişiklik anlamına geliyor. Bu da Rusya Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Dmitri Medvedevin dediğine göre Rus silahlı kuvvetleri için onu meşru bir hedef yapıyor. Ancak ABD Savunma Bakanlığı Sözcüsü Patrick Ryderın Washingtonın şu anda Kieve hava savunma sistemleri tedarik etmeyi planlamadığı yönündeki açıklamasına rağmen, Ruslar, özellikle Pentagonun Ukraynaya 400 milyon dolarlık ek yardım paketini açıklamasından sonra, bunun bir sonraki adım olabileceğinden eminler. Yeni paket, Phoenix Taktik İnsansız Hava sistemine ek olarak Hawk füzeleri için finansman içeriyor. Bu nedenle, ortada minimum bir güven düzeyi, dolayısıyla ister istemez güvenilir bir partnerin de bulunmamasına ilaveten, Rusyanın stratejik ulusal güvenliğinin sınırları ile kriterlerine yönelik açık ve aleni bir ihlal var. Bundan ötürü Rusya, diğer konular Rusya için öncelik olmaya devam ederken, ABDnin yalnızca START çatısı altında denetimleri yeniden başlatmaya odaklandığını düşünüyor. Amerikalıların Washingtonın tercihlerini ve önceliklerini empoze etmenin mümkün olmadığını anlamaları koşuluyla, Ruslar ABD ile stratejik diyaloğu yeniden başlatma kapısını tamamen kapatmıyorlar. Bilhassa Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiyye verilen destekle tümü düştüğü için artık maskelere ihtiyacı olmayan Batı emelleri karşısında, Rusyanın nükleer cephaneliğinin ülkesinin kalkanı ve son kılıcı olduğunun gayet iyi farkına vardıktan sonra Kremlin’in efendisi, ABDnin pozisyonunun her şeyden önce fırsatçı olduğuna inanıyor. Amerikan tarafı önemli ve Başkan Biden dönemindeki ilk ulusal güvenlik stratejisiyle temas halinde bir sınav anı ile mi karşı karşıya? Amerikalılar tahminlerine göre Çin uzun vadede en tehlikeli ülke olsa da Rusları düşman listesinin başına koydukları için durum kesinlikle böyle. Putin’i çevreleyen ve onu destekleyen Silovikler grubuna göre, Amerikalılarla diyalog geleneksel Amerikan pragmatizmi temelinde değil, yalnızca çıkarlar dengesi ilkesi hâkim olduğunda ve ortak konular çerçevesinde mümkün. Stoltenberg geçen hafta çekine çekine "Uzun vadede (NATO) Ukraynanın Sovyet dönemi teçhizatından modern NATO kuvvetlerinin seviyelerine, doktrinine ve eğitimine geçmesine yardımcı olacak" dedi. Stoltenbergin Bükreşteki son açıklamalarını dinleme şansı bulanlar arasında kafası karışanlar ve bilhassa “Putinin kazanmasına izin veremeyecekleri, çünkü bunun, dünya çapında otoriter liderler olarak tanımladıkları kişilere askeri güçleriyle kazanabileceklerini göstereceği" sözlerinden sonra; Stoltenberg, NATO Genel Sekreteri mi yoksa Beyaz Saray sözcüsü mü? diye sorabilir. START Anlaşması, Rusya-Ukrayna krizinin alevlerinde son nefesini mi verecek?